2024 March 28 - پنج شنبه 09 فروردين 1403
ابن تیمیه فی صورته الحقیقیة
کد مطلب: ٨٠٠٣ تاریخ انتشار: ٢٧ آبان ١٣٩٤ - ١٧:٥٣ تعداد بازدید: 2601
کتابخانه » عمومي
ابن تیمیه فی صورته الحقیقیة

کتاب ابن تیمیه فی صورته الحقیقیة از انتشارات الغدیر لبنان می باشد .
مولف کتاب درج نشده ولی ظاهرا، این کتاب نوشته صائب عبدالحمید از مستبصرین عراقی است


در این کتابی هر چند مختصر، ولی مطالبی مهم پیرامون شخصیت ابن تیمیه و مواقف وی مطرح شده است .

معرفی اجمالی کتاب :

این کتاب در 6 باب اصلی تدوین شده است :

مولف ضمن اشاره ای مختصر به زندگانی ابن تیمیه، مباحث اصلی خود را در 6 باب اصلی مطرح می کند :

باب اول : ابن تیمیه و حدیث :

وی ضمن اشاره به اینکه آیا ابن تیمیه اهل حدیث بوده یا خیر _ چنانچه طرفداران وی از او به عنوان امام حدیث یاد می کنند و یا اینکه باید از وی در بحث حدیث دوری کرد چنان چه گروهی بدلیل هواپرستی وی، او را در این قضیه ترک کرده اند_ در صدد است تا موقف ابن تیمیه پیرامون حدیث را مطرح کند که این باب که مشتمل بر چهار فصل بدین صورت می باشد

1. ابن تیمیه و توسل به پیامبر در دعا :

ابن تیمیه بعضی از احادیثی که به صحت آن نیز شهادت داده است نقل کرده است که صحابه و تابعین از آن برای توسل و استغاثه استفاده می نمودند مانند : اللهم إني أتوجه إليك بنبيك محمد (ص) ، نبي الرحمة ، يا محمد ، إني أتوجه بك إلى ربك وربي أن يرحمني مما بي... .

علمای اهل سنت دیگری نیز نقل کرده و حتی از احمدبن حنبل نقل شده است که با دعا به پیامبر توسل می کرد.

2.ابن تیمیه و زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله و قبور اولیاء و صالحین :

از دیگر فصول باب اول از این کتاب، بیان دیدگاه ابن تیمیه پیرامون زیارت قبور می باشد .

ابن تیمیه در کتاب الزیاره خود ابتدا نقل می کند که هیچ حدیثی در باب زیارت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل نشده است و می نویسد :

احادیث زیادی در باب زیارت قبر حضرت بیان شده است، که همه آنان ضعیف بلکه موضوع است و از هیچ یک از ائمه حدیث و اصحاب سننی که از آنان تبعیت می شود، در باب زیارت قبور هیچ حدیثی روایت نشده است .

این درحالیت که در جایی دیگر حدیث صحیح : من زارني بعد مماتي فكأنما زارني في حياتي را که ابن ماجه و دارقطنی در سنن خویش از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ذکر کرده است را نقل می کند و دچار تناقض گویی می شود .

3. ابن تیمیه و تفسیر و اسباب نزول :

از دیگر مباحث مطرح شده در این کتاب، دیدگاه و تناقض گویی ابن تیمیه پیرامون تفسیر قرآن است .

از جمله نظرات ابن تیمیه، دیدگاه وی پیرامون آیه شریفه : إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ می باشد .

مفسرین اتفاق نظر دارند که این آیه شریفه پیرامون حضرت علی علیه السلام نازل شده است در حالی که این تیمیه این مساله را منکر شده و از موضوعات بر می شمارد .

از طرفی ابن تیمیه ضمن برشمردن بعضی از تفاسیر مورد اعتماد، تفسیر طبری را برشمرده است و مورد وثوق می داند .

وی پیرامون این مساله می نویسد :

و اما تفاسیری که در دستان مردم است، صحیح ترین آن ها تفسیر محمد بن جریر طبری است چرا که در آن نوشته های سلف و گذشتگان با اسانید ثابت نقل و در آن بدعت و نقل از افراد متهم وجود ندارد .

این در حالیست که در این تفسیر پیرامون خاتم بخشی حضرت علی علیه السلام تصریح می کند که این آیه در شان آن حضرت نازل شده است .

ابن تیمیه طبق قاعده ای که خودش ان را قبول دارد، ناچار است که این بحث خاتم بخشی را بپذیرد و از طرفی بحث خاتم بخشی را نیز انکار کرده است . این یک تناقض در عقاید و کلمات ابن تیمیه می باشد که به روشنی یافت شد .

وی همچنین نقل قول دیگر علمای اهل سنت پیرامون این آیه را به نحول اجمال اشاره می کند .

4.ابن تیمیه و جواز لعن یزید یا عدم جواز ؟

در این باب موقف ابن تیمیه نسبت به لعن یزید را به نحو مختصر با استفاده از کلام احمد حنبل نقل می کند .

وی مینویسد : ابن تیمیه برای بهره برداری از این مطلب، کلامی را در نفی لعن یزید توسط احمد بن حنبل نقل می کند و تصریح می کند که یزید انسان با ارزشی نبود ولی چون امام احمد از لعن یزید نهی کرده است، باید از لعن یزید خودداری کرد .

این در حالیست که اگر ابن تیمیه ادامه حرف احمد بن حنبل را نیز ذکر می کرد، قضیه لعن یزید به خوبی برای وی روشن می شد .

مولف تصریح می کند که همان طور که ابن تیمیه با تزویر و دروغ این حدیث را به نحو کامل بیان نکرد، بقیه احادیث دیگر را با تزویر و تدلیس بیان می کند و با روایات بر اساس هوای نفس خود برخود می کند .

باب دوم : ابن تیمیه و صفات خداوند متعال :

ابن تیمیه در بحث صفات خداوند متعال دیدگاهی عجیب دارد . وی معتقد است که جمیع صفاتی که در آیات و روایت نقل شده است، همگی حمل بر معنای لغوی شده و تأویلی در کار نیست .

وی همچنین جهت داشتن نسبت به خداوند متعال را قبول داشته و معتقد است که خداوند در آسمان وجود دارد . روی عرش نشسته است و انگشت دارد و دارای جسم است و...

وی همچنین تاویل کنندگان را مورد مذمت قرار داده و می گوید : کسانی که قائل به تأویل هستند، معرفت به خداوند متعال کسب نکرده اند .

همچنین مؤلف تصریح می کند که این گمان ها چنان چه خود ابن تیمیه می پندارد، از عقاید سلف صالح بوده است در حالی که این چنین نیست و اگر کسی به کتب تفسیر مراجعه کندخلاف این مساله برای او ثابت می شود .

مؤلف همچنین تأویلاتی پیرامون آیات قرآن کریم پیرامون خداوند متعال را بر اساس کتب اهل سنت ذکر می کند .

کلام ابن تیمیه پیرامون تجسیم :

تجسیم یکی دیگر از معتقدات ابن تیمیه بوده و در کلماتی که علما و بزرگان اهل سنت از وی نقل کرده اند به خوبی مشهود است . جهانگرد معروف؛ ابن بطوطه و همچنین ابن حیان در تفسیر المحیط خود به عقیده ابن تیمیه پیرامون تجسیم اشاره کرده اند .

در بحث تجسیم وی معتقد است که چون موقع دعا کردن دستان خود را به بالا می بریم؛ پس خداوند در بالا و در آسمان قرار دارد . این حرفی است که از اعتقادات ابن تیمیه است و در نتیجه ابن تیمیه با سلف صالح مخالفت کرده است .

باب سوم : ابن تیمیه و اهل بیت علیهم السلام :

اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه آله از منزلتی بس عظیم برخوردار بوده و که مقام آنان از آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قابل اثبات است .

ولی وقتی ابن تیمیه با فضائل بی شمار اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بر خورد می کند، مورد مناقشه قرار می دهد .

با توجه به اینکه وی در نصب و عداوت پیرامون اهل بیت علیهم السلام بسیار مشهور و معروف است، اما در بعضی از کتب خود به فضائل اهل بیت علیهم السلام معترف بوده و نتوانسته منکر شود .

نمونه هایی از دشمنی های ابن تیمیه :

1.تمایل به دفاع از دشمنان اهل بیت علیهم السلام : ابن تیمیه در هنگام مواجهه با دشمنان اهل بیت علیهم السلام؛ تمام قد از آنان دفاع می کند . برای مثال وی کتابی در دفاع از معاویه نوشته است . معاویه ای که سلف اجماع دارند هیچ فضیلتی در حق وی وجود ندارد .

همچنین از جمله دلایل دشمنی ابن تیمیه با اهل بیت علیهم السلام و طرفداری از دشمنان آنان؛ موقف او در مورد یزید است . وی معتقد است که یزید رضایت به کشته شدن امام حسین علیه السلام را نداشت . وی درواقع با این حرف خود قصد دفاع از یزید را داشته و خواسته تا با تبرئه او؛ سید الشهداء علیه السلام را متهم کند و این درحالیست که تفتازانی برکسی که قاتل سید الشهداء علیه السلام بوده یعنی یزید جواز لعن داده است . از جمله دلایل ناصبی بودن وی، منکر بسیاری از وقایع عاشورا و جنایات کربلاست . وی قائل است که بردن سر امام حسین علیه السلام به شام در زمان یزید نبوده است . وی همچنین معتقد است که قضیه اسارت اهل بیت بعد از جریان عاشورا دروغ است . این در حالیست که تمامی دروغ های ابن تیمیه از کتب تاریخ و حدیث اهل سنت قابل اثبات است .

2.تکذیب منزلت بالای اهل بیت علیهم السلام :

ابتدا مولف چندین مورد از آیات قرآن و روایات پیرامون اهل بیت علیهم السلام را ذکر می کند وبه موقف ابن تیمیه در این باب می پردازد .

او در تک تک آیات نازله در حق اهل بیت علیهم السلام را مورد مناقشه و انکار قرار می دهد.

انکار فضائل امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام نیز از اخلاق و سیره ابن تیمیه بوده است

3.اشکال وارد کردن بر اهل بیت علیهم السلام :

سومین موردی را که مولف در این کتاب پیرامون دشمنی ابن تیمیه با اهل بیت علیهم السلام را بر می شمارد، اشکال واردکردن و تنقیص مقام آن بزرگواران توسط ابن تیمیه است . وی علاوه بر دفاع از دشمنان اهل بیت علیهم السلام، به تنقیص آن بزرگواران پرداخته و کار خود را پیش می برد تا جائی وجود اهل بیت علیهم السلام را خالی از مصلحت و لطف خداوند تبارک و تعالی بر می شمارد . این در حالیست که کلام وی دقیقا مخالف کلام پیامبر در حدیث شریف ثقلین می باشد . دروغ پردازی وی پیرامون خواستگاری حضرت علی علیه السلام از دختر ابوجهل نیز از جمله نشانه های نصب و عداوت اوست در حالی که این قضیه به اذعان صاحب نظران و مورخین؛ یک دروغ تاریخی محض می باشد .

باب چهارم : ابن تیمیه و علماء اسلام :

در باب چهارم از این کتاب؛ روش برخورد ابن تیمیه با علمای مسلمانان مطرح است . جسوریت و پرجرئت بودن ابن تیمیه در مناظرات نسبت به علمای بزرگ اسلام؛ از خصوصیات وی می باشد. برای مثال یک عالم بزرگی در مساله ای فتوا داد و ابن تیمیه بر خلاف آن فتوا، فتوایی صادر کرد و با کلمه ای زشت آن آن عالم اهل سنت را خطاب کرد .

وی نه تنها بر علمای اهل سنت تابیده؛ بلکه جسارت وی نسبت به علمای شیعه نیز در کلماتش مشهود است .

باب پنجم : همرا با یزیدیان :

طبع اذعان مولف گروهی در زمان ابن تیمیه حضور داشتند که در مورد یزید بسیار غلو می کردند و ابن تیمیه با آنان مواجه بود .ولی ابن تیمیه اینان که غالی محسوب شده و از مسلمانان خارج بودند را مسلمان و تابعین سنت و جماعت بر می شمارد .

مولف به نحو انکار سوال می پرسد که به چه علت این غلاة و خوارج را از فرق مسلمین دانسته و آنان را مسلمان خطاب می کند؟

باب ششم : نظرات علماء پیرامون ابن تیمیه :

باب ششم؛ آخرین باب این کتاب می باشد . مولف ضمن اشاره به اینکه گوشه ای از عقاید ابن تیمیه را مطرح کرده است؛ در اینجا به نحو اختصار کلام علمای اهل سنت پیرامون ابن تیمیه را ذکر می کند . ابتدا به کلام ابن حجر عسقلانی پیرامون چند دستگی پیرامون ابن تیمیه را اشاره می کند . همچنین ابن حجر در کتاب الفتاوی الحدیثیة پیرامون ابن تیمیه می نویسد : ابن تیمیه بنده ای بود که خداوند او را خوار و گمراه و کور و کر و ذلیل کرد . نویسنده جهت دانستن شرح احوال ابن تیمیه؛ خواننده را به کتب دیگر علمای اهل سنت همچون سبکی شافعی ارجاع می دهد .

در پایان این باب؛ نامه ذهبی به ابن تیمیه را مطرح می کند . ذهبی در این نامه با کلماتی تند ابن تیمیه را بر باد انتقاد گرفته و در قسمتی از این نامه می نویسد :

اى بیچاره! آنان که از تو متابعت می کنند در پرتگاه زندقه و کفر و نابودى قرار دارند … نه این است که عمده پیروان تو عقب مانده، گوشه گیر، سبک عقل، عوام، دروغ‏گو، کودن، بیگانه، فرومایه، مکّار، خشک، ظاهر الصلاح و فاقد فهم هستند. اگر سخن مرا قبول ندارى آنان را امتحان کن و با مقیاس عدالت بسنج.

تا آن جا که می ‏نویسد:

گمان نمی ‏کنم تو سخن مرا قبول کنى! و به نصیحت‏هاى من گوش فرا دهى! تو با من که دوستت هستم این چنین برخورد می ‏کنى پس با دشمنانت چه خواهى کرد؟ به خدا سوگند، در میان دشمنانت، افراد صالح و شایسته و عاقل و دانشور فراوانند، چنان که در میان دوستان تو افراد آلوده، دروغ‏گو، نادان و بی عار زیاد به چشم می ‏خورند.

براي دانلود کتاب برروي لينک زير کليک کنيد :



Share
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها