2024 March 28 - پنج شنبه 09 فروردين 1403
بدعت از دیدگاه فریقین:«سنّت» در اصطلاح قرآن (1)
کد مطلب: ٧٣٣٣ تاریخ انتشار: ١٣ دي ١٣٩٣ - ٢٠:٥٨ تعداد بازدید: 3145
خارج فقه مقارن » بدعت از دیدگاه فریقین
بدعت از دیدگاه فریقین:«سنّت» در اصطلاح قرآن (1)

جلسه سی و چهارم 13/ 1393/10

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه سی و چهارم 13/ 1393/10

موضوع درس: بدعت از دیدگاه فریقین:

«سنّت» در اصطلاح قرآن (1)

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمد لله

و الصلاه علی رسول الله و علی آله آل الله لا سیما علی مولانا بقیه الله

و اللعن الدائم علی اعداءهم اعداءالله الی یوم لقاء الله.

بحث ما پیرامون معنای لغوی و اصطلاحی «سنّت» بود که نکاتی را خدمت دوستان عرض کردیم. امروز به حول و قوه الهی قصد داریم واژه «سنّت» را در اصطلاح قرآن بررسی کنیم. منتها قبل از پرداختن به این مسئله، نکته مهمی را باید متذکر بشوم.

فلش رم خطرناک!
چند روز پیش یکی از دوستانی که از سفر خانه خدا برگشته بود، یک فلش رمی را به من داد که، وهابی ها، امسال در بین زائرین خانه خدا توزیع کرده بودند.
این فلش رم حاوی مقداری کلیپ است که در شبکه وهابی «وصال حق»، تولید شده بود که برای ایجاد شک و شبهه در اعتقادات شیعه، در بین زائرین، توزیع می شد.
من دیروز که فرصت کردم و هفت و هشت مورد از آن کلیپ ها را دیدم، دیدم خیلی خطرناک است. خصوصاً برای زائرین ما که خیلی از معارف شیعه مطلع نیستند. واقعاً خطرناک است. مخصوصاً که این فیلمها خیلی فنی هم ساخته شده است. و سعی شده است که با استفاده از احساسات و عواطف مخاطب، استفاده از تواشیح های مهیج، استفاده از قطعات فیلم عمر فارق و... مطالب و شبهات خود را به مخاطب دیکته کند.
در یکی از کلیپ ها در مورد «حدیث غدیر» این گونه می گوید:
«شیعیان معتقدند که 120هزار نفر در غدیرخم، با امام علی بیعت کردند.سؤال اینجاست: اگر صدو بیست هزار نفر در غدیرخم، با امام علی بیعت کردند، پس چرا پیامبر در مدینه از مردم برای علی بیعت نگرفت؟ آن صدو بیست هزار نفر که در عربستان پراکنده شدند، و در آن زمان هم تلویزیون و یا وسایل اطلاع رسانی در کار نبوده که این واقعه را به گوش همه برساند. پس بیعت گرفتن از آنها سود چندانی نداشته است. چون پاییتخت و مرکز خلافت در مدینه بوده است. و مشخص است که بعد از وفات پیامبر اسلام یک نفر خلیفه و جانشین ایشان خواهد شد. پس این شهر با این همه اهمیت فوق العاده ای که داشته، چگونه است که از مردمش بیعت گرفته نشده. است تا به زعم شیعه، خلافت الهی در همان شهر غصب شود. و اسلام منحرف گردد.»

در کلیپ دیگری در مورد اعتقاد شیعه در مورد «عایشه» می گوید:
«بیشتر علمای شیعه به کفر و ارتداد ام المؤمنین عایشه، معتقدند. الصراط المستقیم بیاضی ج 3 ص 168؛ فصل الخطاب نوری ص313؛ بحارالأنوارمجلسی ج22 ص246؛ تا جایی که آیه الله خمینی در کتاب الطهاره ج3 ص 457 از عایشه، طلحه، زبیر و معاویه (رضی الله تعالی عنهم اجمعین) به بدی یاد کرده و آنها را از سگ ها و خوک ها نجس تر و ناپاک تر و عذاب آنها را از کفار سخت تر می داند.»

این وهابی ها از هر فرصتی برای القای شبهه و تشویش اذهان بچه شیعه ها، دارند استفاده می کنند. الآن شما ببینید از همین مراسم حج، چطور دارند استفاده می کنند!؟ ولی متأسفانه، ماها یا در غفلتیم و یا در خوابیم و یا آنهایی که بیدار هستند، احساس و انگیزه کار کردن ندارند. و اگر کسی هم می خواهد کار بکند، امکان نشر کار در اختیارش نیست. همین ده پانزده کلیپی که این وهابی ها درست کرده اند، با توجه به کارهای فنی به کار رفته در این فیلمها، حداقلِ حداقل، دویست سیصد میلیون تومان هزینه کرده اند. چون این گونه فیلمها تدوینگرهای قوی می خواهد. افرادی به عنوان طراح می خواهد که وقتی مثلاً در مورد فلان شخص می خواهد کلیپی بسازد، بداند که از چه افکتی، صدایی، مطالبی و... استفاده کند که وقتی مخاطب می بیند بی اختیار جذب بشود.
وهابی ها امروز، از تمامی امکانات موجود خود برای شبهه پراکنی در بین مسلمین، خصوصاً شیعیان، استفاده می کنند.

لزوم آشنائی با روش پاسخ گوئی به شبهات
لذا لازم است که دوستان در مورد پاسخ دهی به این شبهات تلاش کنند و قبل از همه، با روش پاسخ گوئی به این شبهات آشنا باشند.
ما به پیشنهاد مدیر «جامعه المصطفی»، کتابی را در «روش پاسخ دهی به شبهات» در حال تدوین هستیم که در آخر کار هستیم. و بنا هست در مقطع ارشد و دکترا تدریس شود.
ما یک کتاب سه جلدی داریم در نقد کتاب آقای غفاری، که دوستان ما این سه جلد 1800صفحه ای را در 450صفحه خلاصه کردند. و امروز، در این دنیای پر غوغا، مطالعه و حفظ این کتاب تلخیص شده، برای دوستان از ضروریات است.
البته ما این شبهات را در اختیار دوستان قرار می دهیم که بروند کار کنند و جوابش را بیاورند و دوستانی هم که می توانند در بحث فنی به ما کمک کنند، اعلام آمادگی بکنند که ما در تولید کلیپ هایی در جواب این شبهات، از وجودشان استفاده کنیم.
نه تنها در جواب این شبهات، بلکه در القای شبهه، لازم است کلیپ هایی ساخته شود. چرا که به تعبیر حضرت آیه الله العظمی صافی، گذشت زمانی که ما فقط به شبهات جواب بدهیم، امروز ما باید شبهه مطرح بکنیم. ما باید حمله کنیم.
امروز، عصر، عصر رسانه است. و به سهولت می شود از این امکانات پیشرفته امروز، هم برای تبیین حقانیت اهلبیت استفاده کرد و هم برای القای شبهه، استفاده کرد.

مرکز وحی، یا مرکز القای شبهه!؟
امروز مرکز وحی، تبدیل شده است به مرکز القای شبهه. لازم است کسانی که به مکه اعزام می شوند از هر جهت بیمه شوند. روحانیون کاروان ها لازم است قبل از سفر، زائرین را با این شبهات و خصوصاً تفکرات وهابی ها، آشنا کنند.
بحث هم، فقط با سخنرانی حل نمی شود. نیاز است مطالبی دست زائرین، خصوصاً قشر تحصیل کرده و دانشجو، باشد تا این ها سر فرصت و با دقت مطالعه کنند.
نیاز هست جزواتی متقن و البته خلاصه و مفید از پاسخ شبهات مطرح وهابیت، تهیه شده و در اختیار اینها قرار بگیرد تا در طول سفر، مورد مطالعه قرار بگیرد. این دیگر اقل واجب کار برای زائرین خانه خداست.
بهتر از این کار چاپ جزوه، ایجاد جلسات کارگاهی است. یعنی یک سازوکاری اندیشیده بشود که زائرین چند ساعت در اختیار باشند، شبهات و مسائل مهم مطرح شود و در پایان آزمون برگزار شده و به بهترین ها جوایزی هم داده شود.

در طول عمرمان، جلسه ای به این مفیدی نداشتیم!
آقای تقوی،رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، روزی از بنده درخواست سخنرانی کرد برای ائمه جمعه مستقر در مناطق اهل سنت.
بنده به ایشان گفتم: با سخنرانی کردن مشکلی حل نمی شود. مطالبی هم که در سخنرانی گفته می شود، چهار، پنج روز بیشتر در ذهن این عزیزان مهمان نیست. شما این بزرگواران را دو روز تمام وقت در اختیار ما بگذارید. ما کارگاه برای این ها بگذاریم و روش پاسخ دهی به شبهات را به این ها بیاموزیم.
به قول معروف به جای ماهی، تور ماهیگیری به این عزیزان بدهیم.
ما یک روز این عزیزان را در اختیار داشتیم، کمیسیون های ده نفره، پانزده نفره تشکیل شد. و تا هشت شب، مسائل و شبهات مطرح شد بحث شد و کار شد. بعد از اتمام روز، می گفتند ما در طول عمرمان جلسه ای به این مفیدی نداشتیم.
امام جمعه محترم آبادان به بنده زنگ زد و گفت: از آن فایلهایی که شما در آن یک روز به دوستان ائمه جمعه داده بودید، من یک سال مطالب سخنرانی خودم را از آن فایلها استفاده کردم.
ببینید یک روز تلاش و کار علمی در یک کارگاه برابر می شود با یکسال مطالب علمی و مفید و مورد نیاز. ما می توانستیم برای این عزیزان، یک ساعت سخنرانی کنیم و خلاص. و مخاطب هم چند روزی مطالبی در ذهن خود داشته باشد. ولی اگر این عزیزان قرار بود جایی صحبتی بکنند دست و پا شکسته و ناقص مطرح می کردند.

واژه «سنّت» در اصطلاح قرآن
برگردیم به بحث خودمان که در مورد واژه «سنّت» بحث می کردیم.
در جلسات گذشته، معنای لغوی و اصطلاحی «سنت» را عرض کردیم. حال می خواهیم بدانیم این واژه در لسان قرآن به چه معناست.
واژه «سنّ»، «سُنَن» و «سُنّت»، در آیات متعددی آمده است. از جمله این آیه:

«وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُم‏»
خداوند می خواهد شما را به سنتهای [صحیح] پیشینیان رهبری کند.

سوره نساء آیه 26

«محمد جواد بلاغی» در تفسیر «آلاء الرحمن»
مرحوم «محمد جواد بلاغی» صاحب تفسیر «آلاء الرحمن» که یک تفسیر عالی و زیبا و در عین حال، یک تفسیر به روزی هم است و برای تحصیل کرده ها یکی از بهترین تفاسیر است، در تفسیر آیه فوق می نویسد:
«وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُم‏» الّتی شَرَعها الله و سَنّها لهم لِصلاحهم فَاتخذوها بإیمانهم و طائتهم لله سُننا مُتبعه مِما اقتضت المصلحه ان یَسُن لکم ایضاً قی شریعه الاسلام. سنتهایی که خداوند تشریع کرده است و به خاطر مصالحشان برای ایشان سنت قرار داده است. و ایشان هم با توجه با ایمان و اطاعتشان از خدا، این سنت ها را که مصلحت سنت شدن برای شما هم در شریعت اسلام بوده، پذیرفته و پیروی کردند.
آلاءالرحمن ج2 ص 95

«قرطبی» در تفسیر «الجامع لأحکام القرآن»
قرطبی، از مفسرین بنام اهل سنت، متوفی 671هجری، که تفسیرش تقریباً عصاره تفاسیر شش قرن اول اسلام است. در تفسیر آیه فوق می گوید:

«وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُم‏»أَيْ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ أَمْرَ دِينِكُمْ وَ مَصَالِحَ أَمْرِكُمْ، وَ مَا يَحِلُّ لَكُمْ وَ مَا يَحْرُمُ عَلَيْكُمْ»

«هدایت کند»، یعنی امر دین شما را و مصالح کار شما را برایتان تبیین کند. و نیز آنچه برای شما حلال است و آنچه حرام است را بیان کند.

الجامع لأحکام القرآن ج 5 ص 147

آقای قرطبی در اینجا، دو نکته را اشاره می کند:
1- تمام آنچه که از سنت برخواسته است، طبق مصالح انسانهاست. یعنی سنن الهی و شرایع الهی خالی از مصلحت نیست. حال این مصلحت را ما بدانیم یا ندانیم.

دکتر «سیدرضا پاک نژاد» از شهدای واقعه هفتم تیر، کتابی دارد به نام «اولین دانشگاه، آخرین پیامبر» تا بیست و هفت، هشت جلد به صورت جیبی چاپ شد. مخصوصاً کار خوبی که ایشان داشتند این بود که بعد از پنج، شش جلد، یک جلد را اختصاص می داد به خلاصه مجلدات گذشته.
ایشان در این کتاب خیلی از احکام الهی را با علوم روز تطبیق کرده است. من می توانم بگویم که بهترین کتابی که بنده دیدم در زمینه تطبیق علوم اسلامی با علوم روز، این کتاب «اولین دانشگاه و آخرین پیامبر» دکتر «پاک نژاد» است.
استفاده از این کتاب در سخنرانی ها، بسیار مفید است. در اقناع مخاطب نقش مؤثری می تواند داشته باشد. مثلاً در قضیه «جنابت»، که شرع می فرماید حتماً باید غسل بشود و این آب به تمام اجزای بدن برسد فلسفه و حکمتش چیست؟ یا در «وضو» که صورت و دست و پا شسته می شود فلسفه وحکمتش چیست؟
2- دومین نکته آقای قرطبی این است که این آیه شریفه دلالت می کند بر این که هیچ واقعه ای در زندگی انسان نیست که خالی از حکم الهی باشد. یعنی آنچه در زندگی انسان رخ می دهد، شارع مقدس درباره آن حکم دارد.
این احکام را یا از نصوص صریح آیات و روایات استفاده می کنیم. یا از اطلاقات استفاده می کنیم و یا از عمومات استفاده می کنیم. مثل «اصاله الحلیه»، «اصاله البرائت» و امثال این ها. یعنی هر حادثه ای که در زندگی انسان رخ می دهد، تمام این حوادث در شریعت اسلامی برای خودش، حکم مخصوص به خود را دارد.
حال، این حادثه، یک بار به روشنی حکمش توسط امام معصوم بیان شده است، و یک بار هم، امام رضا (علیه السلام) می فرماید:
«عَلَيْنَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ‏ وَ عَلَيْكُمُ التَّفْرِيع»
ما اصولی را در اختیار شما قرار می دهیم تطبیقش بر مصادیق برعهده شما.

وسائل الشیعه ج 27 ص 62

«ابن کثیر» در تفسیر «القرآن العظیم»
آقای ابن کثیر هم در تفسیر این آیه شریفه می نویسد:

«وَ يَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ، يَعْنِي طَرَائِقَهُمُ الْحَمِيدَةَ وَ اتِّبَاعَ شَرَائِعِهِ الَّتِي يُحِبُّهَا وَ يَرْضَاهَا»

خداوند می خواهد شما را به سنتهای [صحیح] پیشینیان رهبری کند. یعنی به راه های پسندیده ایشان و به پیروی از شرایعی که دوست می دارد و نسبت به آن رضایت دارد، هدایت کند.

تفسیر القرآن العظیم ج1 ص 480

والسلام علیکم و رحمه الله



Share
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب