2024 March 28 - پنج شنبه 09 فروردين 1403
نكاح متعه: روايات و سيره عملي ائمه عليهم السلام در موضوع متعه (1)
کد مطلب: ٦٦١٢ تاریخ انتشار: ١٨ مهر ١٣٨٨ تعداد بازدید: 1290
خارج فقه مقارن » نكاح متعه
نكاح متعه: روايات و سيره عملي ائمه عليهم السلام در موضوع متعه (1)

جلسه 9 ـ تاريخ: 88/07/18

بسم الله الرحمن الرحيم

جلسه 9 ـ تاريخ: 88/07/18

بحث ما درباره روايات متعه از ديدگاه اهل بيت (عليهم السلام) بود و رسيديم به حديثي كه از مرسلات شيخ صدوق (ره) است:

حديث پانزدهم

«قَالَ وَ قَالَ الرِّضَا عليه السلام: الْمُتْعَةُ لَا تَحِلُّ إِلَّا لِمَنْ عَرَفَهَا وَ هِيَ حَرَامٌ عَلَي مَنْ جَهِلَهَا : متعه براي كسي كه نسبت به آن شناخت و معرفت دارد حلال و نسبت به كسي كه آن را نمي شناسد، حرام مي باشد»

وسائل الشيعة للعاملي، ج21، ص8، ح26366

درباره عبارت: «لِمَنْ عَرَفَهَا وَ مَنْ جَهِلَهَا» چند احتمال است:

احتمال اول:

«حلال لمن يعرف حكمه من كتاب الله و سنة رسوله و حرام لمن لا يعرف ذلك بل يقول بحرمته علي قول عمر بن الخطاب؛ يعني من يتمتع مع الاعتقاد بحرمته فهو يرتكب الحرام من باب التجرئ: متعه، حلال است براي كسي كه معتقد به حلّيت آن در قرآن و سنت رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم) است و حرام است براي كسي كه جاهل به حكم حلّيت آن است و قائل به حرمتي است كه عمر بن خطاب گفته است و اين شخص اگر مرتكب متعه اي شود كه خودش قائل به حرام است، از باب تجريّ، كار حرامي كرده است»

به عبارت ديگر، متعه براي شيعيان حلال است و براي اهل سنت حرام است.

احتمال دوم:

«أو المراد أن من يعرف حليتها يستفيد و يستلذ بها كما في بعض الروايات بأن الله جعلها عوضا عن الشراب و أما من يعرف حليتها، فهو محروم عن ذلك، فقوله حرام علي من جهلها، أي محروم عن ذلك من جهل حكمها : فايده و لذت متعه، براي كسي است كه معتقد به حلّيت آن باشد و براي كسي كه معقد به حلّيت آن نيست، فايده و بهره اي نيست»

احتمال سوم:

«كسي كه آگاه به شرايط و اركان متعه است، مانند عقد، مدت، مهر، توارث، نفقه و غيره، براي او حلال است و اگر آگاهي از اينها ندارد، براي او حرام مي باشد»

چند ماه قبل، مولوي ملازاده ـ كه يكي از مولوي هاي اهل سنت ايران است كه به خارج فرار كرده و إصالتاً هم زاهداني است و از منسوبين مولوي عبد الحميد، امام جمعه زاهدان است و عموي خانم او مي شود. چون مولوي عبد الحميد داماد مولوي عبد العزيز است و مولوي عبد الرحيم نيز برادر عبد العزيز است ـ در شبكه ماهواره اي المستقله و رنگارنگ صراحتا اعلام كرد: «شيعيان معتقدند كه زن شوهردار و غير شوهردار مي توانند متعه شوند. حتي زناني كه به حج مي روند، با اجازه همسران شان، متعه روحاني كاروان مي شوند و حتي اگر شوهر هم در مراسم حج حضور داشته باشد، براي اين كه زنْ نزد روحاني كاروان مي رود، بتواند به راحتي مسائل شرعي خود را مطرح كند، از نظر شيعيان مي تواند صيغه روحاني كاروان شود».

اين كار، قطعا حرام است. در سايت ها هم هست كه يك زن مي تواند در يك ساعت، به عقد 10 نفر درآيد.

اين ملازاده در زماني كه در ايران بود، بسياري از دارالتقريبي ها با او مراودات بسيار خوبي داشتند. الآن هم برخي همچون إسحاق مدني يا ماموستا شيخ الإسلام كه أخيراً ترور شد، ضمن سني بودن شان، با نظام خيلي خوب هستند و ما هم با او رفيق بوديم. اما برخي هم مثل ملازاده، فاسد از آب در مي آيند. مصطفي طباطبايي ـ نوه مرحوم ميرزا احمد آشتياني (ره)، صاحب حاشيه بر رسائل ـ هم كه يك خبيث و ناصبي شناسنامه دار است و كفرش از كفر ابليس بالاتر است، براي ملازاده از دانشگاه مدينه، بورسيه گرفت و دو سال آنجا بود و 100٪ وهابي شد و حتي براي حدود 30 نفر ديگر هم بورسيه گرفت و الآن هم ايشان ـ مصطفي طباطبايي ـ با اين كه بزرگ پرچمدار وهابيت در كشور ماست و نسبت به حضرت صديقه طاهره (سلام الله عليها) و امير المومنين(عليه السلام) و حضرت ولي عصر (عليه السلام) جسارت هايي دارد، اما مورد حمايت برخي از خودي ها هم هست. به تعبير حضرت آيت الله العظمي سبحاني ـ كه بيش از ده بار از ايشان شنيدم ـ كه مي فرمودند: «من شكي در ناصبي بودن مصطفي طباطبايي ندارم». حتي برخي از طلبه هاي ما را فريب داده و افكار وهابيت را در قلب دروس نهج البلاغه و قرآن و تفسير در مساجد تهران به آنها آموزش مي دهد و به عنوان مثال، بحث مظلوميت صحابه را از آيه «السابقون السابقون» مطرح مي كند تا از آن نتايج ديگري بگيرد. در بسيج دانشجويي برخي دانشگاه ها نفوذ كرده است. اينها نشان گر عدم آگاهي آنها و عدم اطلاع رساني ما است. إن شاء الله در آينده درباره ماهيت خبيث اين مرد بحث خواهيم كرد كه طلبه هاي جوان ما آگاهي پيدا كنند. مشكل ما يكي و دوتا نيست و تا ثابت كنيم كه اينها چه كسي هستند، پوست كلّه انسان كنده مي شود.

حديث شانزدهم

امام رضا (عليه السلام) فرمود:

«قَالَ وَ أَحَلَّ رَسُولُ اللَّهِ (ص) الْمُتْعَةَ وَ لَمْ يُحَرِّمْهَا حَتَّي قُبِضَ : رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) متعه را حلال نمودند و تا زماني كه از دنيا رفت، اين امر را حرام نفرمودند»

وسائل الشيعة للعاملي، ج21، ص8، ح26367

بسياري از علماء اهل سنت معتقدند: «متعه در صدر اسلام، حلال بوده است و رسول الله (صلي الله عليه و سلم) آن را حرام كرده و حلّيت آن را نسخ كرد». يكي از بحث هاي اساسي و حساس ما همين جاست، وگرنه آنها بر اساس رواياتصحيحين، حلّيت متعه را معتقدند. اما مي گويند متعه توسط رسول خدا (صلّي الله عليه و سلم) نسخ شده است. عجيب تر آن كه روايت نسخ در صحيح بخاري و ديگر كتب را نيز به امير المومنين(عليه السلام) نسبت مي دهند.

اهل سنت درباره جمله معروف عمر بن خطاب در «متعتان محلّلتان» اين گونه توجيه مي كنند: «پيامبر (صلي الله عليه و سلم) متعه را حرام كرده و غير از عمر بن خطاب، كسي از آن خبر نداشت و قول آقاي عمر، كاشف از نسخ رسول الله (صلي الله عليه و سلم) بوده است». گرچه در اين هم بحث پيش مي آيد كه در اين روايت آمده است: «و أنا أحرمهما» و نمي گويد: «أنا أكشف حرمتها» يا «إن رسول الله حَرَّمَها». در مورد اين كه آيا قول رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) ناسخ آيه قرآن است يا خير؟ علماء شيعه و سني نظراتي داده اند و ما بر اين عقيده هستيم و حضرت آيت الله العظمي خوئي (ره) هم در كتاب البياننوشته است: «حديث متواتر يا قطعية الصدور مي تواند ناسخ قرآن باشد». اهل سنت اختلاف دارند و برخي مي گويند: «مطلقا، حديث متواتر يا غير متواتر، نمي تواند ناسخ قرآن باشد» و بعضي ها هم مي گويند: «اگر متواتر باشد، مي تواند ناسخ قرآن باشد» و برخي هم مي گويند: «اگر غير متواتر هم باشد، ولو حديث واحد باشد، مي تواند ناسخ قرآن باشد». دليل شان هم روايت ابوبكر است: «نحن معاشر الأنبياء لا نورّث» كه خبر واحد است و ناسخ آيه قرآن در موضوع ارث دانسته اند. اين بحث نيز در مقاله اي به نام «نحن معاشر الأنبياء» در سايت موسسه تحقيقاتي ولي عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) موجود است.

حديث هفدهم

جعل أربعة شهود في الزنا للحفاظ علي الشيعة في المتعة

«قَالَ وَ قِيلَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام: لِمَ جَعَلَ فِي الزِّنَا أَرْبَعَةً مِنَ الشُّهُودِ وَ فِي الْقَتْلِ شَاهِدَيْنِ؟ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ أَحَلَّ لَكُمُ الْمُتْعَةَ وَ عَلِمَ أَنَّهَا سَتُنْكَرُ عَلَيْكُمْ، فَجَعَلَ الْأَرْبَعَةَ الشُّهُودِ، احْتِيَاطاً لَكُمْ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَأَتَي عَلَيْكُمْ وَ قَلَّمَا تَجْتَمِعُ (أَرْبَعَةٌ) عَلَي شَهَادَةٍ بِأَمْرٍ وَاحِدٍ : به امام صادق (عليه السلام) عرض شد: چرا خداوند در زنا 4 شاهد را شرط كرده، ولي در قتل 2 شاهد؟ حضرت فرمود: خداوند متعه را بر شما حلال كرد و مي دانست كه اهل سنت اين امر را حرام و زنا معرفي و بر عامل آن، حدّ جاري خواهند كرد. از اين رو خداوند در اين مورد براي رعايت حال شما، 4 شاهد شرط نمود و اگر شرط 4 شاهد نبود، مصيبت ها از در و ديوار بر سر شما مي باريد. كمتر اتفاق مي افتد كه 4 شاهد ـ با شرائط خاصّ ـ براي يك أمر پيدا شوند و شهادت دهند»

وسائل الشيعة للعاملي، ج21، ص8، ح26369

اين حديث مرسل است و ضعيف.

حديث هجدهم

روايتي در علل الشرايع آمده و اين روايت هم مرسل است كه گويندههء «قيل» مشخص نيست و نيز «عَمَّنْ رَوَاهُ» هم براي ما مشخص نيست چه كسي است:

«وَ فِي الْعِلَلِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَي عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَشْيَمَ عَمَّنْ رَوَاهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام مِثْلَهُ »

اشكال به شيعه

از اشكالاتي كه بر ما وارد مي كنند اين است كه مي گويند: «اگر متعه حلال است، پس چرا خود اهل بيت (عليهم السلام) اين كار را انجام نداده اند؟ و يا رسول خدا «صلّي الله عليه و سلم» چرا چنين عملي انجام نداد؟»

بگذريم از اين كه حتي اگر براي اينها ثابت شود كه آن حضرت نيز چنين عملي انجام داده است، مي گويند اين عمل توسط عمر بن خطاب نسخ شده است. روايتي در صحيح بخاري از جابر بن عبدالله دارند كه از آن استفاده مي شود كه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) متعه را انجام داده است. رواياتي را در اين زمينه در كتب شيعه داريم كه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و معصومين (عليهم السلام) و صحابه نيز چنين عملي را انجام داده اند:

حديث نوزدهم

سيرههء نبي مكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و ائمه (عليهم السلام) و صحابه در متعه

«قَالَ وَ رَوَي الْفَضْلُ الشَّيْبَانِيُّ بِإِسْنَادِهِ إِلَي الْبَاقِرِ عليه السلام: أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَطَاءٍ الْمَكِّيَّ سَأَلَهُ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَي: «وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَي بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا... » الْآيَةَ؟ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) تَزَوَّجَ بِالْحُرَّةِ مُتْعَةً، فَاطَّلَعَ عَلَيْهِ بَعْضُ نِسَائِهِ فَاتَّهَمَتْهُ بِالْفَاحِشَةِ، فَقَالَ: إِنَّهُ لِي حَلَالٌ، إِنَّهُ نِكَاحٌ بِأَجَلٍ، فَاكْتُمِيهِ، فَأَطْلَعَتْ عَلَيْهِ بَعْضَ نِسَائِهِ : راوي از امام باقر (عليه السلام) درباره آيه: «وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَي بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا ... ـ (سوره تحريم/آيه3)» سؤال كرد. امام (عليه السلام) فرمود: رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) زن آزادي [غير كنيز] را متعه كرد و برخي از زنان ـ يعني حفصه ـ با خبر شدند و رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) را متهم به زنا كردند. حضرت فرمود: اين كار براي من حلال است و ازدواج موقت است و تو بايد اين كار را مخفي نگه داري. اما او ـ يعني حفصه ـ اين كار را با برخي از همسران ـ يعني عايشه ـ در ميان گذاشت ـ و او نيز اين موضوع را با پدرش و او نيز با عمر در ميان گذاشت ـ »

وسائل الشيعة للعاملي، ج21، ص10، ح26377

روايت فوق به خاطر ارسالش ضعيف است.

حديث بيستم

«قَالَ وَ رَوَي ابْنُ بَابَوَيْهِ بِإِسْنَادِهِ: أَنَّ عَلِيّاً عليه السلام نَكَحَ امْرَأَةً بِالْكُوفَةِ مِنْ بَنِي نَهْشَلٍ مُتْعَةً»

وسائل الشيعة للعاملي، ج21، ص10، ح26378

اين روايت هم مرسل است. برخي مي گويند: «امير المؤمنين(عليه السلام) خواهر يا مادر خليفه دوم يا يكي از منسوبين به او را متعه كرده است». ولي ما در هيچ روايتي آن را نيافتيم. گفته شده است كه در كتاب مرحوم سيد نعمت الله جزايري (ره) است. ايشان كه صاحب كتاب الأنوار النعمانيه و زهر الربيع است، خيلي بي گدار به آب زده است. كتاب هاي ايشان مستند نيست. چنان كه در كتاب زهر الربيع، جلد 2، صفحه 108 در پاورقي آن، آيت الله انگجي از برخي از بزرگان اين جمله را نقل كرده اند: «مطالعه كردن كتاب سيد نعمت الله جزايري (ره) حرام است». يعني برخي از بزرگان ما نسبت به اين كتاب تا اين اندازه حساسيت به خرج داده اند. البته اين هرگز به اين معنا نيست كه ايشان مرد بزرگوار و والا مقامي نباشد. بلكه بالعكس، ايشان داراي تمامي اين ويژگي ها هست و در اين هيچ شك و شبهه اي نيست. اما به اين معنا نيست كه وي در كتاب هايش اشتباهات بزرگي نداشته باشد. به عنوان مثال مرحوم آيت الله دربندي (ره) ـ كه ايشان هم مرد بزرگواري بوده و در عصر مرحوم صاحب جواهر (ره) مي زيسته و ايشان را در فقه قبول نداشته و اعتقاد داشت خودش از او أعلم است ـ كتابي به نام أسرار الشهادةنوشته كه هر چه روضههء دروغ بخواهيد، در اين كتاب يافت مي شود. اين هم به معناي اهانت به مقام اين بزرگواران نيست.

امروز در سايت هاي وهابيت و ماهواره ها، روي دو شخصيت بزرگ ما خيلي مانور مي دهند و براي ما مصيبتي شده اند: 1. مرحوم ميرزا حسين نوري (ره) صاحب فصل الخطاب في تحريف القرآن كه با اين كتاب، بدون شك، شيعه را ذبح كرده است و امروز در بسياري از جاها شيعه را سر مي برند قربة إلي الله، چون معتقد به تحريف قرآن است. حتي بن جبرين ـ كه چند ماه قبل از دنيا رفت ـ در همايشي كه در تاريخ 5 مهر سال 1383 در رياض عربستان سعودي بود، گرچه قبلا هم گفته بود: «من شيعه را به 4 دليل كافر مي دانم و يكي از آنها تحريف قرآن است»، در اين همايش هم گفت: «كساني كه شيعه را مي كشند، بايد قربة إلي الله بكشند. چون اين كار از تعبّديات است، نه از توسّليات و اگر اين كار را بدون قصد قربت انجام دهند، به ثواب نمي رسند». 2. مرحوم سيد نعمت الله جزايري (ره) كه مطالب او، كار را براي شيعه مشكل كرده است.

شيخ رجبعلي بُرسي صاحب كتاب مشارق أنوار اليقين هم مطالبي را در اين كتاب نقل مي كند كه مشكل درست كرده است. اين شخص در قرن هفتم يا هشتم بوده و كتاب او مستند نمي باشد. هم چنين كليپ هايي از آقاي دانشمند را هر روز در شبكه هاي ماهواره اي پخش مي كنند كه داراي فحش و سبّ و لعن است و به جز ضرر براي شيعه، چيز ديگري حاصل ندارد و شيعه را در سطح بين المللي، آماج حملات دشمنان و ده ها جوان شيعه را آماج گلوله هاي طالبان و وهابيت قرار مي دهد. آيا با اين كارها، سني از سني بودنش دست مي كشد يا او را در سني بودنش قوي تر مي كند؟ گاهي وقت ها بعضي ها مي خواهند خدمت كنند، ولي توجه ندارند كه اين كارها نوعي خيانت است.

آيا امام صادق (عليه السلام) و امام باقر (عليه السلام) و ائمه (عليهم السلام) و ساير بزرگان و صحابههء ائمه (عليهم السلام) اين كار را كرده اند تا ما از آنها الگو برداري كنيم؟ بلكه عكس اين هم هست. وقتي به امام صادق (عليه السلام) مي گويند:«إنا نري في المسجد رجلا يعلن بسبّ أعدائكم و يسمّيهم، فقال: ما له؟! لعنه الله! تعرض بنا! قال الله: «وَ لَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ» ـ سوره أنعام/آيه108 : يكي از دوستان شما در مسجد نشسته و دشمنان شما را با ذكر نام، لعن مي كند. امام (عليه السلام) فرمود: او را چه شده است؟! خداوند او را لعنت كند كه ما را در معرض سبّ و شتم آنها قرار مي دهد».

بحار الأنوار للعلامة المجلسي، ج71، ص217 ـ الإعتقادات في دين الإمامية للشيخ الصدوق، ص107

امام باقر (عليه السلام) فرمود: «و لا تتكلموا بالفحش، فإنه لا يليق بنا و لا بشيعتنا : فحش دادن، نه زيبنده ما است و نه زيبنده شيعيان ما»

مستدرك الوسائل للميرزا النوري، ج12، ص82 ـ جامع أحاديث الشيعة للسيد البروجردي، ج13، ص432

ما تربيت شده اينها هستيم و بايد نشان بدهيم كه در مكتب چه كسي تربيت شده ايم. امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: «اگر ادب شما خوب باشد، آنها ما را دعا مي كنند و مي گويند: رحم الله جعفرا قد أدّب أصحابه، فأحسن تأديبهم : خداوند جعفر بن محمد را رحمت كند كه أصحابش را چه خوب تربيت كرده است». ولي اگر برخورد ما با اهل سنت بد باشد، به امام صادق (عليه السلام) بد مي گويند.

وسائل الشيعة للعاملي، ج8، ص430 ـ من لا يحضره الفقيه للشيخ الصدوق، ج1، ص383 ـ جامع أحاديث الشيعة للسيد البروجردي، ج6، ص422

امير المومنين(عليه السلام) هم در خطبه 16 نهج البلاغه در مورد معاويه مي فرمايد: «و الذي فلق الحبه و برأ النسمة! ما أسلموا و لكن إستسلموا : اينها مسلمان واقعي هم نبودند و اظهار مسلماني مي كردند». اما با اين وجود در خطبه 206 نهج البلاغهمي فرمايد: «إني أكره لكم أن تكونوا سبابين : من دوست ندارم شما جزء فحش دهندگان باشيد».

فحش، منطق و دليل كسي است كه منطق و دليل ندارد. ما كه معتقديم مكتب شيعه، مملوّ از دليل برهان و استدلال است و تنها مذهب برگرفته از متن قرآن و منطبق با سنت راستين محمدي (صلي الله عليه و آله و سلم) است، چرا بايد سراغ فحش و ناسزا برويم؟ بر فرض هيچ يك از ائمه (عليهم السلام) مطلبي را در نهي از اهانت نمي گفتند و فقهاء و بزرگان ما هم چيزي نمي گفتند، عقل چه حكم مي كند؟ آيا اين فحش، به صلاح شيعه است يا به ضرر شيعه؟

اخيراً آقاي سيد مجتبي شيرازي كه در لندن است، ماهواره اي را تأسيس كرده و تنها هدف خود را اين مي داند: «براي اين كه به راحتي بتوانم در اين شبكه به ابوبكر و عمر و عايشه فحش و ناسزا بگويم». يك نواري از ايشان براي من آوردند كه وقتي آن را گوش دادم، خدا مي داند بدنم لرزيد. درباره مرحوم حضرت آيت الله العظمي بهجت (ره) مي گويد: «آقاي بهجت عارف بوده و عُرَفا، خلاف اسلام هستند. من شهادت مي دهم كه آقاي بهجت كافر، منافق، زنديق و ملحد است». ببينيد كار به كجا رسيده است؟!!! من اين را باور نمي كردم. اما نوار آن را براي من از اروپا آوردند. آيا اين كارها را براي شهرت انجام مي دهند؟ بعضي ها أول ما خلق الله [يعني عقلِ]شان معيوب است و نمي توانند تشخيص دهند كه چه بگويند. اينها را به نام اسلام مي گويند. مرحوم حضرت آيت الله العظمي بهجت (ره) كسي بود كه شيعه و سني، انقلابي و غير انقلابي، و روحاني و غير روحاني، حتي مسيحيان و كمونيست ها هم نسبت به ايشان ارادت داشتند.

««« و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته »»»



Share
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب