بسم الله الرحمن الرحیم

تاریخ : 86/08/07

مطلع شدیم که وهابی ها جزوه ای به زبان فارسی منتشر و پخش کرده اند که در آن چند مسأله را مورد بحث قرار داده اند که یکی از آنها بحث و شبهات مربوط به غدیر است . بنده این مبحث را انتخاب کردم روی این جهت که عید غدیر نزدیک است و از الآن ما به پیشواز غدیر برویم و شبهاتی را پیرامون غدیر است یک مقداری مطرح کنیم و ببینیم که اینها در رابطه با چه بحثی تلاش های ناجوانمردانه و مذبوحانه دارند .

عزیزان می دانند که بحث غدیر ، بحث عادی نیست . نبی مکرم در طول23 سال در مناسبت های مختلف از جانشینی ، خلافت و امامت امیرالمؤمنین سخن گفته است . از «حدیث دار» که در اولین جلسه نبوت خویش بود و در همان جلسه فرمود :

هذا أخی و وصیّی و خلیفتی من بعدی

تا برسد به جنگ خندق ، جنگ احزاب و در تمام مناسبتهای مختلف ؛ قضیه طایر مشویّ ، نزول آیه تطهیر ، نزول آیه مباهله و قضیه تصدق دادن به فقیر در حال رکوع ، یعنی یکی ، دو مورد نیست .

ما با یکی از این وهابی ها بحث داشتیم ، اینها در مورد (من کنت مولاه) شک داشتند و می گفتند : اگر چنانچه رسول خدا منظورش این بود که علی را به عنوان خلیفه نصب کند ، این طور می گفت : (ایّها الناس من کنت نبیّه فعلی امامه) و دیگر ما این اشکال را نمی کردیم . گفتم : اگر ما10 تا روایت بیاوریم که پیغمبر فرموده : علی إمام المتقین یا علی امام البررة ، آیا شما قبول می کنید ؟ گفت : بله ، بیاورید . ما آوردیم . گفتند : نه ، این امام یعنی اینکه برای نماز جماعت پیش نماز شود ، دلیلی بیاورید که فرموده باشد : خلیفه من است . گفتم : ما10 دلیل می آوریم که فرموده : علی خلیفه من است . گفتند : نه ، خلیفه یعنی جانشین من در خانواده من است و یعنی اینکه بعد از من خانواده مرا سرپرستی بکند و دیون مرا اداء کند . گفتند که فرموده باشد : وصی من است . گفتم : من50 روایت می آورم که پیغمبر فرموده : علی وصی من است . عاقبت دید که ما هر دلیلی که می خواست می آوریم ، شروع کرد به فحّاشی کردن . ببینید اینها وقتی که به بن بست می رسند و جوابی ندارند ، تنها حربه شان اهانت و فحاشی است .

شما هر عبارتی را که بخواهید پیغمبر در مورد امیرالمؤمنین نگفته باشد ، پیغمبر فرموده است . جالب این است که معمولاً واژه هائی وارد لغت می شود که فرهنگ برای مردم شده باشد؛ مادامی که یک لغت یا یک واژه ، جزو فرهنگ عمومی مردم نشده باشد وارد کتابهای لغت نمی شود . شما کلمه (وَصِیَ) را در کتابهای لغت اهل سنت ؛ کتاب تاج العروس ، صحاح اللغه جوهری ، لسان العرب و غیره را ببینید ، می گویند : یکی از القاب علی که درزمان پیغمبر به آن شهرت داشت لقب و کلمه (الوصیّ) بوده است . آیا از این روشن تر و واضح تر ؟ خب ، این لقب وصی از کجا آمده ؟ اجنّة گذاشتند ؟ ملائکه گذاشتند ؟ یهودی ها گذاشتند ؟ مسیحی ها گذاشتند ؟ یا نه ، این لقب وصی برخاسته از روایات متعددی بود که توسط نبی مکرم درباره علی استعمال شد ؟ ولی باز هم با تمام تلاشهائی که نبی مکرم در غدیر خم داشت ، روز18 ذی الحجة سال10 هجری یک دفعه آیه نازل می شود که :

یا أیّها الرسول بلّغ ما أنزل الیک من ربک و إن لم تفعل فما بلّغت رسالته

آنچه که مأمور هستی در یک مجمع عمومی ، علی را به عنوان جانشین معرفی کنی ، معرفی کن و اگر معرفی نکنی رسالت ناتمام خواهد بود .

و لذا ما می بینیم که یک مجمع بزرگ بی نظیر در آن روز که ابن حجر هیثمی در الصواعق المحرقه می گوید : حداقل نود هزارنفر و حداکثر یکصد و بیست و چهار هزار نفر تخمین زده شده است . در یک چنین مجمع بزرگی سه شبانه روز نبی مکرم مردم را در گرمای سوزان نگه داشت ، خطبه غدیر خوانده ألست أولی بکم من أنفسکم خوانده ، تاج گذاری کرده و مردم یکی یکی آمده اند و با علی علیه السلام بیعت کرده اند که در پیشاپیش مردم ابوبکر و عمر گفتند :

بخٍّ بخٍّ لک یا علی ، أصبحت مولای و مولا کل مؤمن و مؤمنةٍ

مرحوم علامه امینی از 62 کتاب از کتاب های اهل سنت این مطلب را آورده است . بگوئیم50 تا از این کتاب ها غیر معتبر و ضعیف است ، باز هم12 کتاب معتبر دارید که این قضیه را آورده اند . حتی در روز سوم ، نبی مکرم زنان خودش را ــ البته این مطلب را هم داشته باشید که اولین سفری که نبی مکرم همه زنان خود را به سفر برد ، همین سفر حجة الوداع بوده است ، در سایر سفرها حضرت قرعه می انداخت چنانکه این قرعه انداختن در سفرها را عایشه هم نقل کرده است؛ ولی در حجة الوداع تمام زنان خودش را با خود برد ــ در روز سوم حضرت در یک خیمه ای تشتی گذاشتند و در آن آب ریختند ، علی علیه السلام دست خود را در داخل آب قرارداد و زنان پیغمبر به عنوان بیعت دستشان را در داخل این آب قرار دادند . از این واضح تر و روشن تر نیست .

و لذا دشمنان به دنبال این بودند که از همان روز اول ، تلاش کنند تا زحمات پیغمبر را به یک نوعی به هدر بدهند . فخر رازی می آید و می گوید : اصلاً علی در قضیه حجة الوداع نبوده است و اینها را شیعه ها ساخته اند؛ علی نه در حجة الوداع بود و نه در غدیر خم بود ، علی در یمن بود . این را ما در سال گذشته بحث کردیم که ابن حجر در الصواعق المحرقه می گوید : غلط می کند کسی که می گوید علی در حجة الوداع نبوده است حتی علی در حجة الوداع از یمن آمد و بخشی از قربانی هائی را که پیغمبر در منی ذبح فرمودند را از یمن با خود آورده بود . این در صحیح بخاری هست ، در صحیح مسلم هست ، در سنن ابن ماجه هست ، در سنن ابی داود هست ، همه صحاح سته آورده اند . گاهی می آیند و می گویند که روایت صحیح نیست . مُقبلی می گوید : اگر بنا باشد که حدیث غدیر صحیح نباشد ، پس ما در اسلام یک حدیث صحیح هم نداریم .

اینها نهایت تلاششان را برای بی اثر کردن غدیر کرده اند و شبهه دیگری مطرح کرده اند تا در اختیار جوانهای ما قرار بدهند . می گویند : آیا می دانید واقعیت غدیر چه بوده است ؟ علی برای جمع آ؛وری بیت المال به یمن رفته بود . تعدادی از این لشکریان در بیت المال تصرف کردند ، علی علیه السلام عصبانی شد و فرمود : چرا شما در بیت المال تصرف کردید ؟ شتران بیت المال را سوار شدید و لباسهای بیت المال را به تن کردید ، اینها باید به مدینه برود و جزو بیت المال قرار بگیرد . اگر پیغمبر تقسیم کرد شما مجاز هستید در سهم خود تصرف کنید اما اینها مال عموم مسلمان ها است . این سخت گیری امیرالمؤمنین باعث شد که وقتی سپاه یمن خدمت نبی مکرم آمدند از علی شکایت کردند . برای اینکه پیغمبر این ناراحتی را از دل سپاه یمن و کدورتی را که از علی در صحابه بود بیرون کند ، آمد در قضیه غدیر خم فرمود :

أیّها الناس من کنت مولاه فعلی مولاه

علی آدم خوبی است ، هر کس مرا دوست دارد علی را هم دوست داشته باشد . اصلاً قضیه غدیر یک قضیه شخصیه بود که پیغمبر به خاطر اینکه کدورت علی را از دل صحابه بیرون کند این حرف را فرمودند . من قسمتی از این شبهه را می خوانم که البته جواب آن دو ، سه جلسه طول خواهد کشید که در این جلسه جواب مختصری داده جوابهای مفصل تر را در جلسات بعدی خواهیم داد :

ماجرای غدیر خم و رابطه آن با اصل امامت :

پیامبر خدا صلی الله علیه و سلّم سپاهی را به فرماندهی خالد بن ولید به یمن فرستاد غنائم زیادی را به دست آوردند . پامبر صلی الله علیه و سلّم علی بن ابی طالب را فرستاد تا خمس غنائم را اجرا کند و بقیه را تقسیم نماید . او از این کار فارغ شد در حالی که خسته به نظر می رسید . بریده می گوید : گفتیم : یا ابا الحسن! این چیست ؟ گفت : این جاریه ای به نام وصیفه ، جزء اسرا بود که در تقسیم به سهم اهل بیت پیامبر و سپس به خانواده علی رسید . خالد بن ولید در نامه ای ماجرا را برای پیامبر نوشت ، علی از یمن خارج شد . همراهان از او خواستند تا که شتران خود را استراحت بدهند و بر شتران به غنیمت گرفته شده شوار شوند . علی آنان را منع کرد سپس برای خود جانشینی تعیین کرد و خودش زودتر رفت تا که به مراسم حجة الوداع برسد . جانشین علی رضی الله عنه به هر یک از همراهانش یک لباسی از کتان داد و به آنان اجازه داد که بر شتران به غنیمت گرفته شده سوار شوند . علی رضی الله عنه بعد از فارغ شدن از مراسم حج نزد آنان بازگشت ، لباس و شتران را از افراد گرفت و بر نائبش خشمگین شد و او را بر کارش سرزنش کرد . گلایه و شکایت در میان سپاه ظاهر شد و با علی به مخالفت پرداختند و هنگام رسیدن به پیامبر شکایت خود را از رفتار علی اعلام کردند . بدین ترتیب در میان همراهان پیامبر بحث علی و شاکیانش منتشر شد و سخن علیه علی ــ ببینید که اینها این ظرافت ها را هم در نوشتار فارسی رعایت کرده اند نگفته برعلیه بلکه گفته علیه ــ نزد پیامبر افزایش یافت . بریده می گوید : وقتی نزد پیامبر رسیدم از کار علی انتقاد کردم و اشکالات او را گفتم تا دیدم چهره پیامبر صلی الله علیه و سلم تغییر کرد و فرمود : آیا من از خود مؤمنین ــ ببینید می خواهند قضیه غدیر به این شکل لوث کنند ــ نسبت به آنان اولی نیستم ألست اولی بالمؤمنین من أنفسهم ، گفتم : بله ، سپس فرمود : من کنت مولاه فعلی مولاه ــ می خواهند بگویند که تمام جریان غدیر که شیعه این گونه سر و صدا می کند این بوده است ــ پس پیامبر در میان ما بلند شد و فرمود : ای مردم از علی شکایت نکنید ، قسم به خدا او با تقواتر از آن است که از او شکایت شود .

در حقیقت عصاره این جزوه وهابی ها روی این مسأله دور می زند ، بعد می گویند : امامت که شیعه معتقد است که جزو اصول دین است ، این عقیده شیعه اشتباه است و بر همین محور نظر داده اند که غیر شیعه همه نجس هستند ، اصول دین باید با قرآن ثابت شود اگر چنانچه امامت جزو اصول دین است چرا ما یک آیاه هم در قرآن درباره امامت نداریم ؟ با آنکه در رابطه با روزه ، نماز ، زنا و دروغ قرآن آیه دارد ولی در رابطه با امامت یک آیه هم نداریم ـــ ببینید چقدر شیطنت! ـــ پس اثبات اصول بدون آیات محکم امکان پذیر نیست و اثبات امامت نیازمند نصّ قرآن است . بعد در این جزوه می گویند که آیات بلاغ (بلّغ ما أنزل الیک من ربّک) ، اکمال دین (الیومَ اکملتُ لکم دینکم) ، آیه ولایت (إنّما ولیّکم الله . . .) نه صریحاً و نه اشارتاً ارتباطی با امامت ندارد ، چه رسد به امامت علی رضی الله عنه و سایر امامان دیگر که مردم جز شناخت آنها راه دیگری ندارند . بعد در پایان دوباره شروع کرده در رابطه با غدیر و دلالت روایت غدیر صحبت کردن .

ببینید این نشان می دهد که اولاً نویسنده مقاله از الفبای تاریخ بی خبر بوده که عرض خواهیم کرد ، حتی اگر یک کتاب تاریخی مثل تاریخ طبری را می خواند این حرفهای گزاف و لاطائلات نمی زد . در ابتدای مقاله آمده قضیه بریده را با قضیه غنائم جنگی و خطبه پیغمبر (لا تشکوا علیاً فإنّه أخشن فی ذات الله) را به هم مخلوط کرده . قضیه بریده و وصیفه کنیزی که علی برای خود گرفت را با قضیه تقسیم غنائم با هم مخلوط کرده است . که عرض خواهیم کرد که هرکدام از اینها یک دنیای ویژه ای برای خودش دارد . جالب این است که دوباره در بخش پایانی مقاله می گوید :

دلالت روایت غدیر :

اگر به ابتدای روایت و قصه توجه کنیم معلوم می شود که بین علی و سپاهش به علت نکاح وصیفه و جلوگیری از سوار شدن بر شتران غنیمت و در آوردن لباس کتانی غنائم از تن آنها اختلاف ایجاد شد . بعد از بازگشت از حج که دوباره به پیامبر رسیدند ، شکایت و انتقاد از علی زیاد شد و در میان مردم بحث او انتشار یافت تا آنجا که پیامبر صلی الله علیه و سلم ضروری دانست که در این مکان ــ یعنی در غدیر خم ــ با وجود هوای گرم پیاده شود و با بیاناتش علی را تبرئه نماید . پس اصلاً صحبت از بیعت با کسی از دور و نزدیک برای خلافت مطرح نبود لذا چون شناخت سبب حقیقت امر را کشف می کند ، قائلین به امامت روایت را بریده و قطع می کنند و بدون ذکر مقدمه آن را نقل می نمایند برای اینکه سبب آن مجهول باشد و حجتشان ابطال نگردد .

پس در حقیقت عصاره شبهه این است که حدیث غدیردو انگیزه داشته است :

اول اینکه علی علیه السلام وقتی در یمن غنائم جنگی را تقسیم کرد یکی از کنیزان را به نام وصیفه خودش برداشت که در برخی مصادر آمده که کنیز خیلی زیبائی بود و می گویند که حضرت تصرف کرد و از خیمه اش بیرون آورد در حالی که قطرات بضع از سر مبارکش می ریخت و این بر خالد و سپاهیان گران آمد و پیش پیغمبر شکایت کردند و او فرمود :

من کنت مولاه فعلی مولاه .

انگیزه دوم آنکه سپاه در غیاب علی در بیت المال تصرف کردند و بر شتران بیت المال سوار شدند ، از لباسهای بیت المال استفاده کردند و وقتی علی علیه السلام رسید لباسها را از تنشان بیرون آورد ، شتران را از آنها گرفت و این بر سپاه یمن گران آمد . آمدند خدمت نبی مکرم و از علی شکایت کردند . پیغمبر هم در غدیر خم فرمود : من کنت مولاه فعلی مولاه ، هر کس که مرا دوست دارد باید علی را هم دوست داشته باشد ، از علی ناراحت نشوید .

و می گویند : شیعه بدون اینکه سبب غدیر را بگوید روایت غدیر را مطرح می کند .

چند مسأله است که باید در مورد آنها کار کرد : یکی سابقه این شبهه : این شبهه ای که مثلاً امسال آقایان وهابیون با یک تیراژ صد هزار تا به صورت بروشور چاپ می کنند و در اختیار جوانان ایرانی قرار می دهند ، آیا سابقه داشته یا اینکه این همین امسال ساخته اند ؟ بحث دوم سفرهای امیرالمؤمنین به یمن است و اینکه حضرت چند سفر به یمن داشته است ؟ نکته سوم شکایت بُرَیده که از ناحیه خالد بن ولید می آید و از علی شکایت می کند، این و همچنین شکایت سپاه صحابه باید روشن شود و در پایان ببینیم که این شکایت در کجا بوده است ، شکایت در مدینه بوده یا در مکه بوده و یا در غدیر خم ؟ اینها چیزهائی است که باید از آنها جواب بدهیم . شاکیان از علی چه کسانی بودند ، سپاه بود ، بُرَیده بود ، ابوسعید خدری بود یا دیگر صحابه بودند ؟ پیغمبر اکرم خطبه خواند و فرمود : از علی شکایت نکنید ، او باتقواتر از آن است که از او شکایت کنید یا لاتَشّکُواْ علیّاً فإنّه أخْشَنِ فی ذاتِ الله ، این خطبه پیغمبر مربوط به غدیر خم است یا مربوط به مکه مکرمه ؟ و این شکایت قبل از مراسم حج بوده یا بعد از مراسم حج ؟ این مسائل باید کاملاً روشن شود.

امّا سابقه این شبهه : این شبهه را حدود سه سال قبل ، در روزنامه رسمی اهل سنت شرق کشور به نام «ندای اسلام» در سال84 یا83 ، قبل از غدیر، شماره17 یا 18 که با امکانات جمهوری اسلامی و با مجوّز وزارت ارشاد چاپ می شود مطرح کردند که انگیزه حدیث غدیر شکایت مردم یمن بوده است . شیعه در اشتباه است که می گوید : حدیث غدیر برای معرفی امامت امیرالمؤمنین بوده است . ما تاریخ را ورق می زنیم و به عقب بر می گردیم ، باز می بینیم که قبل از اینها «دهلوی» که از شخصیتهای برجسته اهل سنت است در کتاب التحفة الاثناعشریّة این شبهه را مطرح کرده است ، دهلوی متوفای 1239 هجری است . باز ورق می زنیم و به عقب بر می گردیم ، می بینیم ابن حجر هیثمی متوفای974 هجری است در کتاب الصواعق المحرقة این شبهه را مطرح کرده . ورق می زنیم تاریخ را و به عقب بر می گردیم ، می بینیم ابن کثیر دمشقی متوفای 774هجری هم باز این شبهه را مطرح کرده . باز به عقب بر می گردیم ، می بینیم آقای بیهقی صاحب کتاب دلائل النبوة و کتابهای متعدد دیگر که متوفای 458هجری است باز این شبهه را مطرح کرده است . بنده آنچه که توانستم پیدا کنم اینها بوده است و البته جدیداً هم یکی از وهابیون عربستان به نام دکتر ناصر الغفاری در کتاب أصول مذهب الشیعة الإثناعشریّ از بیهقی نقل کرده است . قبل از بیهقی بنده ندیدم ، احتمال می دهم که شاید قاضی عبدالجبار معتزلی متوفای413 هجری در کتاب المغنی مطرح کرده باشد که عرض کردم بنده ندیدم ؛ چون وهابیّون هر چه دارند از شبهات ضدّ شیعی عیال کنار سفره قاضی عبدالجبارند یعنی ایشان مغز متفکر اقاء شبهه علیه شیعیان بوده است ، تمام شبهاتی را که وهابیون امروز مطرح می کنند اگر بخواهید سر نخشان را پیدا کنید و به عقب بر گردید شاید هفتاد یا هفتاد و پنج در صد آن باز گردد به قاضی عبدالجبار. از آن طرف پاسخ هائی که شیعه می دهد چه بزرگان معاصر، چه علامه امینی ، قبل ازاو مرحوم میر حامد حسین صاحب عبقات ، قبل از ایشان قاضی نور الله شوشتری صاحب احقاق الحق ، قبل از او علامه حلّی ، قبل از او شیخ طوسی همه بر می گردند به سید مرتضی علم الهدی . أسّ و أساس پاسخ گوئی به شبهات ، سید مرتضی علم الهدی ــ که رضوان خدا بر او باد ــ بوده است ، متوفای435 هجری . اگر بنده کارهای حوزوی در دستم می بود کتاب سید مرتضی الشافی فی الإمامة را جزو کتابهای درسی و نمره قبولی را هم از18 به بالا قرار می دادم . این قدر این کتاب محکم ، متقن و زیبا است و واقعاً می ارزد که یا خود الشافی و یا تلخیص آن را که مال شیخ طوسی متوفای460هجری است ، دوستان یک مطالعه ای کنند اگر چه عبارت سید مرتضی یک مقدار اغلاق دارد ولی شاید در حد رسائل و مکاسب باشد و چه بسا در بعضی قسمتهای کتاب نیاز به توضیح استاد است . من عرض کردم که سر نخ این شبهه را تا بیهقی رسانده ام و اگر دوستان بتوانند بفهمند که آیا به قاضی عبدالجبار هم می رسد و در اختیار ما قرار دهند ما تشکر می کنیم .

امّا در رابطه با پاسخ :

عزیزان خوب دقت کنند ، من یکی جواب سر انگشتی و خلاصه و مجمل عرض کنم . آنچه که در تاریخ ثبت است ، امیرالمومنین سلام الله علیه به امر رسول الله سه مرتبه به یمن مسافرت کرد ـــ این را که من عرض می کنم بیش از دویست ساعت روی این شبهه کار کرده ام و چون چند باردر بحث ها و مناظرات گرفتار شدم ، دیدم با مطالعه الغدیر و نفحات الاظهار و یا عبارت های دیگران نمی شود جواب داد . امروز دشمن آمده با یک آب و تابی این شبهه را مطرح می کند لذا ما هم باید با این شبهه جلو برویم . بعضی از محققین عراقی هم که با ما کار می کردند ، شاید بیش از دویست و پنجاه ساعت هم آنها کار کرده باشند . تقریباً از مجموع چهار صد و پنجاه ساعت مطالعه و تحقیق مقاله ای ده صفحه ای به دست آمده است . شما ببینید که چه کاری شده و چه نتیجه ای به دست آمده است ـــ ما در بررسی هایمان به این نتیجه رسیدیم که علی علیه السلام سه سفر به یمن داشته است : سفر اول به عنوان داعیاً الی الاسلام ، اهل یمن را دعوت کنند به اسلام یا رفته اند غازیاً یعنی برای جنگ و اعلام اینکه یا اسلام یا جزیه یا جنگ . در این باره روایات متعدد داریم از جمله محمد بن مسلم بخاری متوفای256 هجری در کتاب صحیح بخاری این جریان را مفصل آورده است که امیرالمومنین به دستور پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم به یمن رفتند داعیاً الی الاسلام . سفر دومی که علی رفته به یمن برای قضاوت بود ــ که البته اگر رسیدیم در این جلسه و الا در جلسه بعد روایات آن را بررسی خواهیم کرد ــ علی عرض کرد : یا رسول الله من جوان هستم ، تجربه قضائی ندارم . حضرت دست خود را بر روی سینه من گذاشت و دعا کرد و بعد از دعای پیغمبر هیچ مسأله قضائی نبود که برایم لاینحلّ باشد . سفر سوم : برای جمع آوری بیت المال ، ذکوات و صدقات . ما توانستیم این سه سفر را در کتب تاریخ پیدا کنیم البته به طور مستند ؛ ما برای هر یک از این سفر ها بیست ، سی مصدر از کتب تاریخی اهل سنت یافتیم . فقط یک مطلبی را از کتاب شیخ مفید گرفته ایم که ــ ان شاء الله ــ در جای خود آن را مورد بحث و نقد قرار خواهیم داد و جسارت خود را به محضر مقدس شیخ نشان خواهیم داد . پس امیرالمؤمنین سه سفر به یمن داشته است .

نکته بعد این است که در سفر اول و سفر سوم از علی شکایت به پیغمبر رسیده است ، اما در سفر وسط که برای قضاوت رفته حتی در یک روایت ضعیف هم شکایتی مطرح نشده است و البته که مدارک اینها را عرض خواهیم کرد .

نکته دیگر اینکه در سفر اول ، محرک برای شکایت ، خالد بن ولید بوده است . در روایات دارد که : خالد بن ولید به امر پیغمبر برای دعوت به اسلام به یمن رفت ولی مردم به او جواب ندادند و او نتوانست کاری انجام دهد . سپس امیرالمومنین رفت و پیغمبر فرمود : فرماندهی لشکر به عهده علی علیه السلام است . علی رفت و در مدت کوتاهی جنگ مختصری صورت گرفت و حضرت ــ به قول معروف ــ ضربه شصتی به یمنی ها نشان داد و بعد مردم یمن طوعاً اسلام آوردند بویژه قبیله همدان از کسانی بودند که وقتی آمدن علی سفیر پیغمبر را شنیدند ، دخلوا فی دین الله أفواجاً . پیغمبر اکرم وقتی که خبر اسلام آوردن قبیله همدان را شنید ، یک یا سه بار فرمود :

السلام علی همدان

و مردم یمن از همان ابتدا جزو ارادتمندان امیرالمومنین بودند . آن شعر را هم که حفظ هستند که ؛

یا حارُ همدان من یَمُت یرنی من مؤمنٍ أو منافقِ قَبِلا

ای که گفتی (فمن یَمُت یرنی) جان فدای کلام دلجویت کاش روزی هزار مرتبمی مردمت تا بدیدمت رویت

همین حار همدان که حارث همدانی است ، جزو همان قبیله ای است که به دست امیرالمومنین سلام الله علیه مسلمان شدند . در این قضیه اول ، خالد بن ولید به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نامه ای نوشت و آن را به دست بُرَیده داد . بریده نیز از صحابه پیغمبر و جزو سپاهیان خالد بن ولید بود . بریده به مدینه آمد ــ ببینید این آقایان که عرض کردم از الفبای تاریخ هم بی خبر هستند ، قضیه مسافرت اول علی مربوط به اوائل سال10 هجری است یعنی شاید هفت ، هشت ، ده ماه قبل از حرکت پیغمبر برای حجة الوداع ــ بریده به مدینه آمد و صراحت دارد ــ برای روشن شدن بی تقوائی اینهائی که جزوه می نویسند و یا شب نامه پخش می کنند و معلوم شدن دروغ اینهائی که از الفبای حتی تاریخ خود اهل سنت هم بی خبرند و می گویند : قضیه حدیث غدیر مربوط به شکایت بریده بود از سپاه یمن ــ ببینید ، خود بریده می گوید :

و أخذ علیّ جاریةً من الخمس

علی علیه السلام جاریه ای از خمس غنائم جنگی گرفت.

که عرض کردم داستانش به طور مفصل در تاریخ طبری ، تاریخ ابن اثیر، سیره ابن هشام آمده است که : امیرالمؤمنین غنائم را بین قبائل تقسیم کرد ، ده کنیز به قبیله آل ابی طالب رسید ، بعد آنها را تقسیم کرد و بالاخره یک کنیز خیلی زیبا در قرعه به نام علی علیه السلام افتاد ــ البته این را اینها دارند نقل می کنند که ما زیر بار این چنین قضیه ای نمی رویم چون ما معتقد هستیم و روایات متعدد داریم بر این که

إنّ الله حرّم نساء العالَم علی علیٍّ ما دامت فاطمة حیّةً

مادامی که فاطمه زهرا در قید حیات بود تمام زنان عالم بر امیرالمؤمنین حرام بوده است.

ولی اینها می گویند : این کنیز زیبا به علی افتاد و حضرت تصرف هم کرد ، غسل هم کرد و در حالی که قطرات آب هم از سر مبارکش می ریخت جلوی مردم آمد به قول معروف برای پُز دادن . این برای خالدی که سراپای وجودش بغض علی بن ابی طالب است گران آمد . خالد بریده را خواست و نامه ای به عنوان شکایت نوشت ، به بریده گفت : به نزد پیغمبر می روی و این قضایا را به او بگو . که علی این چنین کاری کرده است ، حالا اگر خلاف شرع نبوده خلاف عرف که بوده است ؛ چرا علی در غنائم تصرف کرده ، جلوی دیگران غسل هم کرده است ؟ بریده خود می گوید : ــ ببینید اینها که شبهه کرده اند چقدر بی سواد بوده اند یا اگر سواد هم دارند معاند هستند . این شکایت ارتباطی به قضیه غدیر خم ندارد و حدود ده ماه قبل از حرکت پیغمبر به حجة الوداع بوده است یعنی بعد از فتح یمن پیغمبر عده ای را برای قضاوت فرستاده ، دوباره علی را چند ماه برای قضاوت فرستاده ، علی قضاوت کرده و برگشته ، دوباره او را برای جمع آوری زکات فرستاده و بعد از آن خود حضرت برای حجة الوداع حرکت کرده است یعنی این قضیه شکایت ده ماه قبل از حجة الوداع است ــ بریده می گوید :

دخلت المسجد و رسول الله صلی الله علیه و سلّم فی منزله و ناسٌ من أصحابه علی بابه فقالوا ما الخبر یا بریده ؟ فقلت : خیر فتح الله علی المسلمین فقالوا ما أقدم ؟ قال : جاریة أخذها علیّ من الخمس فجئت لأخبر النبی صلی الله علیه و سلّم قالوا : فأخبره فإنّه یسقطه من عین رسول الله .

وارد مسجد شدم که رسول خدا در منزل خود بودند در حالی که عده ای از یاران آن حضرت هم در مقابل در مسجد بودند . گفتند : بریده از یمن چه خبر داری ؟ گفتم : خبر خوش دارم ، خداوند عالم پیروزی و فتح نصیب مسلمانان کرده است . گفتند : تو برای چه جلوتر از سپاه آمده ای ؟ علی کنیزی را از غنائم گرفته و تصرف کرده ، آمده ام که به پیغمبر خبر دهم . گفتند : بریده برو و حتماً این خبر را به پیغمبر بده که این کار باعث می شود که علی از چشم پیغمبر بیفتد .

پس در اینکه شکایت از علی کرده اند ماه قبول داریم ولی این شکایت چه ربطی دارد به حدیث غدیر . حدیث غدیر مربوط است به ذی الحجه سال10هجری و این قضیه مربوط به تقریباً یک سال قبل از غدیر و حجة الوداع . آیا این بی وجدانی و بی انصافی نیست ؟ ما بیائیم آسمان و ریسمان را به هم بپیوندیم تا بتوانیم عقائد شیعه را زیر سؤال ببریم و ستون های امامت و ولایت علی را متزلزل کنیم ، ارتباطی ندارد .

نکته اول این است که این قضیه مربوط به مدینه است نه در حجة الوداع ، خود بریده هم می گوید : وقتی من وارد مسجد شدم رسول خدا در منزل خود بود و برخی از اصحاب در مقابل در مسجد بودند ؛ اینها همه نشان می دهد که این قضیه ربطی به غدیر خم ندارد . اما سند این قضیه ای که نقل کردیم : معجم أوسط طبرانی ، ج6 ، ص163 و معجم کبیر طبرانی ، ج18 ، ص128 و مستدرک حاکم نیشابوری ، ج3 ، ص110 که می گوید : هذا حدیث صحیح علی شرط مسلم ، این حدیث صحیح است و شرائط صحیح بودن مسلم را هم دارد ، یعنی روایت معتبر است و آقایان نمی توانند حرفی را در این زمینه به ما بزنند .

نکته دوم آنکه این روایت دلالت دارد بر توطئه صحابه بر ضدّ علی . شما که می فرمائید : الصحابه کلّهم عدول و هر کس نسبت به صحابه بد بگوید فهو زندیق ، خود همین قضیه ای که شما نقل می کنید دلالت می کند بر توطئه و بر سعایت صحابه بر ضد علی ، آیا سعایت از دیدگاه شما مخل به عدالت نیست ؟ شما که خواستید غدیر را زیر سوال ببرید صحابه را زیر سؤال بردید ، شما که خواستید اهل بیت را رها کردید و صحابه را گرفتید و می گوئید که پیغمبر فرموده : اصحاب من مانند ستارگانند که به هر یک از آنها اگر تمسّک کنید هدایت می یابید ، آیا این روایت درست است ؟ آیا یک مسلمان می تواند با تمسک به این دسته از اصحاب رسول خدا که سعایت علی را کردند تا او را از چشم پیغمبر بیندازند ، سعایت مسلمانی را کند تا او را از چشم مسلمان دیگر بیندازد . آیا قبول می کنید که ما استناداً به عمل صحابه سعایت مسلمانان را کنیم ؟ کسی بیاید و سعایت داماد شما را بکند تا زندگی او را بر هم بزند استناداً به عمل صحابه ، آیا شما می پذیرید ؟ یا نه ، به این نتیجه می رسید که یک شعری انشاء کرده اید که در قافیه اش مانده اید ؟

اما نکته سوم این است که این قضیه شکایت بریده و همچنین شکایت برخی از افراد باعث غضب پیغمبر شد . احمد بن حنبل ــ که در مسندش می گوید هر حدیث صحیحی را من توانسته ام در این کتاب آورده ام ، اگر روایتی را در صحیح من ندیدید بدانید که آن روایت صحیح نیست ــ از قول بریده می گوید : آمدم نزد پیغمبر و نامه خالد را به او دادم

فرأیت الغضب فی وجه رسول الله .

مسند احمد (چاپ قاهره ، شرح حمزة احمد زین) ، ج16 ، ص486

آثار غضب و خشم در سیمای پیغمبر مشاهده کردم.

که محقق این چاپ نیز به آن افزوده که : اسناده صحیحٌ . آقای نسائی هم در سنن کبری ، ج5 ، ص133 این حدیث را نقل کرده است . در بعضی از روایات است که وقتی بریده با اصحاب مشغول گفتگو بود که لشکر پیروز شد اما علی فلان کار و فلان کار را کرد ، رسول خدا کلام ما را می شنید

فخرج رسول الله مغضباً و قال : ما بال أقوال ینتقصون علیّاً ؟ من ینتقص علیّاً فقد تنقّصنی و من فارقنی فقد فارقنی

پیغمبر در حالی که غضبناک بود از حجره بیرون آمد و فرمود : چه فکرهائی می کنند کسانی که این همه از علی بدگوئی می کنند ؟ هر کس از علی بدگوئی کند از من بدگوئی کرده است و هر کس از علی جدا شود از من جدا شده است.

این را معجم أوسط طبرانی ، ج6 ، ص163 آورده است . حاکم نیشابوری در مستدرک ، ج3 ، ص110 دارد که :

فأقبل علیه رسول الله و الغضب یعرف فی وجهه و قال : ما تریدون من علی ؟ علیً منّی و أنا منه .

پیغمبر از حجره اش بیرون آمد به طرف بُرَیده در حالی که غضب در چهره حضرت نمایان بود ، فرمود : از جان علی چه می خواهید ؟ علی از من و من از علی هستم .

این کار آقایان باعث شد که پیغمبر غضبناک و اذیت شد ؛ آیه قرآن می فرماید :

إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِینًا

شما آمدید که ابرو را درست کنید اما چشم شخص را هم کور کردید . این صحابه ای را که این همه نقل می کنید که چنین هستند و چنان هستند یا به قول آن آقا که در کتابش کم تقوائی یا بی تقواوی نشان می دهد و می گوید : إنّ الصحابه مراجع الأمّة بعد النبیّ و لیس یعدل عنهم الی الأبد یا اینکه می گوید: إنّ الصحابه لایصدرون إلا عن مصدر الوحی و لاینطقون إلا بلسانه الناطق که متأسفانه برخی از حوزه ای های ما هم بی خبر این مطالب ضد قرآنی و ضر ضروریات دینی را تجلیل می کنند ، اگر اینها واقعاً (لایصدرون إلّا عن مصدر الوحی) هستند ، باعث شدند که پیغمبر از کارشان غضبناک و متأذی شد ، ایذاء پیغمبر هم که کار کوچکی نیست لعنهم الله فی الدنیا و الآخرة هر کس زمینه ایذاء پیغمبر را فراهم کند گرفتار لعنت خدا خواهد شود هم در دنیا و هم در آخرت . شما باید به ما جواب بدهید ؛ می فرمائید : حدیث غدیر شکایت بریده و برخی از صحابه بوده است ، خب شکایت صحابه که تمام تار و پود مبانی شما اهل سنت را بر هم می زند . صحابه در همین قضیه زمینه غضب و ایذاء پیغمبر را فراهم کردند .

سلّمنا که قضیه شکایت بریده باعث شد که رسول اکرم بفرماید : من کنت مولاه فعلی مولاه ، ثمّ ماذا ؟ آیا در این گونه موارد أخذ به سبب می شود یا أخذ به مسبب ؟ از نظر مبانی فقهی به هیچ وجهی در قضایای خارجیه به سبب و علل نگاه نمی شود ؛ اگر کسی در مسجد، بچه ای را گذاشت و آن بچه مسجد را نجس کرد و از آن طرف پیغمبر می فرماید : مسجد را سریعاً بشوئید و مسجد نباید نجس باشد ، کاری به کسی که آن بچه را آورده نداریم که آیا کارش چنین است یا چنان است ؟ بلکه حکمی استنباط می کنیم که کل آن قسمت مسجد باید در همان لحظه طاهر شود ، فقهاء أخذ به سبب نمی کنند ، ملاک مسبب است . اینجا هم مردم آمده اند نزد پیغمبر و شکایت کرده اند ، حضرت هم فرموده : ایها الناس من کنت مولاه فعلی مولاه . از این هم بالاتر ، پیغمبر فرمود: علی منّی و أنا من علی ، علی از من و من از علی هستم . از این بهتر، از این روشن تر ، از این واضحتر ، عدوّ شود سبب خیر اگر خدا خواهد . اینها از علی شکایت کردند و پیغمبر این گونه فرمود. آقای حاکم نیشابوری در مستدرک ، ج3 ، ص110 می گوید : هذا حدیث صحیح علی شرط مسلم ، این حدیث شرائط صحت مسلم را دارد . در روایات صحیح اهل سنت از جمله احمد بن حنبل در مسند خود ، ج5 ، ص350 دارد که : و هو ولی کلّ مؤمن بعدی ، علی بعد از من ولی و سر پرست تمام مسلمین است . جالب اینجاست که آقای ذهبی که متهم به نصب است و تلاش می کند که روایات فضائل علی را به یک نوع قلع و قمع کند ، در کتاب تاریخ اسلام ، ج3 ، ص603 به این روایت (و هو ولی کل مؤمن بعدی) که می رسد می گوید : أخرجه احمد فی المسند و الترمذی حسّنه و النسائی . پس ثبت ولایة علی بن ابی طالب . این همه آقایان تلاش کردند که غدیر را زیر سؤال ببرند و گفتند که انگیزه این حدیث شکایت مردم یمن یا بریده بوده است ، ما چهار جواب از اشکالشان دادیم :

1ـ شکایت بریده یک سال قبل از غدیر و همچنین در مدینه بوده نه در مکّه و یا منطقه غدیر خم.

2ـ این قضیه نشان می دهد که صحابه علیه علی توطئه و سعایت کردند که با عدالت صحابه سازگاری ندارد .

3ـ این کار موجب ایذاء پیغمبر شد و ایذاء پیغمبر همان است که آیه شریفه می فرماید :

إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِینًا

4ـ این قضیه باعث شد که پیغمبر بفرماید : علی ولی همه مؤمنین بعد از من است. من ینتقص علیّاً فقد تنقّصنی و من فارقنی فقد فارقنی ، هر کس از علی بدگوئی کند از من بدگوئی کرده است و هر کس از علی جدا شود از من جدا شده است. و این یعنی خط بطلان بر عمل صحابه بعد از پیغمبر و یعنی خط بطلان بر تمام کسانی که جنگ خانمان سوز جمل را به راه انداختند و بیش از سی هزار نفر را به خاک و خون کشاندند و یعنی خط بطلان بر کسانی که18 ماه جنگ صفین به راه انداختند که نتیجه آن یکصد و ده هزار کشته از طرفین شد و یعنی خط بطلان بر کسانی که آتش جنگ نهروان را برافروخته کردند و چهار هزار نفر انسان در این میان کشته شد ؛ من فارق علیاً فقد فارقنی .

در آخر از شما سؤال می کنیم : شما که امروز در کتابهای فقهی ، اصولی ، تاریخی و تفسیریتان از ابوهریره ، کعب الاحبار یهودی ، تمیم الداری هزاران روایت دارید ولی از علی هیچ روایتی ندارید . موطأ مالک یکی از صحاح سته شماست ، منصور دوانیقی به مالک رئیس مالکی ها می گوید : ای مالک ! کتابی بنویس به شرط آنکه در آن یک روایت از علی نیاورده باشی . شما کتاب موطأ مالک را ببینید ، اگر یک روایت از علی علیه السلام پیدا کردید ! آیا این مصداق من فارق علیاً فقد فارقنی نیست ؟ ان شاء الله قضیه سفر دوم و سوم امیرالمؤمنین را مورد بررسی قرار خواهیم داد .