2024 April 29 - دوشنبه 10 ارديبهشت 1403
کثرت اعجاب انگیز طرق حدیث غدیر در نزد حاکم، امام و علامه حسکانی
کد مطلب: ١٥١٦٩ تاریخ انتشار: ١٠ تير ١٤٠٢ - ١٦:٢٧ تعداد بازدید: 1653
يادداشت » عمومي
جدید
کثرت اعجاب انگیز طرق حدیث غدیر در نزد حاکم، امام و علامه حسکانی

 

 

1.  یکی از مهم ترین مباحث مرتبط با حدیث غدیر، اثبات صدور این واقعه عظیم است. اهل بیت علیهم السلام همواره برای اثبات حقانیت و مشروعیت سیاسی خود به این روایت کلیدی استدلال می کردند. علمای شیعه و محبین عترت رسول خدا صلی الله علیه و آله، تلاش وافری در حفظ و ضبط طرق و متون این روایت نموده اند.

 

 2.   قاضى ابو القاسم، عبید الله بن عبد الله بن احمد بن محمد بن احمد بن محمد بن حسکان قرشى عامرى نیشابورى، از علماى بزرگ قرن پنجم هجرى و متوفی490 قمری است. یکی از مهم ترین آثار این عالم و محدث بزرگ، «شواهد التنزیل لقواعد التفضیل‏» است.

 

 3.  ذهبی عالم بزرگ اهل سنت درباره او می نویسد:


136 - الحسکانی * الامام المحدث، البارع، القاضی، أبو القاسم، عبید الله بن عبد اللهابن أحمد بن محمد بن أحمد بن محمد بن حسکان القرشی، العامری، النیسابوری، الحنفی، الحاکم.

«حسکانی، امام، محدث، شخص بسیار با تقوا، قاضی ابوالقاسم ... اهل نیشابور حنفی مذهب حاکم»

ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، سیر أعلام النبلاء، ج، ص18: 268، موسسه رسالة، 23 جلد

 

به تصویر سند در زیر مراجعه کنید:

 

نتیجه آنکه در نظر ذهبی، حسکانی، امام و حکام در علم حدیث است. این دو عنوان از صریح ترین و بالاترین عناوین توثیق برای یک راوی است.

4.      علامه حاکم حسکانی، در ذیل آیه 67 سوره مائده معروف به آیه ابلاغ چندین روایت مرتبط با غدیر را بیان می کند و می گوید:

«... و طرق هذا الحدیث مستقصاة- فی کتاب «دعاء الهداة إلى أداء حق الموالاة» من تصنیفی فی عشرة أجزاء».

«... اسانید متعدد این حدیث را استقصاء و جمع آوری کردم، و آنها را در کتابی با نام "دعاء الهداة إلى أداء حق الموالاة" که ده جزء است نگاشته ام»

حسکانی، عبید الله بن عبد الله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج‏1 ؛ ص251، تهران، چاپ: اول، 1411 ق.

 

5.      بنا بر گزارش های تاریخی این کتاب در نزد سید بن طاووس که در زمان خود یکی از غنی ترین کتابخانه ها را در اختیار داشته است، موجود بوده است.

نکته دقیقی که برای فهم این عبارت باید در نظر گرفت این است که در لسان محدثین، «جزء» به کتاب حدیثی گفته می شود که روایت های یک راوی و یا روایات های مرتبط با یک موضوع در آن گنجانده می شود.

تهانوى، محمدعلى بن على، کشاف اصطلاحات الفنون، ج‏1 ؛ ص559، بیروت، چاپ: اول، 1996 م.

6.      از نظر کمی، هر «جزء» از کتاب های قدیمی، معادل رساله های چند صد صفحه ای می باشد. محمد خلف سلامة از علمای اهل سنت معاصر در کتاب «لسان المحدثین» - که موضوع این کتاب تبیین اصطلاحات قدیمی و جدید محدثین است- می گوید:

«وقد یقسِّم البعضُ الکتابَ کلَّه إلى أجزاء کبیرة ، کما فی کتاب "المؤتلف والمختلف" للدارقطنی نسخة سرای مدینة برقم 464 ، إذْ جُزِّئ الکتابُ فیها إلى جزأین ، کل جزء یقع فی 189 ورقة»

گاهی برخی از کتاب ها به اجزای بزرگی تقسیم می شوند. برای مثال، کتاب المؤتلف و المختلف» تالیف دارقطنی نسخه سرای مدینه به شماره 464 است که به دو جزء بزرگ تقسیم شد که هر جزء آن 189 صفحه شد!

خلف سلامة، محمد، لسان المحدثین، ج3، ص: 53،  موصل، عراق، 2007، 5 جلد

7.    نتیجه آنکه با محاسبه ساده کمّی، علامه حسکانی کتابی در موضوع غدیر گردآوری کرده است که  اندازه آن کتاب دو هزار صفحه ای امروز می شود! با توجه به این حقایق روشن می شود که چرا ذهبی از کثرت طرق و اسانید حدیث غدیر تعجب بسیار کرده است. او در «تذکرة الحفاظ» در شرح حال محمد بن جریر می نویسد:

«ولما بلغه أن ابن أبی داود تکلم فی حدیث غدیر خم عمل کتاب الفضائل وتکلم على تصحیح الحدیث. قلت: رأیت مجلدا من طرق الحدیث لابن جریر فاندهشت له ولکثرة تلک الطرق»

وقتی که خبر به گوش محمد بن جریر طبری [از محدثین و حافظان بزرگ اهل سنت] رسید که ابن ابی داود در صحت و سند حدیث غدیر خم تشکیک کرده است،  کتاب فضائل را نگاشت و سخن درتصحیح این حدیث گفت. می گویم:[ذهبی] من یک جلد از کتابی که محمد بن جریر طبری در طرق و اسانید غدیر نوشته بود را دیدم! از کثرت طرق این روایت[از تعجب بسیار زیاد] هوش و عقل از سرم پرید!

ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان، تذکرة الحفاظ، ج2، ص 202، دراسة وتحقیق: زکریا عمیرات، دار الکتب العلمیة بیروت-لبنان، چاپ اول، 1419- 1998م، 4 جلدی

 

8.      تعجب ما از تعجب ذهبی بیشتر است! زیرا با وجود دشمنی های بسیار شدید نواصب با فضائل و ادله حقانیت ولایت امیرالمومنین علیه السلام، و وجود دواعی و انگیزه های بسیار نزد علمای اهل سنت در سانسور و کتمان فضائل حضرت علی علیه السلام، چگونه این روایت متواتر به دست ما رسیده است! این امر حکایت از تلاش بسیار زیاد ائمه علیهم السلام و اصحاب آن حضرات دارد.

 

 

 



Share
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها