به گزارش خبرگزاري اهل بيت(ع) ـ ابنا ـ شهر بغداد از اهميت ويژه اي در تاريخ اعتقادي شيعه برخوردار است و همواره شيعيان بخشي از ساكنين اين شهر را تشكيل مي داده اند. در قرن هاي سوم و چهارم و پنجم هجري ساكنين يكي از دو محله بزرگ بغداد يعني محله كرخ را شيعيان تشكيل مي داده اند كه حوزه علميه شيعي مهمي را در خود جاي داده بود و بزرگاني همچون شيخ كليني و شيخ مفيد و سيد رضي و سيد مرتضي و شيخ طوسي و گروه بزرگي از فقهاء شيعه در آن به تدريس مشغول بودند.

امروزه نيز پس از گذشت دوازده قرن از تاسيس اين شهر همچنان شيعيان بخش گسترده اي از ساكنين آن به شمار مي آيند بر طبق آمار بيش از هشتاد درصد مردم بغداد بزرگ را شيعيان تشكيل مي دهند.

شهر بغداد از دير باز محل تردد امامان شيعه و محدثين و فقهاي اماميه بوده است. آثار چندي از آنان در گوشه و كنار اين شهر بر جاي مانده است بر طبق گفته «دكتر ساعدي» مدير كل زيارتگاه هاي شيعه در عراق در بخش كهن بغداد (به استثناي كاظمين كه شهري در حومه بغداد است) نوزده زيارتگاه شيعه قرار دارد. مراقد نواب اربعه و قبر شيخ كليني و مرقد اسماعيل بن موسي بن جعفر و مسجد براثا و زندان حضرت موسي بن جعفر(ع). و آرامگاه قنبر علي و مرقد سيد ادريس از نوادگان حضرت كاظم(ع) جز اين ها قرار دارد.

در دوره هاي گذشته بر اثر سنيان متعصب برخي از اين زيارتگاه ها به تصرف آنان درآمده بود كه در سال هاي پس از سقوط صدام و به همت شيخ سامي مسعودي معاون وقف شيعه عراق مراكز ياد شده به حوزه اداره وقف شيعه باز گردانيده شد.

در غرب شهر بغداد عباسي مهم ترين اثر باقيمانده از دوره پاياني خلافت عباسي مدرسه المستنصريه مي باشد كه توسط المستنصر بالله عباسي در سال 631 هجري ساخته شد كه تاكنون پابرجا مي باشد.

پيرامون اين جايگاه تاريخي مهم چندين زيارتگاه شيعي برقرار است. در غرب مدرسه مسجدي به نام جامع الاصفي قرار دارد كه نام اصلي آن جامع الصفوي يا مسجد صفوي مي باشد كه عثمانيان آن را به اصفيه تغيير دادند. در بخشي از اين مسجد محدث جليل القدر شيخ محمد بن يعقوب كليني رازي نويسنده كتاب شديف كافي متوفاي 329 هجري مدفون است.

در مشرق مدرسه مذكور قبر اسماعيل بن موسي بن جعفر(ع) است كه او هم در جوار مسجدي كهن از دوره ايلخانيان قرار دارد.

در شمال مدرسه ياد شده و در برابر سر درب تاريخي آن قبر علي بن محمد سمري متوفاي 329 هجري نايب و وكيل چهارم امام زمان(عج) در دوره غيبت صغري قرار دارد.

پيش تر بقعه داراي صحن و سرايي بود ليكن در سال 1970 ميلادي تمامي زمين هاي اين بقعه به بهانه توسعه بازار كفاش ها مصادره گرديد و مرقد مرحوم سمري در اتاقي 4 در 2 متر محصور گرديد.

اخيرا به شيخ سامي المسعودي معاون وقف عراق تمامي اين بقعه و پيرامون آن كه به انبار و قهوه خانه تغيير يافته بود باز پس گرفته شد و روند باز سازي آن در جريان است.

روز شنبه يكم محرم الحرام 1436 هجري كه براي شركت در كنگره جهاني غدير به نجف اشرف مشرف شده بوديم با دعوت رئيس مزارات و نيز معاون وقف شيعه عراق به بغداد رفته و طي مراسمي كه با حضور جمعي از مسوولين دولت عراق و شخصيت هاي مذهبي و اجتماعي پايان بازسازي مرقد شيخ كليني و پرده برداري از ضريح نقره اي زيباي آن كه توسط هنرمندان اصفهاني ساخته شده بود صورت پذيرفت.

در فاصله كوتاهي از بقعه شيخ كليني و در زاويه شمال غربي مدرسه مستنصريه خانه سندي بن شاهك زندان بان حضرت امام موسي كاظم(ع) و زندان تاريكي كه ساليان دراز آن حضرت در آن زنداني بودند قرار دارد كه مقدمات آماده سازي آن براي زيارت علاقمندان در حال انجام است.

بر طبق گفته كهنسالان و ساكنين منطقه در حدود يك قرن گذشته اين بخش مسدود بوده و از ورود افراد به آن جلوگيري به عمل مي آوردند اين زندان در فاصله اندكي از جسر الشهداء كه سمت مشرق بغداد (محله رصافه) به محله هاي غرب بغداد و محله كرخ و توابع آن وصل مي كند قرار دارد.

اين پل در جاي همان پلي بوجود آمده است كه پيكر مبارك حضرت موسي بن جعفر(ع) پس از آن بر روي آن قرار داده شد.

* دكتر هادي انصاري نويسنده و پژوهشگر يكي از مهمانان شركت كننده در سومين كنگره بين المللي غدير در نجف اشرف