بسم الله الرحمن الرحيم

تاریخ : 86/09/29

استاد حسيني قزويني

قبل از اين كه وارد پاسخ به سؤال شويم در مورد اين كه نظر إبن تيميه نسبت به اصحاب ردّه چيست؟ يكي دو نكته را اشاره كنم و بعدا در مورد او به حول و قوه إلهي صحبت خواهيم كرد.

در يكي دو هفته قبل، خطيب جمعه زاهدان، در نماز جمعه نكاتي را مطرح كردند و بنده از آنجائي كه:

اذا ظهرة البدع فللعالم أن يظهر علمه و إلا فعليه لعنة الله.

هنگامي كه بدعت در دين آشكار شد، بر عالم است كه ظاهر كند علمش را (براي جلوگيري از آن بدعت و از بين بردن آن و آگاهي مردم) و اگر آشكار نكند، لعنت خدا بر اوست.

الامالي للمفيد، ص122، مجلس14، حديث6 ـ الكافي للكليني، ج1، ص54

بر خود لازم مي بينم كه بر همه بينندگان عزيز يك توضيح اجمالي بدهم. ايشان فرموده بودند:

در كتاب الله و سنت رسول اكرم (صلي الله عليه و سلم) وعده آمده است به شما، در روز قيامت با خدا ملاقات مي كنيد، چنان چه روزي رسول اكرم (صلي الله عليه و سلم) نشسته بودند و شب 14 ماه بود و فرمودند:

همان طوري كه شما ماه شب 14 را مي بينيد، فرداي قيامت هم اين چنين خدا را خواهيد ديد.

اين را بنده ضمن احترامي كه به گوينده داريم، به صراحت عرض مي كنم كه فرمايش ايشان كاملا باطل است به صراحت قرآن و مخالف سنت و نظر أهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) است؛ چون قرآن صراحت دارد:

لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ

خداوند به هيچ وجه با بصر و چشم قابل رؤيت نيست؛ و او هست كه چشم ها را مي بيند.

سوره انعام/آيه 103

وَ إِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَي لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّي نَرَي اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ

سوره بقره/آيه55

هنگامي كه قوم حضرت موسي (عليه السلام) از حضرت موسي (عليه السلام) درخواست رؤيت حق تعالي را به صورت آشكار كردند، خداوند بر آنان غضب كرد و با صاعقه آسماني آنان را نابود كرد.

رواياتي از أهل بيت (عليهم السلام) داريم كه گفته ايشان را ردّ مي كنند. عزيزان بدانند آنچه كه از روايات بر رؤيت و جسمانيت حق تعالي، در كتب برادران عزيز أهل سنت آمده، همه از ناحيه يهود و نصاري وارد شده است.

آقاي شهرستاني كه از شخصيت هاي بلند آوازه أهل سنت است، صراحت دارد:

و وضع كثير من اليهود الذين اعتنقوا الإسلام أحاديث متعددة في مسائل التجسيم و التشبيه و كلها مستمدة من التوراة.

يهوديان احاديث زيادي را جعل كردند و آنچه را كه در تورات بود در رابطه با تجسيم و تشبيه، وارد اسلام كردند.

الملل و النحل للشهرستاني، ج1، ص117

آقاي إبن خلدون كه از مورخان بنام أهل سنت است مي گويد:

و هؤلاء مثل كعب الأحبار وهب بن منبه و عبدالله بن سلام و أمثالهم فامتلأت التفاسير من المنقولات عندهم و تساهل المفسرون في مثل ذلك و ملأوا كتب التفسير بهذه المنقولات، و أصلها كلها كما قلنا من التوراة أو مما كانوا يفترون.

كعب الأحبار يهودي وهب بن منبه و عبدالله بن سلام مسيح، مطالبي را از تورات وارد اسلام كردند. تفاسير ما اهل سنت از احاديث تورات مملو شده و مفسرين در اين زمينه سهل انگاري كردند و پر كردند كتاب هاي تفسيري ما أهل سنت را به اين منقولات تورات و اصل اين احاديث مربوط به رويت و تجسيم و تشبيه، تماما از تورات سرچشمه گرفته و يا افتراءاتي است كه يهوريان و مسيحيان بسته اند.

تاريخ إبن خلدون، ج1، ص439

البته إن شاء ا... در فرصت مناسب، مفصل وارد بحث رؤيت خداوند، چه در دنيا و چه در آخرت خواهيم شد، كه با كتاب خدا و سنت رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) و عقل، مخالف است.

نكته ديگر كه باز در سايت عزيزان أهل سنت زاهدان آمده، سخنراني برادرمان آقاي عبدالحميد حكيم عثماني كه ايشان براي اولين بار ادعا كردند همان گونه كه انتخاب پيامبران به انتخاب خداوند بوده، انتخاب خلفاء راشدين هم باز به انتخاب خداوند و تقدير او بوده است. آيات و رواياتي كه ايشان در اين باره مطرح كردند، مخصوصا در جمع دانشجويان، ما اين مطالب را خلاف نظر قرآن و سنت و أهل بيت (عليهم السلام) و عقل مي دانيم. إن شاء ا... بعضي از دوستان كه جواب مناسبي تدارك ديده اند و در سايت ها قرار خواهند داد، ما هم به مناسبتي كه وقتي وارد شديم و أدله برداران أهل سنت را در خلافت آقاي ابوبكر و عمر كه مفصلا از منابع دست اول شان است مي خوانيم، عرائض خودمان را هم ارائه مي دهيم تا بينندگان عزيز كاملا با اختيار كامل و بدون تعصب إن شاء ا... قضاوت كنند و از باب:

الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ

كلام ها را بشنوند و بهترين قول را انتخاب كنند.

سوره زمر/آيه18

اما در رابطه با سؤالي كه عزيزان مطرح كردند كه نظر إبن تيميه در رابطه با اصحاب ردّه چيست؟

در رابطه با اصحاب ردّه در جلسه قبل مفصل صحبت كرديم و معناي اصحاب ردّه و قضيه اصحاب ردّه و اين كه چه مسائلي اتفاق افتاد پس از آمدن آقاي ابوبكر بر روي كار كه عده اي قيام كردند و عده اي از بيعت خودداري كردند و عده اي هم از پرداخت زكات به حكومت مركزي خودداري كردند و جناب ابوبكر دستور قلع و قمع اينها را داد، مفصل در اين زمينه صحبت شد.

اما إبن تيميه در كتاب منهاج السنة مطالبي دارد كه ما در اين فرصت كوتاه إن شاء ا... بتوانيم اين چند محوري كه آقاي إبن تيميه در رابطه با اصحاب ردّه دارد، بيان كنيم.

نكته اول اين كه آقاي إبن تيميه وقتي مي آيد به سؤال و شبهه آقاي علامه حلي (ره) در منهاج الكرامة مي رسد، در جواب علامه حلي (ره) مي گويد:

و أشهر الناس بالردة خصوم ابي بكر صديق (رضي الله عنه) و أتباعه كمسيلمة الكذاب و أتباعه و غيرهم، هؤلاء تتولاهم الرافضة، كما ذكر ذلك غير واحد من شيوخهم مثل هذا الإمامي (يعني العلامة الحلي) و غيره.

مشهورترين انسان ها به اصحاب رده، دشمنان ابوبكر هستند و هم چنين تابعين مسيلمه كذاب كه ادعاي نبوت داشت. شيعيان با دشمنان ابوبكر رابطه دوستي دارند و مسيلمه كذاب و اتباع او را قبول دارند و به آنها محبت و عشق مي ورزند؛ همان طوري كه علامه حلي گفته، اينها همه دوست داران مسيلمه كذاب و اتباع او هستند.

منهاج السنة، ج4، ص406

بنده نسبت به حرف ايشان، اولا قضاوت را به عهده بينندگان عزيز و كساني كه از منهج و روش شيعه، نسبت به مسيلمه كذاب آگاهند واگذار مي كنم. فقط يك توضيح مختصر و اجمالي در اين رابطه عرض كنم كه اين سخن إبن تيميه، افتراء و بهتاني است كه حتي ديوانه ها هم تشخيص مي دهند كه سخن إبن تيميه افتراء است تا چه رسد به عقلاء.

جناب صاحب جواهر الكلام كه از فقهاي نامدار شيعه است، در كتاب جواهر الكلام، وقتي مي رسد به مسيلمه كذاب، صراحت دارد:

أنهم من الكافرين بالذات، كأتباع مسيلمة الكذاب.

آنها ذاتا كافر هستند، يعني اينها از اصل و ريشه كافر هستند و مسلمان نبودند كه كافر بشنود.

جواهرالكلام، ج6، ص51

جناب شيخ طوسي (ره) كه به شيخ الطائفه معروف است، از فقهاء و محققان و متكلمين بنام شيعه است، صراحت دارد:

اهل الردة بعد رسول الله (صلي الله عليه و آله) ضربان، منهم قوم كفروا بعد إسلامهم مثل مسيلمه و طليحه و العنسي و أصحابهم و كانوا مرتدين بالخروج من الملة بلا خلاف.

اصحاب ردّه بعد از رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) دو قوم بودند؛ بعضي از افرادي هستند كه بعد از نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) بر كفر خودشان اصرار ورزيدند؛ مثل مسيلمه و طليحه و عنسي و أصحاب آنها و به اجماع امت، كافر و مرتد هستند.

المبسوط للطوسي، ج7، ص267

إبن تيميه مي گويد:

إن المرتدين الذين لم يزالوا مرتدين علي أعقابهم، هم بالرافضة أولي منهم بأهل السنة و الجماعة، و لا يستريب أحد أن جنس المرتدين بالمنتسبين إلي التشيع و أعظم و أفحش كفرا، من جنس المرتدين و المنتسبين إلي أهل السنة و الجماعه، إن كان فيهم مرتد.

آنان كه مرتد شدند و به زمان جاهليت برگشتند، شيعيان شايسته ترند به اين مرتدين تا نسبت به اهل سنت؛ هيچ احدي شك نمي كند جنس افرادي كه مرتد شدند و از اسلام برگشتند، نسبت به آنان كه به تشيع برگشتند، بزرگتر و فاحش تر و روشن تر است از نظر كفر، نسبت به مرتديني كه منتسب به أهل سنت است.

منهاج السنة، ج3، ص459

يعني ايشان صراحت دارند تمام كساني كه بعد از رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) مرتد شدند و از اسلام برگشتند، همه از جنس شيعيان بودند.

من فقط خود متن جناب إبن تيميه را خواندم و بينندگان و اهل علم، طلبه ها و علماي أهل سنت و حتي جوان هاي تحصيل كرده وهابي را به قضاوت فرا مي خوانم. آيا اين عبارت آقاي إبن تيميه كه شما او را شيخ الإسلام مي دانيد، سخن او را حتي بر سخن صحابه هم ترجيح مي دهيد، چقدر براي آن بهاء مي دهيد و ارزش قائل هستيد؟

احاديث حوض كه در صحيح بخاري و مسلم آمده كه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمودند:

پس از من، اصحاب من مرتد شده و به دوران جاهليت برگشته اند و فرداي قيامت اينها را ممانعت مي كنند از ورودشان به حوض كوثر و واردشان مي كنند به آتش جهنم.

به طوري كه:

فلا أراه يخلص منهم إلا مثل همل النعم.

جز اندكي از اينها نجات پيدا نمي كنند.

واقعا آقاي إبن تيميه يك جائي گفته يا ادعا كرده كه اين اصحاب رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) همه شيعه ها بودند؟!

يعني آن دسته از صحابه كه شيعه بودند، فرداي قيامت نمي گذارند وارد بهشت بشوند و وارد آتش جهنم مي كنند؟!

يعني صحيح بخاري، جلد 4، صفحه 142، حديث 3447 از نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) نقل مي كند:

يؤخذ برجال من أصحابي ذات اليمين و ذات الشمال فأقول أصحابي، فيقال أنهم لم يزالوا مرتدين علي أعقابهم منذ فارقتهم.

فرداي قيامت صحابه من را، راست و چپ مي گيرند و من عرضه مي دارم كه اينها صحابه من هستند، گفته مي شود از روزي كه تو از آنها مفارت كردي، اينها به ارتداد و دوران جاهليت برگشتند.

صحيح بخاري، ج4، ص142، حديث3447

حتما اينها هم از ديدگاه آقاي إبن تيميه، همه شان صحابه شيعه هستند كه مرتد شدند.

حتما آقاي براء بن عازب را هم إبن تيميه مي گويد كه ايشان هم جزو شيعيان بوده كه وقتي به براء بن عازب صحابه جليل القدر پيامبر (صلي الله عليه و آله) گفتند:

طوبي لك صحبت النبي و بايعته تحت الشجرة فقال يابن أخي إنك لا تدري ما أحدثنا بعده.

خوشا به حالت كه همراهي و جزو اصحاب بودن رسول اكرم (صلي الله عليه و سلم) نصيبت شد و در شجره رضوان با او بيعت كردي؛ گفت اي پسر برادرم تو چه خبر داري كه ما بعد از رسول اكرم (صلي الله عليه و سلم)، چه بدعت هائي را پايه گذاري كرديم.

صحيح بخاري، ج5، ص65، حديث4170

آقاي براء بن عازب كه مي گويد ما بعد از نبي مكرم (صلي الله عليه و آله) گرفتار بدعت شديم، ظاهرا از ديدگاه آقاي إبن تيميه شيعه هست و حتما أبو سعيد خُدري هم جزء شيعيان بودند كه مي گويد:

إنك لا تدري ما أحدثنا بعده.

الإصابة في تمييز الصحابة لإبن حجر العسقلاني، ج3، ص67

يا ام المؤمنين عايشه وقتي كه قبل از فوتش گفتند به او تو را كنار رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) دفن كنيم، گفت نه:

إني أحدتث بعد رسول الله حدثا، أدفنوني مع أزواجه؛ فدفنت في البقيع.

من بعد از رسول الله گرفتار برخي از بدعت ها شدم و من را با همسران رسول الله دفن كنيد.

حاكم نيشابوري، در مستدرك بيان مي كند و مي گويد:

هذا صحيح علي شرط الشيخين و لم يخرجاه.

از نظر صحت، شرايط مسلم و بخاري را دارد؛ ولي آنها نقل نكرده اند.

المستدرك علي الصحيحين للحاكم النيشابوري، ج4، ص6 ـ سير أعلام النبلاء للذهبي، ج2، ص193 ـ الطبقات الكبري لمحمد بن سعد، ج8، ص74

آقاي ذهبي هم در تلخيص المستدرك مي گويد اين روايت صحيح است.

سخن سوم إبن تيميه در منهاج السنه، جلد 4، صفحه 495 كه در دفاع از ابوبكر بر مي خيزد و مي گويد:

و هؤلاء لم يقاتلوهم لكونهم لم يعدوها إلي الصديق، فإنهم لو أعطوها بأنفسهم لمستحقيها و لم يعدوها إلي، لم يقاتلهم؛ هذا قول جمهور العلماء.

بخاطر اين ابوبكر با آنها نجنگيد كه زكات را به ابوبكر نمي دهند؛ اگر اصحاب رده، زكات را مي دادند، ولو به مستحقان خودشان مي دادند، ابوبكر با آنها كاري نداشت و نمي جنگيد. اين قول جمهور علماي أهل سنت است.

بنده دو نمونه از سخن بزرگان أهل سنت نقل مي كنم و قضاوت را به عهده بينندگان عزيزان محول مي كنم:

سخن اول از آقاي إبن حزم اندلسي است كه خود إبن تيميه در چندين جاي منهاج السنة، به سخنان إبن حزم استناد مي كند. إبن حزم اندلسي مي گويد:

و قسم الثاني قوم أسلموا و لم يكفروا بعد إسلامهم؛ لكن منعوا الزكاة من أن يدفعوها إلي ابي بكر (رضي الله عنه).

قسم دوم از اين اصحاب رده، كافر نشدند و مسلمان بودند؛ ولي زكات شان را ندادند به ابوبكر.

المحلي لإبن حزم، ج11، ص193

سخن دوم از آقاي إبن كثير دمشقي سلفي است كه از ديدگاه أهل سنت و وهابيت، جايگاه ويژه اي دارد و سخنان او را بي قيد و شرط قبول دارند؛ ايشان هم در رابطه با اصحاب ردّه مي گويد:

يقرون بالصلاة و يمتنعون من أداء الزكاة و منهم من إمتنع من دفعها إلي الصديق أبي بكر.

اينها همه نماز مي خواندند. ولي مي گفتند ما زكات نمي دهيم و گروهي مي گفتند زكات مان را مي دهيم، ولي به آقاي ابوبكر زكات نمي دهيم.

البداية و النهاية لإبن كثير، ج6، ص342

* * * * * * *

* * * * * * *

* * * * * * *

««« و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته »»»