بخشي از مدينه كه پوشيده از نخلستان ها بود، از نظر نظامي قابل استفاده براي نبرد نبود و بخشي هم در محاصره خندق قرار داشت. كوه هاي "سلع" هم كه خود مانعي طبيعي به شمار مي رفت، محل استقرار سپاه اسلام بود و منطقه نبرد در مقابل آن قرار داشت. پيامبر(صلي الله عليه و آله) و اصحاب، از بالاي رشته كوه سلع، نظاره گر سپاه كفار بوده و نمازهاي خود را در همانجا به جاي آورده اند. بعدها در محل نماز آنان مساجدي ساخته شده تا ياد و نام آنان حفظ شود.

تعداد اين مساجد كه از مساحت كمي برخوردار بودند و به دليل موقعيت كوهستاني، شكل پلكاني داشته و داراي پستي و بلندي بودند به شش عدد مي رسد كه با مسجد ذوقبلتين، هفت عدد مي شود: 1.مسجد فتح، 2.مسجد سلمان، 3.مسجد علي(عليه السلام)، 4. مسجد فاطمه(سلام الله عليها)، 5.مسجد ابوبكر، 6.مسجد عمر، 7. مسجد ذوقبلتين.

تلاش وهابيت براي محو آثار اسلامي

پس از به قدرت رسيدن وهابيون در حجاز آنها تلاش زيادي براي محو آثار اسلامي و اهل بيتي كردند. از جمله اينكه اين مساجد را به سمت متروكه شدن پيش بردند و سرانجام در سال 1419 قمري (12 سال پيش) درب ورودي مسجد حضرت فاطمه(سلام الله عليها) را با سيمان مسدود كردند. در نتيجه اين مسجد به مخروبه تبديل و سپس نابود شد.

كساني كه در سال هاي اخير به مدينه منوره مشرّف شده و به زبارت مساجد سبعه (معروف به زيارت دوره) رفته اند، ديده اند كه در محوطه مذكور، ديگر اثري از مسجد حضرت علي و حضرت زهرا (سلام الله عليهما) باقي نمانده و محل قبلي مسجد به صورت مسطح وجود داشت. از اينرو زايران ايراني و عاشقان اهل بيت(عليهم السلام) با راهنمايي كساني كه از قبل با اين محل آشنا بودند در اين مكان ها به اقامه نماز مي پردازند. در گفتگويي كه با يكي از كارشناسان بعثه رهبري در سازمان حج و زيارت انجام داده ايم به بررسي تاريخچه ساخت اين مساجد پرداخته ايم.

حجت الاسلام محمد عسگري، كارشناس بعثه رهبري در امور حج و زيارت با معرفي مساجد تخريب يا بسته شده در شهر مدينه توسط وهابيون به خبرنگار شبستان گفت: يكي از مساجدي كه در ياد بود حماسه جنگ احزاب و به ياد سلمان فارسي از اصحاب پيامبر(ص) ساخته شده، مسجد سلمان است. بنا به برخي از روايات تاريخي، سلمان با پيشنهاد كندن خندق، نقش مهمي در جنگ احزاب داشته است. اين مسجد درگذر زمان، آباد شده و مورد عنايت زائران حرم نبوي بوده است ولي در حال حاضر به دليل آنكه مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است درب آن توسط وهابيون بسته شده است.

وي بيان كرد: اين مسجد كه پايين تر از مسجد فتح قرار دارد، اتاقي بسيار كوچكي است كه درب آن بسته شده و قرن ها است به جرم اينكه به نام صحابي پيامبر(صلي الله عليه و آله) سلمان فارسي است بسته است.

وي مسجد فتح را يكي ديگر از مساجد سبعه و بسته شده توسط وهابيت نام برد و بيان كرد: اين مسجد بر دامنه شمال غربي كوه سلع و در جنوب غربي خندق واقع شده و به وادي بطحان مشرف است. خداوند دعاي رسول گرامي اسلام را براي پيروزي در چنگ بر فراز اين تپه مستجاب ساخت و خبر فتح و پيروزي سپاه اسلام در اين محل به آن حضرت رسيد و پيامبر(صلي الله عليه و آله) سه روز در اين محل دعا كردند و دعاي ايشان مستجاب شد.

حجت الاسلام عسگري ادامه داد: اين مسجد را عمر بن عبدالعزيز در سال (88 ه.ق) تعمير كرد و رواقي با سه ستون بر آن نهاد، سپس سيف الدين ابي الهيجاء، در سال 565 (ه.ق) آن را تجديد بنا كرد. حكومت عثماني نيز به عمران و آباداني آن همت گمارد ولي در حال حاضر براي از ياد بردن مسلمانان از واقعه خندق دربش به روي مسلمانان بسته شده است.

وي يكي ديگر از مساجدي كه در شهر مدينه مورد تخريب قرار گرفته است، را مسجد عمر نام برد و افزود: مسجد عمر از مساجد هفت گانه (مساجد سبعه) است. مساحت مسجد عمر 123 متر مربع است. اين مسجد از دو قسمت اصلي مانند ساير «مساجد الفتح» تشكيل يافته است. چرا كه عناد وهابيت تنها با شيعيان نيست بلكه با اهل سنت نيز آنها مشكل دارند از اينرو درب اين مسجد را هم كه مورد توجه مسلمانان بوده در حال حاضر بسته شده است.

حجت الاسلام عسگري مسجد ابوبكر را از ديگر مساجد تخريب شده، ذكر كرد و ادامه داد: مسجد ابوبكر پس از مسجد سلمان و در جنوب آن قرار دارد كه سومين مسجد از سمت مسجد فتح است. مورخان آن را مسجدعلي (ع)دانسته اند ولي امروزه به ابوبكر معروف است. در سال 1380 اين مسجد تخريب شده است.

مسجد علي بن ابي طالب (عليه السلام) مسجدي كوچك در جنوب مسجد سلمان فارسي هم از ديگر مساجد مورد تخريب قرار گرفته در شهر مدينه است كه حجت الاسلام عسگري به آن اشاره كرد و گفت: اين مسجد در جنوب مسجد سلمان فارسي بوده و بناي آن، به مرور رو به تخريب رفت. زين الدين امير مدينه، در سال 967 قمري آن را تجديد بنا كرد و سقفي بر آن نهاد. مساحت اين مسجد 35 متر بوده است. امير المؤمنين(عليه السلام) نقشي بسيار اساسي و مهم در جريان غزوه احزاب داشته و طبعا به نام او ،مسجدي از قديم در اين ديار باقي مانده است. اين مسجد در طول سال دربش بر روي مسلمانان بسته است و اجازه ورود به به آنها به اين مسجد داده نمي شود.

به گفته اين كارشناس بعثه رهبري يكي ديگر از مساجد سبعه كه درب آن در حال حاضر بر روي مسلمانان بسته است مسجد حضرت فاطمه زهرا(سلام الله عليها) است كه به عنوان يكي از اماكن مقدس و مورد زيارت حجاج و زائران در شهر مدينه منوره به شمار مي رود ولي در حال حاضر توسط شهرداري مدينه به پاركي كه براي تفريح و تفرج مردم ساخته و به نام "حديقه الفتح (پارك فتح)" نامگذاري شده است ملحق شده است.

وي با اشاره به اينكه تمام مساحت اين مسجد 12 متر است، ادامه داد: جايي كه بانوي همه عالم در جنگ خندق عبادت مي كرد، مجروحان جنگ را مداوا كرده براي سپاه اسلام غذا فراهم مي كرد و مي ايستاد و نماز مي خواند در حال حاضر مسجدي بدون سقف، بدون در است و چند سال قبل با بتن پوشاندند كه مبادا كسي درون آن نماز بخواند.

اين كارشناس بعثه رهبري در حج بيان كرد: قرن ها پيش پس از پيروزي اسلام در جنگ خندق به حرمت جايگاه عظيم فاطمه (سلام الله عليها) اين مسجد ساخته شد، اما امروز تنها از بالاي تپه درون اين مسجد قابل ديدن است.

وي مسجد ذوالقبلتين را از ديگر مساجد سبعه معرفي كرد و گفت: اين مسجد، مسجدي است كه در آن قبله مسلمانان در حين يكي از نماز ظهر از بيت المقدس به كعبه تغيير يافت. پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله) دو ركعت از نماز ظهر را به سوي بيت المقدس و دو ركعت ديگر را به جانب كعبه گزارد. اين امر در مسجد بني سالم مدينه انجام شد، كه بعدها به مسجد "ذوالقبلتين" يا دو قبله اي، مشهور گشت.