به گزارش خبر آنلاين، آستان مقدس حضرت ابوالفضل(ع) تاريخ مشتركي با آستانه سيدالشهداء ابي عبدالله الحسين(ع) دارد و يكي از مهمترين زيارتگاههاي شيعيان جهان است.

حضرت ابوالفضل العباس(ع)، كه به امر برادرش سيدالشهداء(ع) به منظور تهيه آب براي خيمه گاه خاندان نبوت به آبشخور فرات رفته بود، در يك جنگ دليرانه در كنار نهر علقمي به شهادت رسيد و به علت دوري محل شهادت وي از خيمه گاه سيدالشهداء(ع) و ميدان نبرد و نيز شدت يافتن جنگ، پيكر مطهر او در همان محل باقي ماند و سپس همانجا نيز به خاك رفت. بني اسد، اولين كساني بودند كه قبر مطهر آن حضرت را به شكلي بارز و برجسته بنا كردند كه آثار آن از بين نرود. اولين زائران اين آستانه مطهر نيز نخست عبيدالله فرزند حرّ جعفي، از برجستگان شيعه در كوفه و سپس در بيستم صفر سال 62 ق. صحابي مشهور جابر بن عبدالله انصاري بودند.

عمارت اول: مختار ثقفي در سال 66 قمري، با كمك جمعي از اعراب و نيز ايرانيان كه از شيعيان علي بن ابيطالب(ع) بودند به خونخواهي سيدالشهداء(ع) قيام كرد و در دوران قدرت و حكومت او (توسط خود وي يا ديگر شيعيان) اولين عمارت آستانه بنا گشت و اين عمارت و به طور كلي تمام شهر كربلا كم كم رو به آباداني نهاد، ولي هارون الرشيد در سال 170 قمري دستور خراب كردن آن را داد.

عمارت دوم: مأمون، كه در سال 198 قمري قدرت را به دست گرفت، بر خلاف سياست پدر خود و براي جلب رضايت و كمك شيعيان خراسان، برخورد دوستانه اي با شيعيان در پيش گرفت، لذا محبان خاندان عصمت و طهارت اين فرصت تاريخي را مغتنم شمردند و بدينگونه، عمارت دوم آستانه در عصر مأمون انجام گرفت. در سال 232 قمري متوكل عباسي بر مسند خلافت نشست. وي كه نسبت به شيعيان و آل ابي طالب عناد خاصي داشت، دستور داد آستانه حضرت سيدالشهداء(ع) و ابوالفضل العباس(ع) بلكه تمامي شهر كربلا را خراب كردند و پس از تخريب، تمامي منطقه را شخم زدند و به آن آب بستند.

عمارت سوم: المنتصر، خليفه عباسي، بر خلاف سياست پدر خود ـ متوكل ـ با شيعيان روش دوستانه و صميمانه اي داشت. وي اموال زيادي بين علويين تقسيم كرد و حكم به تعمير بناي شهر كربلا و آستانه ابوالفضل العباس(ع) داد. در نتيجه، كربلا در عصر او رونق يافت و زائرين آن بقاع مطهر از اطراف و اكناف به سوي اين شهر مقدس سرازير گشتند.

عمارت چهارم: در سال 367 ق. عضدالدوله ديلمي وارد بغداد شد، سپس به زيارت كربلا و نجف شتافت و دستور داد مرقد عظيم و با شكوهي براي حضرت ابو الفضل العباس(ع) بنا كنند. بناي مزبور در سال 367 قمري آغاز شد و در سال 372 پايان يافت و عمارت امروزه آستانه مطهر حضرت ابوالفضل العباس(ع) از عضدالدوله است كه از شكوه و عظمت خاصي برخوردار است.

در عصر جلايريان: پس از تأسيس دولت جلايريان در ايران و به قدرت رسيدن شيخ حسن ايلكاني در سال 740 قمري، سلطان اويس (فرزند شيخ حسن) تعميرات را در اين آستانه مطهر شروع نمود كه در عصر فرزندش، سلطان احمد، در سال 786 پايان يافت و هداياي زيادي از ايران به آستانه مزبور ارسال شد.

در عصر صفويه: شاه اسماعيل صفوي بنيانگذار حكومت شيعي صفويه، روز 25 جمادي الثاني 914 قمري فاتحانه وارد بغداد گشت و مورد استقبال بي نظير شيعيان قرار گرفت. وي سپس در روز بعد، يعني 26 جمادي الثاني، به سمت كربلا حركت كرد و يك شبانه روز در حرم ابي عبدالله الحسين(ع) معتكف گشت، آنگاه به آستانه حضرت ابوالفضل العباس(ع) شتافت و دستور تعميرات وسيعي را در آن آستانه صادر نمود و دوازده قنديل از طلاي خالص به نام دوازده امام را كه با خود آورده بود به حرم حضرت ابوالفضل العباس(ع) اهدا كرد و تمامي حرم مطهر و رواقها را با فرش گرانبهاي ابريشم بافت اصفهان مفروش نمود و خدمه مخصوصي نيز براي نگاهداري و روشنايي قنديل آستانه استخدام كرد كه تبار آن امروزه با عنوان (آ ل قنديل) در كربلا شهرت دارد. اسماعيل صفوي، همچنين دستور كاشي كاري گنبد صادر كرد كه تا سال 1302 قمري كاشي كاري باقي بود.

در عصر نادر شاه افشار: در سال 1153 قمري نادرشاه هداياي زيادي به آستانه حضرت عباس(ع) ارسال داشت و تعميرات وسيعي در آن بارگاه ملكوتي انجام گرفت.

در عصر وهابيان: در 18 ذي الحجة الحرام سال 1216 قمري، كه انبوه مردم براي درك زيارت عيد غدير از كربلا به نجف اشرف رفته بودند، سعود بن عبدالعزيز وهابي فرصت را مغتنم شمرد و با لشگري عظيم به شهر كربلا حمله برد و حكم به تاراج تمامي شهر داد و آستانه حضرت ابوالفضل العباس(ع) را نيز خراب كرد و تمامي هداياي سلاطين و ملوك صفويه و نادرشاه و قنديل هاي طلا و نقره و غيره را به يغما برد.

در عصر قاجاريه: پس از حمله وهابيهاي سعودي به كربلا و رسيدن خبر اين جنايت وحشتناك به ايران، مردم خير ايران با همراهي و همدلي دولت وقت ايران (زمان فتحعلي شاه قاجار) كمك هاي سخاوتمندانه اي به اين شهر ماتم زده نمودند و تمامي خرابي هاي وارده را ترميم كردند. آستانه حضرت عباس(ع) نيز به شكل احسن تعمير گشت و از جمله اين تغييرات، نصب ضريح نقره اهدايي فتحلي شاه قاجار بود كه در سال 1227 قمري انجام گرفت. تعميرات آن آستانه مقدسه در طول دوران قاجاريه قطع نشد و ناصرالدين شاه كاشي كاري گنبد را تجديد كرد (در سال 1304 قمري كاشي كاري صحن شريف، و در سال 1305 قمري كاشي كاري گنبد مطهر انجام يافت). همچنين، شيخ عبدالحسين تهراني، معروف به شيخ العراقين، با استفاده از ثلث ميرزاتقي خان اميركبير ـ صدر اعظم مشهور ايران ـ تعميرات وسيعي در آستانه مزبور انجام داد.

در عصر حاضر: آستانه حضرت ابوالفضل العباس(ع) درحدود سيصد و پنجاه متري شمال شرقي آستانه سيدالشهداء ابي عبدالله الحسين(ع) قرار دارد و در يك ميدان بزرگ هر دو آستانه را در برگرفته است. قبر مطهر در وسط حرم شريف واقع شده و بر روي آن صندوق خاتم نفيس اهدايي قرار دارد كه با گذشت زمان تعميراتي روي آن انجام شده است. روي صندوق را ضريح نقره اي پوشانده كه به همت بزرگ مرجع جهان تشيع، مرحوم آيت الله العظمي سيد محسن حكيم (قدس سره) و با دست هنرمندان ايراني در اصفهان با به كار بردن چهارصد هزار مثقال نقره خالص و هشت هزار مثقال طلا پس از سه سال كار مداوم در سال 1385 قمري در حرم مطهر نصب گشته است. چهار طرف حرم شريف داراي چهار رواق قرينه است كه ابهت خاصي به حرم بخشيده و به يكديگر منتهي مي گردند. سقف و تمامي ديوارهاي حرم مطهر و رواقها به دست هنرمندان ايراني آينه كاري شده و بر فراز ضريح يك گنبد بزرگ بنا گرديده كه در سال 1375 قمري طلاكاري آن انجام يافته است.

در دو طرف ايوان جنوبي حرم، دو مأذنه (مناره) به شكل زيبايي سر به فلك كشيده است. در قسمت جنوبي حرم يك ايوان سرتاسري سرپوشيده واقع شده است كه در وسط آن يك در ِ طلايي ميناكاري ساخت اصفهان و در سمت شرق و غرب آن نيز دو در كوچك ديگر واقع است كه هر سه در به داخل رواق جنوبي منتهي مي شود.

آستانه حضرت ابوالفضل العباس(ع) داراي يك صحن چهارگوش است كه حرم مطهر در وسط آن واقع شده و در چهار طرف صحن حجراتي بنا گشته كه در آن جمع كثيري از علماي اماميه و سلاطين و امراي شيعه دفن شده اند و كاشي كاري موجود در تمامي صحن آستانه، مربوط به عصر قاجاريه و بعد از آن است. صحن شريف داراي هشت در بزرگ ورودي و خروجي است: در قسمت جنوب صحن، در قبله و يا درب الرسول(ص) و در قسمت شمال در ِامام محمد جواد(ع) قرار دارد. قسمت غرب صحن داراي چهار در مي باشد: 1. در ِامام حسن(ع) 2. در ِ امام حسين(ع) 3. درِ امام صاحب الزمان (عج) 4. در ِ امام موسي بن جعفر(ع). قسمت شرقي صحن نيز داراي دو در به نامهاي در ِامام اميرالمؤمنين(ع) و درِ امام علي بن موسي الرضا(ع) مي باشد. مساحت آستانه ابوالفضل العباس(ع) بالغ بر 4370 متر مربع است و از نظر نقشه و سبك معماري مانند آستانه سيدالشهداء ابي عبدالله الحسين (ع)، منتها كوچكتر از آن است.

سقاخانه ها
در صحن حضرت ابوالفضل(ع) دو سقاخانه عمومي وجود داشته است:

1. يكي از اين آبخورگاه ها در ضلع شرقي صحن و در مقابل مقبره راجه قرار داشته و بهره هند (طايفه اي از اسماعيليان) آن را نوسازي كرده بودند و در جوار آن نيز دو درخت ميوه و يك درخت سدر بوده است.

2. ديگري در ضلع غربي، در جوار باب السوق بوده و در نزديك آن دو درخت خرما وجود داشته است. البته امروزه از اين آبخورگاه ها و همچنين از درختان نخل و سدر اثري نيست.