2024 March 29 - جمعه 10 فروردين 1403
آيا كسي از مسلمانان، منكر عقيده مهدويت شده است؟
کد مطلب: ٤٩٩٣ تاریخ انتشار: ٠٣ اسفند ١٤٠٢ تعداد بازدید: 16299
پرسش و پاسخ » مهدويت
آيا كسي از مسلمانان، منكر عقيده مهدويت شده است؟

بسم الله الرحمن الرحيم

سؤال كننده: احمد ولي

توضيح سؤال:

اعتقاد به مهدويت از جمله باورهاي است كه همه مسلمانان بر آن پايبند هستند، و انتظار آمدن موعود كه عدل و داد را در سراسر عالم فراگير خواهد كرد، از اعتقادات تمام اديان الهي است و ريشه در آيات و روايات متواتر شيعه و سني دارد؛ اما در اين ميان، تعداد اندكي از نويسندگان عموما متاخر سني مذهب به انكار اين اصل اعتقادي و باور ديني پرداخته و در آن ترديد كرده‌اند؛ از جمله اين افراد ميتوان از ابن خلدون، محمد عبده، رشيد رضا، احمد امين مصري، محمد فريد وجدي، محمد محيي الدين عبد الحميد نام برد؛ اينان با طرح چند ادعاي كلي تلاش كرده‌اند كه اصل باور مهدويت را زير سؤال ببرند و مردم را دچار ترديد نمايند.

ما در اين نوشتار تلاش مي‌كنيم، ادعاي اين افراد را طرح و سپس نقد نماييم.

پاسخ

شبهه اول ابن خلدون: روايت صحيح السندي براي مهدويت وجود ندارد!

ابن خلدون اگر چه در ابتدا موضوع مهدويت و اقتدا كردن حضرت عيسي عليه السلام به حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف را مشهور بين تمام مسلمانان در گذر زمان ها مي‌داند و حتي قبول كرده است كه عده‌اي از ائمه حديث، احاديث مهدويت را از تعدادي از صحابه روايت كرده اند؛ ولي در ادامه اقوال منكران را با استناد به قاعده رجالي «الجرح مقدم علي التعديل» ترجيح داده و تلاش مي‌كند كه باور مهدويت را زير سؤال ببرد. وي در اين‌باره مي‌گويد:

اعلم أن في المشهور بين الكافة من أهل الإسلام علي ممر الأعصار أنه لا بد في آخر الزمان من ظهور رجل من أهل البيت يؤيد الدين ويظهر العدل ويتبعه المسلمون ويستولي علي الممالك الإسلامية ويسمي بالمهدي...

و أن عيسي ينزل من بعده فيقتل الدجال أو ينزل معه فيساعده علي قتله ويأتم بالمهدي في صلاته... إن جماعة من الأئمة خرجوا أحاديث المهدي منهم الترمذي وأبو داود والبزار ابن ماجة والحاكم والطبراني وأبو يعلي الموصلي وأسندوها إلي جماعة من الصحابة مثل علي وابن عباس وابن عمر وطلحة وابن مسعود وأبي هريرة وأنس وأبي سعيد الخدري وأم حبيبة وأم سلمة... ربما يعرض لها المنكرون كما نذكره إلا أن المعروف عند أهل الحديث أن الجرح مقدم علي التعديل فإذا وجدنا طعنا في بعض رجال الأسانيد بغفلة أو بسوء حفظ أو ضعف أو سوء رأي تطرق ذلك إلي صحة الحديث وأوهن منها.

بدان كه در مشهور بين تمام مسلمانان در گذر زمان ها اين است كه: لازم است در آخر الزمان، مردي از اهل بيت ظهور، دين را تأييد و عدل را آشكار كند؛ مسلمانان از او تبعيت كنند و او بر ممالك اسلامي مستولي و مهدي ناميده مي شود... و عيسي در نماز بر او اقتدا كند...

و عده اي از ائمه حديث مثل: ترمذي و ابو داود و ابن ماجة و وحاكم نيشابوري و طبراني و ابو يعلي موصلي؛ احاديث مهدويت را از تعدادي از صحابه مثل: [امير المؤمنين] علي [عليه السلام] و ابن عباس و ابن عمر و طلحة و ابن مسعود و ابوهريره و انس و ابو سعيد خدري وام حبيبه و ام سلمه و... روايت كرده اند؛ ولي چه بسا بر اين (قول مشهور) قول منكران مقدم باشد. در نزد اهل حديث، معروف و مشهور اين است كه: « جرح [واژگاني كه در تضيف راوي نقل شده] بر تعديل [واژگاني كه وثاقت راوي را اثبات مي كند] مقدم است»، وقتي در بعضي از راويان سندهاي اين احاديث، صفاتي همچون غافل بودن و يا سوء حافظه و يا سوء نظر يافتيم، به صحت حديث ضربه وارد مي كند و موجب ضعف حديث مي شود.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص311 ـ 312، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

پاسخ اول: اعتراف خود ابن خلدون به صحت روايات مهدويت

در نقد و ارزيابي ديدگاه ابن خلدون چند نكته قابل توجّه و اهمّيت است:

از ميان رواياتي كه خود وي نقل كرده ـ كه آن هم تعداد اندكي از روايات مهدويت هستندـ دست كم چهار روايت، بنابر تصريح خود ابن خلدون يا بنابر نقلي كه از ديگران كرده است، اسناد خوب و قابل قبولي دارند:

روايت اول

ابن خلدون روايت را چنين نقل کرده است:

اما الترمذي فخرج هو و ابوداود بسنديهما الي ابن عباس من طريق عاصم بن ابي النجود احدالقراء السبعه الي زرّ بن حبيش عن عبدالله بن مسعود عن النبي(ص):

لو لم يبق من الدنيا الايوم لطول الله ذلك اليوم، حتي يبعث الله فيه رجلاً مني أو من أهل بيتي يواطئ اسمه اسمي واسم أبيه اسم أبي.

اما ترمذي و ابو داوود با سند خودشان از ابن عباس از طريق عاصم بن ابي النجود كه يكي از قاريان هفتگانه است، نقل كرده اند و وي از زرّ بن حبيش و او از عبدالله بن مسعود نقل كرده است كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمودند: اگر از دنيا يك روز بيشتر باقي نماند، خداوند آن روز را طولاني مي كند تا اينكه خداوند؛ مردي از من يا از اهل بيت من را كه اسم او اسم من و اسم پدر او اسم پدر من است را بر مي انگيزد.

ابن خلدون سپس براي تأييد صحت روايت ابو داوود چنين آورده است:

هذا لفظ أبي داود وسكت عليه وقال في رسالته المشهورة إن ما سكت عليه في كتابه فهو صالح.

اين لفظ ابو داود است و بر اين لفظ ساكت مانده (چيزي درباره آن نگفته) و در رساله مشهورش گفته است كه در باره هر چيزي كه در كتابش ساكت بود، آن چيز صلاحيت دارد (حديث صحيح است.)

سپس ابن خلدون مي افزايد:

و كلاهما حديث حسن صحيح.

هر دوي اينها حديث حسن و صحيح هستند.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص312، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

ناگفته نماند كه تتمه اي كه ابن خلدون در آخر روايت ذكر كرد « واسم أبيه اسم أبي.» در سنن ترمذي وجود ندارد. بلكه اين واژه اي است كه ابن خلدون خود اضافه نموده است.

روايت دوم:

وي در جاي ديگر مي‌نويسد:

2. ما رواه الحاكم من طريق سليمان بن عبيد، عن ابي الصديق الناجي عن رسول الله قال: يخرج اخر امتي المهدي يسقيه الله الغيث، و تخرج الارض نباتها، و يعطي المال صحاحاً وتكثر الماشية وتعظم الأمة يعيش سبعا أو ثمانية يعني حججا.

آنچه كه حاكم نيشابوري از طريق سليمان بن عبيد از ابو الصديق الناجي از رسول الله صلي الله عليه و آله روايت كرده است كه آن حضرت فرمودند: در آخر امت من، مهدي، خروج مي كند؛ خداوند باران را بر او نازل مي كند و زمين گياهانش را خارج مي كند و مال را به طور صحيح مي دهد و چهارپايان زياد مي شوند و امت بزرگ و عزيز مي شوند و حضرت مهدي؛ هفت سال يا هشت سال زندگي مي كند.

ابن خلدون پس از ذكر اين حديث، قول حاكم نيشابوري را آورده كه وي اين حديث را صحيح دانسته است:

وقال فيه حديث صحيح الإسناد ولم يخرجاه مع أن سليمان بن عبيد لم يخرج له أحد من الستة لكن ذكره ابن حبان في الثقات ولم يرد أن أحدا تكلم فيه حديث.

حاكم نيشابوري در باره اين حديث گفته است كه اين حديث صحيح است با اينكه بخاري و مسلم آن را نقل نكرده اند؛ با اينكه هيچ كدام از كتابهاي شش گانه اهل سنت حديثي را از سليمان بن عبيد نياورده اند، ولي ابن حبان وي را در كتاب «الثقات» آورده است و كسي درباره(در مذمت) او حرفي نزده است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص316، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

روايت سوم :

ابن خلدون همچنين از حاکم نقل مي‌کند:

و رواه الحاكم ايضاً من طريق عوف الاعرابي عن ابي الصديق الناجي عن ابي سعيد الخدري قال: قال رسول الله: لا تقوم الساعة حتي تملأ الارض جوراً و ظلماً و عدواناً، ثم يخرج من اهل بيتي رجلٌ يملأها قسطاً و عدلاً كما ملئت ظلماً و عدواناً.

و حاكم نيشابوري همچنين از طريق عوف الاعرابي عن ابي الصديق الناجي عن ابي سعيد الخدري كه گفت: رسول خدا صلي الله عليه واله فرمودند: قيامت برپا نمي شود تا اينكه زمين از ظلم و ستم و دشمني پر شود، سپس از اهل بيت من مردي خروج مي كند كه زمين را از عدل و داد پر مي كند همچنانكه از ظلم و ستم و دشمني پر شده است.

وي بعد از ذكر اين حديث مي نويسد:

وقال فيه الحاكم: هذا صحيح علي شرط الشيخين و لم يخرجاه.

حاكم نيشابوري گفته است: اين حديث صحيح است بنابر بر شرط بخاري و مسلم با اين كه آن را نياورده اند.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص316، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

روايت چهارم :

ابن خلدون روايت ديگري را از ابوداود چنين نقل کرده است:

ثم رواه ابوداود من رواية ابي خليل عن ابي عبدالله بن الحارث عن ام سلمه... و رجاله رجال الصحيحين لا مطعن فيهم و لا مغمز.

سپس ابو داوود از روايت ابوخليل از ابوعبد الله بن الحارث از ام سلمه... و رجال سند آن، رجال صحيحين است كه طعنه اي برآن نيست.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص316، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

بنابر اين از ميان تعداد اندك روايتي كه ابن خلدون نقل كرده، دست كم اين چهار مورد را يا خود او يا صاحب نظران ديگر كه وي از آن ها نقل كرده است، به سلامت و درستي اسانيد آن ها اذعان كرده‌اند، و اگر نبود جز همين چند روايت صحيح كه به طور طبيعي با ديگر احاديث ضعيف تأييد شده‌اند، براي اثبات موضوع مهدويت كفايت مي‌كرد؛ چون بسياري از موضوعات ديگر اعتقادي، با همين مقدار قابل اثبات هستند.

پاسخ دوم : تواتر احاديث مهدويت، از ديدگاه اهل سنت:

ذكر اين نكته اهمّيت دارد كه از ميان صدها، بلكه هزاران روايتي كه در منابع گوناگون شيعه و اهل سنّت نقل شده، بيان چند روايت و نقد و بررسي آنها و داوري بر اساس همان چند حديث و به ايجاد ترديد و تشكيك پرداختن، خالي از دقّت علمي است و در نزد اهل نظر كار عالمانه اي نيست.

در موارد متعدد، بسياري از دانشمندان و صاحب نظران اهل سنّت، به تواتر روايات مهدويت تصريح كرده اند، با اثبات اين تواتر، ديگر جايي و ضرورتي براي بررسي اسناد روايات، باقي نمي ماند و صرف تواتر يك خبر در يك موضوع، يقيني بودن آن را اثبات مي كند. در همين زمينه، ابن تيميه مي گويد:

وأيضا فالخبر الذي رواه الواحد من الصحابة والإثنان إذا تلقته الأمة بالقبول والتصديق أفاد العلم عند جماهير العلماء ومن الناس من يسمي هذا المستفيض.

خبري كه يكي از صحابه يا دو تا از آنان آن را نقل كرد و امت آن را تلقّي به قبول كرد، نزد همة عالمان علم آور است و برخي از مردم به اين خبر مستفيض گويند.

ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد بن عبد الحليم (متوفاي 728 هـ)، كتب ورسائل وفتاوي شيخ الإسلام ابن تيمية، ج18، ص70،تحقيق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمي النجدي، ناشر: مكتبة ابن تيمية، الطبعة: الثانية.

ملاحظه مي‌شود ابن تيميه كه در علوم حديث مورد قبول اهل سنّت است، نقل حديثي به وسيلة يك يا دو نفر از صحابه را كه همراه با تلقّي قبول آن از سوي امت باشد، علم آور مي داند، حال جاي اين پرسش هست كه احاديث مهدويت كه دست كم سي نفر از صحابه آن را ذكر كرده اند، چگونه علم آور نيست؟

و حتي خود ابن خلدون نيز در ابتداي اين مبحث، تصريح كرده است كه امّت اسلامي در تمام قرون به مهدويت معتقد بوده اند:

اعلم أن في المشهور بين الكافة من أهل الإسلام علي ممر الأعصار أنه لا بد في آخر الزمان من ظهور رجل من أهل البيت يؤيد الدين ويظهر العدل ويتبعه المسلمون ويستولي علي الممالك الإسلامية ويسمي بالمهدي...

بدان كه در مشهور بين تمام مسلمانان در گذر زمان ها اين است كه لازم است در آخر الزمان، مردي از اهل بيت ظهور، دين را تأييد و عدل را آشكار كند؛ مسلمانان از او تبعيت كنند و او بر ممالك اسلامي مستولي و مهدي ناميده مي شود...

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص311، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

علماي اهل سنت و اعتراف به تواتر احاديث مهدويت :

در تكميل اين قسمت، از باب نمونه به گفته هاي چند نفر از بزرگان اهل سنّت كه به تواتر احاديث مهدويت تصريح كرده اند، اشاره مي كنيم:

ابو يعلي بيضاوي

ابو يعلي بيضاوي از دانشمندان معاصر اهل سنت در مقدمه‌اي كه بر كتاب العرف الوردي نوشته است، ضمن ردّ نظر غير عالمانه ابن خلدون درباره احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام، مي‌گويد:

«و تتبع ابن خلدون في مقدّمته طرق احاديث خروجه مستوعبا لها علي حسب وسعه فلم تسلم له من علّه لكن ردّوا عليه بأنّ احاديث الوارده فيه علي اختلاف رواياتها كثيره جدّا تبلغ حدّ التواتر»

«و ابن خلدون در كتاب «مقدمه» اش طرق احاديث مهدويت را بر حسب توان (و علم ناقص) خود بررسي كرده و طريقي از اين احاديث، برايش سالم نمانده است. ولي (عموم علماي اهل سنت) گفتار او را مردود دانسته‌اند. زيرا احاديثي كه درباره حضرت مهدي عليه السلام وارد شده است، بنا بر طرق مختلفشان، جدّاً فراوان هستند بطوريكه به حدّ تواتر مي‌رسند.»

السيوطي، جلال الدين أبو الفضل عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاى911هـ)، العرف الوردي في اخبار المهدي علیه السلام، ص 6، تحقيق: ابويعلي البيضاوي، ناشر: دار الكتب العلميه -بيروت، الطبعة الاولي، 2006 م.

عبدالعليم بَستَوي

عبدالعليم بستوي از ديگر دانشمندان معاصر اهل سنت در كتاب «المهدي المنتظر عليه السلام في ضوء الأحاديث والآثار الصحيحة» احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام را بسيار زياد دانسته و مي‌گويد:

«لا شك أن من نظر في كتب السنة المختلفة يرى أحاديث كثيرة قد وردت في مهدي بشر به النبي صلى الله عليه وسلم هذه الأمة.»

«هيچ شكي نيست كه اگر كسي در كتابهاي مختلف اهل سنت نگاهي بياندازد احاديث فراواني درباره حضرت مهدي عليه السلام مي‌بيند كه پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله امت اسلام را به آن حضرت بشارت داده است.»

البستوي، عبد العليم عبد العظيم، معاصر، المهدي المنتظر عليه السلام في ضوء الأحاديث والآثار الصحيحة، ص 28، ناشر : المكتبة المكية - مكة المكرمة - السعودية / دار ابن حزم للطباعة و النشر و التوزيع - بيروت – لبنان،‌ اول، 1420ق

بستوي پس از اعتراف به كثرت احاديث حضرت مهدي علیه السلام، اين احاديث را مورد قبول امت اسلامي دانسته و مي‌گويد:

«تلقى الأمة أحاديث المهدي بالقبول : لقد كان من الطبيعي أن تبادر الأمة الاسلامية بتصديق كل ما صح عن النبي صلى الله عليه وسلم والايمان به والاعتقاد به بموجبه و هكذا كان الامر فيما يتعلق بخلافة المهدي أيضا.»

«امت اسلام احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام را قبول كرده است: طبيعي است كه امت اسلام همه احاديث صحيح پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله را تصديق كرده و به همين دليل، ايمان و اعتقاد به آن احاديث دارد. احاديث مربوط به خلافت حضرت مهدي عليه السلام نيز از قبيل احاديث صحيح پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله است.»

البستوي، عبد العليم عبد العظيم، معاصر، المهدي المنتظر عليه السلام في ضوء الأحاديث والآثار الصحيحة، ص 29، ناشر : المكتبة المكية - مكة المكرمة - السعودية / دار ابن حزم للطباعة و النشر و التوزيع - بيروت – لبنان،‌ اول، 1420ق

بستوي در جاي ديگر چنين تصريح مي‌كند كه :

«إن خلافة المهدي حق و إنه لا بد أن يملك قبل قيام الساعة.»

«قطعا خلافت حضرت مهدي عليه السلام حق است و قطعا آن حضرت قبل از برپايي قيامت حكومت خواهد كرد.»

البستوي، عبد العليم عبد العظيم، معاصر، المهدي المنتظر عليه السلام في ضوء الأحاديث والآثار الصحيحة، ص 384، ناشر : المكتبة المكية - مكة المكرمة - السعودية / دار ابن حزم للطباعة و النشر و التوزيع - بيروت – لبنان،‌ اول، 1420ق

قرطبي

قرطبي كه يكي از مفسّران اهل سنت در قرن هفتم است، در تفسير خود مي‌نويسد:

«تواترت علي أن المهدي من عترة رسول الله صلي الله عليه وسلم فلا يجوز حمله علي عيسي والحديث الذي ورد في أنه لا مهدي إلا عيسي غير صحيح قال البيهقي في كتاب البعث والنشور: لأن راويه محمد بن خالد الجندي وهو مجهول يروي عن أبان بن أبي عياش وهو متروك عن الحسن عن النبي صلي الله عليه وسلم وهو منقطع والأحاديث التي قبله في التنصيص علي خروج المهدي وفيها بيان كون المهدي من عترة رسول الله صلي الله عليه وسلم أصح إسنادا.»

«احاديث متواتر است بر اينكه مهدي ازعترت رسول خدا صلي الله عليه و اله است، پس جائز نيست حمل نمودن آن بر حضرت عيسي و حديثي كه در آن امده است كه مهدي نيست مگر همان عيسي، صحيح نيست. بيهقي در كتاب «بعث و نشور» گفته است: از آن جائي كه روايت محمد بن خالد جندي مجهول است، او اين روايت را از ابان بن ابي عياش نقل كرده كه روايات او از حسن (بصري) حديثش ترك مي شود و روايت حسن از رسول خدا (ص) منقطع است.

اما احاديثي كه قبل از آن تصريح بر خروج مهدي دارد با اين مضمون كه مهدي از عترت رسول خدا صلي الله عليه و اله مي باشد، از نظر سند صحيح تر هستند.»

الأنصاري القرطبي، ابوعبد الله محمد بن أحمد (متوفاي671هـ)، الجامع لأحكام القرآن، ج8، ص122، ناشر: دار الشعب - القاهرة.

شهرزوري برَزنجي

وي در مورد تواتر احاديث مهدويت مي‌نويسد:

«قد علمت أن أحاديث وجود المهدي وخروجه آخر الزمان وأنه من عترة رسول الله صلى الله عليه وسلم من ولد فاطمة بلغت حد التواتر المعنوي فلا معنى لانكارها»

دانستي كه احاديث وجود مهدي و خروج او در آخر الزمان و اينكه او از عترت رسول خدا (ص) و از نسل فاطمه است ، به حد تواتر معنوي مي‌رسد ، بنا بر اين انكار آن معني ندارد!

شهرزوري برزنجي، محمد بن عبدالرسول، متوفاي 1103ه، الاشاعه لاشراط الساعه، ص 173، تحقيق: موفق فوزي الجبر، دار الهجره، بيروت، دوم، 1416ه.

«وغاية ما ثبت بالأخبار الصحيحة الكثيرة الشهيرة التي بلغت حد التواتر المعنوي وجود الآيات العظام التي منها بل أولها خروج المهدي وأنه يأتي في آخر الزمان من ولد فاطمة يملأ الأرض عدلا كما ملئت ظلما.»

نهايت چيزي كه با اخبار صحيحه فراوان و مشهور كه به حد تواتر معنوي مي‌رسد ثابت شده است ، اين است كه نشانه هاي بزرگي رخ مي‌دهد كه اولين آنها خروج مهدي است و او در آخر الزمان مي‌آيد و از نسل فاطمه است و زمين را همانطور كه پر از ظلم شده است ، پر از عدل مي‌نمايد

شهرزوري برزنجي، محمد بن عبدالرسول، متوفاي 1103ه، الاشاعه لاشراط الساعه، ص 284، تحقيق: موفق فوزي الجبر، دار الهجره، بيروت، دوم، 1416ه.

سفاريني حنبلي

يكي ديگر از علماي حنبلي اهل سنت كه بر تواتر احاديث حضرت مهدي عليه السلام تصريح دارد، سفاريني است. او در اين باره مي‌گويد:

«والصواب الذي عليه أهل الحق أن المهدي غير عيسى وأنه يخرج قبل نزول عيسى عليه السلام وقد كثرت بخروجه الروايات حتى بلغت حد التواتر المعنوي وشاع ذلك بين علماء السنة حتى عد من معتقداتهم»

«و عقيده صحيح كه اهل حق و حقيقت بر آن هستند، اين است كه حضرت مهدي عليه السلام غير از حضرت عيسي عليه السلام است و آن حضرت پيش از فرود آمدن حضرت عيسي قيام خواهد كرد. قطعا احاديث فراواني درباره قيام حضرت مهدي عليه السلام نقل شده بطوريكه به حدّ تواتر معنوي رسيده است و بگونه‌اي ميان علماي اهل سنت شيوع پيدا كرده كه از اعتقادات آنها بشمار مي‌‌آيد.»

السفّاريني، محمد بن احمد، متوفاي 1188ه، لوامع الأنوار البهية وسواطع الأسرار الأثرية لشرح الدرة المضية في عقد الفرقة المرضية، ج 2، ص 84، الناشر: مؤسسة الخافقين – دمشق، سنة النشر: 1402 هـ - 1982 م

محمد بن علي شوكاني

شوكاني كه از علماي اهل سنت در قرن گذشته و مورد احترام وهابي‌هاست، عقيده خود را درباره تواتر احاديث مهدويت چنين ابراز كرده‌ است:

«والأحاديث الواردة في المهدي التي أمكن الوقوف عليها منها خمسون حديثا فيها الصحيح والحسن والضعيف المنجبر وهي متواترة بلا شك ولا شبهة بل يصدق وصف التواتر على ما هو دونها في جميع الاصطلاحات المحررة في الأصول.»

«و احاديث وارد شده درباره حضرت مهدي عليه السلام كه پايبندي بر آن ممكن است، پنجاه حديث هستند و در بين آنها احاديثي صحيح ، حسن و ضعيف وجود دارند كه احاديث ضعيف بواسطه ديگر احاديث صحيح، ضعفشان قابل جبران است. و احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام قطعا بدون هيچ شكّي متواتر هستند. بلكه طبق اصطلاحات اصول حديث، بر احاديث كمتر از احاديث مهدويت نيز ، وصف تواتر صادق است.»

قنوجي، محمد صديق خان، متوفاي 1307ه، الاذاعه لما كان و ما يكون بين يدي الساعه، ص 150، 151، تحقيق: بسّام عبد الوهاب الجابي، ناشر: دار ابن حزم، بيروت، اول، 1421ه.

و در جاي ديگر گفته‌ است:

«فتقرر أن الأحاديث الواردة في المهدي المنتظر متواترة و الأحاديث الواردة في الدجال متواترة ، والأحاديث الواردة في نزول عيسى بن مريم متواترة.»

«پس ثابت مي‌كنيم كه احاديث وارد شده درباره حضرت مهدي منتظَر متواتر است و همچنين احاديث وارد شده درباره دجال و نزول حضرت عيسي متواتر هستند.»

قنوجي، محمد صديق خان، متوفاي 1307ه، الاذاعه لما كان و ما يكون بين يدي الساعه، ص 198، تحقيق: بسّام عبد الوهاب الجابي، ناشر: دار ابن حزم، بيروت، اول، 1421ه.

محمد صديق خان قنوجي

محمد صديق خان قنوجي از ديگر علماي اهل سنت در قرن گذشته، پيرامون تواتر احاديث مهدويت چنين مي‌گويد:

«الأحاديث الواردة في المهدي على اختلاف رواياتها كثيرة جدا تبلغ حد التواتر المعنوي وهي في السنن وغيرها من دواوين الاسلام من المعاجم والمسانيد.»

«احاديثي كه درباره حضرت مهدي عليه السلام نقل شده است با طرق نقل مختلف جدّا فراوان است و داراي تواتر معنوي است كه در كتابهاي سنن و معاجم و مسانيد اسلامي موجود است.»

قنوجي، محمد صديق خان، متوفاي 1307ه، الاذاعه لما كان و ما يكون بين يدي الساعه، ص 149، تحقيق: بسّام عبد الوهاب الجابي، ناشر: دار ابن حزم، بيروت، اول، 1421ه.

قنوجي در جاي ديگر نيز به متواتر بودن قيام حضرت مهدي عليه السلام تصريح كرده و مي‌گويد:

«لا شك في أن المهدي يخرج في آخر الزمان من غير تعيين لشهر وعام لما تواتر من الاخبار في الباب واتفق عليه جمهور الأمة سلفا عن خلف إلا من لا يعتد بخلافة.»

«در اينكه حضرت مهدي عليه السلام در تاريخ غير معلومي در آخر الزمان قيام خواهد كرد شكي نيست چراكه اخبار متواتري در اين باب وارد شده و عموم امت اسلامي نسل اندر نسل بر آن اتفاق دارند مگر معدود كساني كه مخالفت آنها قابل اعتنا نيست.»

قنوجي، محمد صديق خان، متوفاي 1307ه، الاذاعه لما كان و ما يكون بين يدي الساعه، ص 182، تحقيق: بسّام عبد الوهاب الجابي، ناشر: دار ابن حزم، بيروت، اول، 1421ه.

همچنين قنوجي ضمن اعتراض شديد به ابن خلدون، تشكيك او در مسئله حضرت مهدي عليه السلام را ايستادگي در برابر احاديث مشهور متواتر دانسته و مي‌گويد:

«فلا معنى للريب في أمر ذلك الفاطمي الموعود المنتظر المدلول عليه بالأدلة بل إنكار ذلك جرأة عظيمة في مقابلة النصوص المستفيضة المشهورة البالغة حد التواتر»

«پس درباره‌ي مسئله آن فاطمي وعده داده شده كه همه منتظر او هستند و ادله‌اي بر او دلالت دارد، شك و ترديد معنا ندارد. بلكه انكار آن جرأت و جسارت بزرگي در برابر نصوص و احاديث مستفيضه مشهوري است كه به حدّ تواتر مي‌رسند.»

قنوجي، محمد صديق خان، متوفاي 1307ه، الاذاعه لما كان و ما يكون بين يدي الساعه، ص 183، تحقيق: بسّام عبد الوهاب الجابي، ناشر: دار ابن حزم، بيروت، اول، 1421ه.

كتاني

محمد بن جعفر كتاني از علماي اهل سنت در قرن حاضر به تواتر احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام تصريح كرده و مي‌گويد:

«و الحاصل أن الأحاديث الواردة في المهدي المنتظر متواترة»

«و نتيجه اينكه احاديث وارد شده درباره حضرت مهدي منتظَر عليه السلام متواتر است.»

الكتاني، محمد بن جعفر، متوفاي 1345ه، نظم المتناثر من الحديث المتواتر، ص 229، تحقيق : شرف حجازي، دار النشر : دار الكتب السلفية - مصر، دوم.

رابطه العالم الاسلامي

«رابطة العالم اسلامي» كه در حقيقت مركز فرهنگي وهابيت است، در ماه مي سال 1976 ميلادي رسماً اعلام كرد:

«فإنّ الاعتقاد بظهور المهدي يعتبر واجباً علي كل مسلم و هو جز من عقائد أهل السنة و الجماعة و لا ينكر ذلك إلاّ كلّ جاهل أو مبتدع.»

«اعتقاد به ظهور مهدي، يك امري است واجب بر همه مسلمانان. و عقيده اين، جزء عقائد اهل سنت و جماعت است و جز جاهل و بدعت گذار، كسي نمي تواند اين عقيده را انكار كند.»

من الرسالة المؤرخة في 21 مايو 1976 التي جات بتوقيع مدير المجمع الفقهي الإسلامي محمد منتظر الكناني

بن باز

«بن باز» ـ مفتي اعظم سابق عربستان سعودي ـ مي گويد:

أمر المهدي معلوم و الأحاديث فيه مستفيضة، بل متواترة و قد حكي غير واحد من أهل العلم تواترها و هي متواترة تواترا معنويا، لكثرة طرقها و اختلاف مخارجها و صحابتها و رواتها و ألفاظها، فهي ـ بحق ـ تدل علي أن هذا الشخص الموعود به أمره ثابت و خروجه حق.

«قضيه مهدويت، قضيه روشني است، احاديث در اين باره مستفيض و بلكه متواتر هستند و عده زيادي از اهل علم تواتر آن را قائل شده اند و اين احاديث؛ متواتر معنوي هستند؛ زيرا طرق، سند، الفاظ و راويان آن متعدد هستند و اين احاديث حقيقتا دلالت مي كنند بر اينكه اين شخص وعده داده شده و حكومتش ثابت و خروجش حق است.»

مجلة الجامعة الإسلامية بالمدينة المنورة، العدد 3، السنة الأولي 1388، في ذيل محاضرة عبد المحسن العباد.

آبري سجستاني

آبري، از علماي اهل سنت در قرن چهارم به صراحت مي‌گويد:

«قد تواترت الأخبار و استفاضت [بكثرة رواتها عن المصطفى صلى الله عليه و سلم -يعني] في المهدي- وأنه من أهل بيت النبي صلى الله عليه وسلم وأنه يملك سبع سنين ويملأ الأرض عدلاً وأنه يخرج مع عيسى بن مريم و يساعده في قتل الدجال بباب لد بأرض فلسطين وأنه يؤم هذه الأمة و عيسى -صلى الله عليه- يصلي خلفه»

«قطعا احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام متواتر و مستفيض است و اين بخاطر راويان فراواني است كه اين احاديث را از حضرت محمد صلی الله عليه و آله نقل كرده‌اند. اين احاديث متواتر و مستفيض درباره اين است كه حضرت مهدي عليه السلام از اهل بيت پيامبر صلی الله عليه و آله است و حكومت آن حضرت هفت سال است و آن حضرت زمين را پُر از عدالت مي‌كند و حضرت عيسي بن مريم براي كمك به حضرت مهدي عليه السلام و از بين بردن دجّال خروج مي‌كند و حضرت مهدي عليه السلام امامت مي‌كند و حضرت عيسي پشت سر ايشان اقتدا خواهد كرد »

الآبري السجستاني، محمد بن الحسين، المتوفى: 363 ق، مناقب الإمام الشافعي، التحقيق: د / جمال عزون، ناشر: الدار الأثرية، اول، 1430 ه.

ابن قيم جوزيه به نقل از آبري با تاييد صحت روايات

ابن قيم جوزيه كه از علماي حنبلي قرن هشتم هجري است، به نقل از آبري مي‌گويد:

«و قد تواترت الأخبار واستفاضت عن رسول الله صلى الله عليه وسلم بذكر المهدي وأنه من أهل بيته وأنه يملك سبع سنين وأنه يؤم الأرض عدلا وأن عيسى يخرج فيساعده على قتل الدجال وأنه يؤم هذه الأمة ويصلي عيسى خلفه»

«قطعا احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام متواتر و مستفيض است و اين بخاطر راويان فراواني است كه اين احاديث را از حضرت محمد صلی الله عليه و آله نقل كرده‌اند. اين احاديث متواتر و مستفيض درباره اين است كه حضرت مهدي عليه السلام از اهل بيت پيامبر صلی الله عليه و آله است و حكومت آن حضرت هفت سال است و آن حضرت زمين را پُر از عدالت مي‌كند و حضرت عيسي بن مريم براي كمك به حضرت مهدي عليه السلام و از بين بردن دجّال خروج مي‌كند و حضرت مهدي عليه السلام امامت مي‌كند و حضرت عيسي پشت سر ايشان اقتدا خواهد كرد.»

او در ادامه تصريح مي‌كند:

«و الأحاديث على خروج المهدي أصح إسنادا.»

«و احاديث دال بر قيام حضرت مهدي عليه السلام سند صحيحتري دارند.»

ابن قيّم الجوزيه الحنبلي، محمد بن ابي‌بكر، متوفاي 751 ق، المنار المنيف في الصحيح والضعيف، ص 141- 143، تحقيق عبد الفتاح أبو غدة، الناشر مكتب المطبوعات الإسلامية، حلب، 1403 ق

ابن حجر هيثمي تاييد قطعي بودن مهدويت ، و نقل تواتر از آبري

ابن حجر هيثمي از دانشمندان سنّي قرن دهم در كتاب الصواعق المحرقه قيام حضرت مهدي عليه السلام را مسلّم و غير قابل انكار و قبل از نزول حضرت عيسي دانسته و سپس قول آبري را نقل مي‌كند:

«تنبيه الأظهر أن خروج المهدي قبل نزول عيسى عليه السلام و قيل بعده قال أبو الحسن الآبري قد تواترت الأخبار واستفاضت بكثرة رواتها عن المصطفى صلى الله عليه وسلم بخروجه وأنه من أهل بيته وأنه يملأ الأرض عدلا وأنه يخرج مع عيسى على نبينا وعليه أفضل الصلاة والسلام فيساعده على قتل الدجال بباب لد بأرض فلسطين وأنه يؤم هذه الأمة ويصلي عيسى خلفه.»

«تنبيه: آنچه آشكارتر به نظر مي‌رسد اين است كه قيام حضرت مهدي عليه السلام قبل از فرود آمدن حضرت عيسي عليه السلام است و البته نظر (مورد مناقشه‌اي) آن را پس از قيام حضرت مهدي عليه السلام مي‌داند. ابوالحسن آبُري چنين گفته است: احاديث متواتر است و راويان زيادي از حضرت مصطفي صلي الله عليه و اله در اين باره؛ يعني در باره مهدي كه او از اهل بيت رسول خدا صلي الله عليه و اله مي باشد، نقل كرده اند و اين كه او هفت سال بر روي زمين حكومت، زمين را از عدل و داد پر مي كند و اينكه حضرت عيسي خروج مي كند و حضرت مهدي را بر كشتن دجال كمك مي كند.»

الهيثمي، ابوالعباس أحمد بن محمد بن علي ابن حجر (متوفاى973هـ)، الصواعق المحرقة علي أهل الرفض والضلال والزندقة، ج 2 ص 480، تحقيق: عبد الرحمن بن عبد الله التركي - كامل محمد الخراط، ناشر: مؤسسة الرسالة - لبنان، الطبعة: الأولى، 1417هـ - 1997م.

مزّي به نقل از آبري

«مزي» كه از بزرگترين علماي رجال الحديث اهل سنت است، در كتاب تهذيب الكمال به نقل از آبري مي‌نويسد:

«قال أبو الحسن الابري: قد تواترت الاخبار واستفاضت بكثرة رواتها عن المصطفي صلي الله عليه وسلم، يعني في المهدي، وأنه من أهل بيته، وأنه يملك سبع سنين ويملا الأرض عدلا، وأنه يخرج عيسي بن مريم فيساعده علي قتل الدجال»

«ابوالحسن ابري گفته است: احاديث متواتر است و راويان زيادي از حضرت مصطفي صلي الله عليه و اله در اين باره؛ يعني در باره مهدي كه او از اهل بيت رسول خدا صلي الله عليه و اله مي باشد، نقل كرده اند و اين كه او هفت سال بر روي زمين حكومت، زمين را از عدل و داد پر مي كند و اينكه حضرت عيسي خروج مي كند و حضرت مهدي را بر كشتن دجال كمك مي كند.»

المزي، يوسف بن الزكي عبدالرحمن ابوالحجاج (متوفاي742هـ)، تهذيب الكمال، ج25، ص149، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: الأولي، 1400هـ - 1980م.

ابن حجر عسقلاني به نقل از آبري

ابن حجر عسقلاني از ديگر دانشمندان رجال الحديث اهل سنت در دفاع از احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام، به نقل از «ابو الحسن الابري» گفته‌ است:

«و قد تواترت الأخبار واستفاضت عن رسول الله صلى الله عليه وسلم بذكر المهدي وأنه من أهل بيته وأنه يملك سبع سنين وأنه يؤم الأرض عدلا وأن عيسى يخرج فيساعده على قتل الدجال وأنه يؤم هذه الأمة ويصلي عيسى خلفه»

«قطعا احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام متواتر و مستفيض است و اين بخاطر راويان فراواني است كه اين احاديث را از حضرت محمد صلی الله عليه و آله نقل كرده‌اند. اين احاديث متواتر و مستفيض درباره اين است كه حضرت مهدي عليه السلام از اهل بيت پيامبر صلی الله عليه و آله است و حكومت آن حضرت هفت سال است و آن حضرت زمين را پُر از عدالت مي‌كند و حضرت عيسي بن مريم براي كمك به حضرت مهدي عليه السلام و از بين بردن دجّال خروج مي‌كند و حضرت مهدي عليه السلام امامت مي‌كند و حضرت عيسي پشت سر ايشان اقتدا خواهد كرد.»

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تهذيب التهذيب، ج9، ص126، ناشر: دار الفكر - بيروت، الطبعة: الأولي، 1404 - 1984 م.

سخاوي به نقل از آبري

سخاوي كه از علماي اواخر قرن نهم و آغاز قرن دهم هجري است، به نقل از آبُري احاديث مهدويت را از جمله احاديث متواتر دانسته و تصريح مي‌كند:

الاحاديث المتواتره: ... وَ (ذكر) الْآبُرِيُّ فِي مَنَاقِبِ الشَّافِعِيِّ حَدِيثَ الْمَهْدِي

«و آبري در كتاب مناقب شافعي احاديث مربوط به حضرت مهدي عليه السلام را از احاديث متواتر ذكر مي‌كند»

السخاوي، محمد بن عبد الرحمن، المتوفى: 902هـ، فتح المغيث بشرح ألفية الحديث، ج 4، ص 22، 23، المحقق: علي حسين علي، الناشر: مكتبة السنة – مصر، اول، 1424هـ / 2003م

منكر احاديث متواتر، كافر و فاسق است

نظرات تعدادي از علماي اهل سنت را در متواتر بودن احاديث مهدويت دانستيم، بد نيست كه نظريه عده اي ديگر از علماي اهل سنت را در باره انكار حديث متواتر بدانيم:

1. محمد ابن عبد الوهاب در رساله خود منكر حديث متواتر را فاسق شمرده:

... ومن أنكر ذلك فقد أنكر المتواتر وحال منكره معلوم أقل مراتبه أن يكون فاسقاً.

... و كسيكه آن را انكار كند، پس متواتر را انكار كرده است و حالي منكر متواتر معلوم است و كمترين مراتب آن اين است كه فاسق است.

محمد بن عبد الوهاب (متوفاي 1206 هـ رسالة في الرد علي الرافضة، ج1، ص41، تحقيق: الدكتور / ناصر بن سعد الرشيد، ناشر: مطابع الرياض، الرياض، الطبعةالأولي.

2. در كتاب« الفتاوي الهنديه» نيز آمده است:

وَمَنْ أَنْكَرَ الْمُتَوَاتِرَ فَقَدْ كَفَرَ.

وكسيكه متواتر را انكار كند، كافر شده است.

نظام وجماعة من علماء الهند، الفتاوي الهندية في مذهب الإمام الأعظم أبي حنيفة النعمان، ج2، ص265، ناشر: دار الفكر، 1411هـ - 1991م.

جالب است كه برخي از علماي سني تصريح كرده اند كسي كه منكر ظهور حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف شود، كافر شده است.

عن جابر بن عبد الله رضي الله عنه قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم من أنكر خروج المهدي فقد كفر بما أنزل علي محمد صلي الله عليه وسلم ومن أنكر نزول عيسي ابن مريم عليه السلام فقد كفر ومن أنكر خروج الدجال فقد كفر.

از جابر بن عبد الله نقل شده است كه رسول خدا فرمود: هر كس خروج مهدي را انكار كند، به درستي كه كافر شده به آن چه كه بر محمد (ص) نازل شده است. هر كس نزول عيسي بن مريم و خروج دجال را منكر شود، كافر شده است.

الكشميري الهندي، محمد أنور شاه (متوفاي1352هـ)، التصريح بما تواتر في نزول المسيح، ج1، ص242، تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة، ناشر: مكتب المطبوعات الإسلامية - حلب، الطبعة: الرابعة، 1402هـ - 1982م

حال با توجّه به ادّعاي تواتري كه در سخنان عده اي از علماي اهل سنت موجود است و عده اي نيز منكر احاديث متواتر را فاسق يا كافر دانسته اند، آيا ترديد يا انكار احاديث مهدويت مي تواند قابل قبول باشد؟

اشكال دوم ابن خلدون بر روايات مهدويت : تقديم جرح بر تعديل:

ابن خلدون براي تقويت ديدگاه خود در تضعيف احاديث امام مهدي، گفته است:

والجرح مقدم علي التعديل.

جرح و تضعيف اسناد حديث، بر تصحيح و تأييد آن اسناد مقدّم است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص312، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

وي ادعا دارد در تمامي روايات مهدويت افرادي هستند كه دچار تضعيف هستند ، و اين تضعيف بر توثيق مقدم شده و روايات مهدويت از كار مي‌افتد!

در توضيح اين مطلب به اختصار بايد گفت: در علم الحديث، بحثي مطرح است كه اگر يك راوي به وسيله برخي نكوهيده، و از طرف برخي ديگر ستوده شود و به عبارت علمي، اگر تعارض بين جرح و تعديل پديد آمد، چه بايد كرد؟

در حل اين تعارض، چند قول را آورده اند كه سيوطي آنها را آورده است، يكي از آن اقوال، همان است كه ابن خلدون به آن اشاره كرده است:

(وإذا اجتمع فيه) أي الراوي (جرح) مفسر (وتعديل فالجرح مقدم) ولو زاد عدد المعدل هذا هو الأصح عند الفقهاء والأصوليين.

وقتي كه دريك راوي، جرح تفسير كننده و تعديل، با هم جمع شوند، جرح بر تعديل، مقدم است اگر چه تعداد تعديل كننده ها بيش تر باشد، اين قول، در نزد فقها و اصوليين، صحيح تر است.

السيوطي، جلال الدين عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاي911هـ)، تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي، ج1، ص309، تحقيق: عبد الوهاب عبد اللطيف، ناشر: مكتبة الرياض الحديثة - الرياض.

پاسخ

الف:‌ ابن خلدون صلاحيت تضعيف روايات را ندارد:

عبد المحسن العباد، از علماي معاصر سني مذهب در پاسخ ابن خلدون گفته است كه او اصلا صلاحيت تضعيف روايات را ندارد:

وإنما حكم علي أكثرها بالضعف وهو ليس أهلا للحكم لكونه ليس من أهل الاختصاص.

ابن خلدون حكم به ضعيف بودن احاديث مهدي كرده است و حال اينكه وي صلاحيت تضعيف آنها را ندارد؛ زيرا او متخصص در علوم حديث نيست.

العباد، عبد المحسن بن حمد، «الرد علي من كذّب با لاحاديث الصحيحة الوارده في المهدي»، مجلة الجامعة الإسلامية - المدينة المنورة، العدد 45، قسمت 17، 1400هـ ق.

ب:‌ بسياري از روايات مهدويت توسط خود ابن خلدون تصحيح شده‌اند !

گذشت كه خود ابن خلدون ، بسياري از روايات مهدويت را تصحيح سندي كرده است !‌

پس اين اشكال در مورد آن روايات وارد نيست

ج: وقتي روايتي متواتر شد ، ديگر تضعيف سندي در مورد آن معني ندارد !

يكي از مسائل كه ابن خلدون از آن غفلت يا تغافل داشته است ، اين است كه در مساله مهدويت ، روايات به حد تواتر مي رسد ، و تواتر يقين آور است!‌و وقتي روايتي يقين آور بود ، ديگر نيازي به بحث ظني حجيت سند آن نيست (بحث تصحيح سندي ، ظن معتبر است، و بحث تواتر ، مساله يقين؛ و يقين از ظن معتبر قوي تر است!)

د: اختلاف علماي اهل سنت در معني تقديم جرح بر تعديل و يا مخالف با آن

اين نظر كه ابن خلدون ادعا كرده است ، در نظر غالب علماي اهل سنت به صورت مطلق صحيح نيست:

گروهي اعتقاد به تقديم تعديل بر جرح در صورت بيشتر بودن معدلين دارند

بايد گفت: در كنار اين قول، چند قول ديگر نيز وجود داردكه يكي از آنها اين است كه: اگر تعداد تعديل كننده ها بيش تر باشد، قول تعديل كننده مقدّم است و سيوطي اين قول را نيز آورده است:

وقيل إن زاد المعدلون قدم التعديل.

و گفته شده كه اگر تعداد تعديل كننده ها بيش تر باشد، قول تعديل كننده مقدّم است.

السيوطي، جلال الدين عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاي911هـ)، تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي، ج1، ص310، تحقيق: عبد الوهاب عبد اللطيف، ناشر: مكتبة الرياض الحديثة - الرياض.

جرح در صورتي مقدم است كه اجتهادي نباشد ! و مستند به دليل باشد

از اين گذشته؛ بعضي از كساني هم كه ديدگاه اوّل (تقديم جرح بر تعديل) را قبول كرده اند آن را به صورت مطلق و كلّي نپذيرفته اند؛ همچانكه سيوطي از ابن ابن دقيق العيد نقل كرده است كه وي بر اين قاعده قيد زده است:

وقيده ابن دقيق العيد بأن يبني علي أمر مجزوم به لا بطريق اجتهادي كما اصطلح عليه أهل الحديث في الاعتماد في الجرح علي اعتبار حديث الراوي بحديث غيره والنظر إلي كثرة الموافقة والمخالفة.

و ابن دقيق العيد، اين امر را مقيد كرده است، به اين صورت كه بايد علت جرح امري قطعي باشد و نه اينكه شخصي با اجتهاد خود او را جرح كرده باشد، همانطور كه اهل حديث نيز اينچنين قراردادي بين خود دارند كه روايت يك شخص را به خاطر (موافقت يا مخالفت با) روايات ديگر جرح كرده و يا نظر به كثرت موافقت و مخالفت مي كنند (و به اين دليل، به صورت اجتهادي حكم به جرح يا عدم آن مي كنند)

السيوطي، جلال الدين عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاي911هـ)، تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي، ج1، ص309، تحقيق: عبد الوهاب عبد اللطيف، ناشر: مكتبة الرياض الحديثة - الرياض.

در اين جا مناسب است سخني را از سبكي شافعي در تحليل و توضيح چگونگي قبول جرح در مورد راويان احاديث ذكر كنيم كه چگونه او اين خطر را احساس مي كرده است:

فإنك إذا سمعت أن الجرح مقدم علي التعديل ورأيت الجرح والتعديل وكنت غرا بالأمور أو فدما مقتصرا علي منقول الأصول حسبت أن العمل علي جرحه فإياك ثم إياك والحذر كل الحذر من هذا الحسبان بل الصواب عندنا أن من ثبتت إمامته وعدالته وكثر مادحوه ومزكوه وندر جارحه وكانت هناك قرينة دالة علي سبب جرحه من تعصب مذهبي أو غيره فإنا لا نلتفت إلي الجرح فيه ونعمل فيه بالعدالة وإلا فلو فتحنا هذا الباب أو أخذنا تقديم الجرح علي إطلاقه لما سلم لنا أحد من الأئمة إذ ما من إمام إلا وقد طعن فيه طاعنون وهلك فيه هالكون

هرگاه شنيدي كه جرح مقدم است بر تعديل و جرح و تعديل را ديدي و فريب قاعده را خوردي و اكتفا كردي بر اصول ( قواعد) و گمان كردي كه بر حسب جرح بايد عمل كني، برحذر باش كه بر طبق اي گمان خود عمل كني، بلكه حق در نزد ما اين است كه هر كسي كه عدالتش ثابت شود و مدح كنندگان او زياد و جرح كنندگان او كم باشند و قرينه اي هم وجود داشته باشد كه سبب جرحش به سبب تعصّب مذهبي يا غير آن بوده، به جرح درباره او توجّه نكرده، بنا را بر عدالت او مي گذاريم. اگر اين باب گشوده شود و به طور مطلق جرح را بر تعديل مقدّم بداريم، هيچ يك از راويان بزرگ، در امان نخواهند ماند؛ زيرا به هر حال درباره هر يك از آنان از طرف برخي افراد ايرادها و طعن هايي وارد شده است.

وي از ابن عبدالبر نقل مي كند كه در اين باره گفته است:

ثم قال أبو عمر... أن من ثبتت عدالته وصحت في العلم إمامته وبالعلم عنايته لم يلتفت فيه إلي قول أحد إلا أن يأتي في جرحته ببينة عادلة تصح بها جرحته علي طريق الشهادات

ابن عبد البر گفته است...كسي كه عدالت او اثبات شده و پيشوايي او در علم، مورد قبول باشد... به سخن هيچ كس درباره اش توجّهي نمي شود، مگر جرح او با بينه اي عادل كه جرح يا سخن او صحيح باشد، به صورت شهادت اثبات شود.

السبكي الشافعي، ابونصر تاج الدين عبد الوهاب بن علي بن عبد الكافي (متوفاي 771هـ)، طبقات الشافعية الكبري، ج2، ص9 ـ 10، تحقيق: د. محمود محمد الطناحي د.عبد الفتاح محمد الحلو، ناشر: هجر للطباعة والنشر والتوزيع، الطبعة: الثانية، 1413هـ.

اشكالات رجالي ابن خلدون ، اشكالات اجتهادي و غير معتبر است

با توجّه به آن چه ذكر شد، روشن مي شود كه «الجرح مقدم علي العديل» قاعده كلّي نيست كه بتوانيم در همه جا از آن استفاده كنيم. از اين رو اين استناد ابن خلدون به صورت عام غير قابل قبول است؛ به ويژه در مورد احاديث امام مهدي كه تضعيف وي از برخي از راويان آن، بيش تر جنبه تعصّبي و فرقه اي داشته كه همان گونه كه پيش تر ذكر كرديم، چنين جرحي نزد اهل نظر اعتبار ندارد.

متأسفانه ابن خلدون حداقل در مورد 5 نفر از اين راويان بر اساس شيعي بودن داوري كرده كه عبارتند از:

1. قطن بن خليفه كه درباره او گفته است:

وقطن بن خليفة وإن وثقه أحمد ويحيي ابن القطان وابن معين والنسائي وغيرهم إلا أن العجلي قال حسن الحديث وفيه تشيع قليل وقال ابن معين مرة ثقة شيعي.

قطن بن خليفه را اگر چه احمدبن حنبل و يحيي ابن قطان وابن معين ونسائي وغير اينها توثيق كرده اند، ولي «عجلي» گفته است كه وي حسن الحديث است و در او كمي شيعه بودن است و ابن معين يك مرتبه اورا ثقه شيعه دانسته است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص313، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

2. عمار الدُهْني كه اسم وي را عمار الذهبي آورده و گفته است:

مع ما ينضم إلي ذلك من تشيع عمار الذهبي وهو وإن وثقه أحمد وابن معين وأبو حاتم النسائي وغيرهم فقد قال علي بن المدني عن سفيان أن بشر بن مروان قطع عرقوبيه قلت في أي شيء قال في التشيع.

بخاري ازوي حديثي نقل نكرده است با اينكه درباره عمار الذهبي تشيع او نيز منضم مي شود(ضعف وي را شديد مي كند) و اگر چه احمد وابن معين و ابو حاتم نسائي وغيراينها او را ثقه دانسته اند، ولي علي بن مدني عن سفيان نقل كرده است كه بشر بن مروان دو استخوان پاي او را قطع كرد، گفتم براي چه چيزي؟ گفت: به جهت تشيع او.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص319، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

3. هارون كه دربارة وي نيز آورده است:

سكت أبو داود عليه وقال في موضع آخر في هارون هو من ولد الشعية.

ابوداوود در باره وي سكوت كرده است و در جاي ديگر از كتابش گفته است كه او از فرزندان شيعه است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص314، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

4. عبدالرزاق بن همام: و كان مشهوراً بالتشيع.

فيه عبد الرزاق بن همام وكان مشهورا بالتشيع.

در اين حديث عبد الرزاق بن همام است و او مشهور به تشيع است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص320، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

5. يزيد بن ابي زياد كه وي را از بزرگان شيعه دانسته است:

ويزيد بن أبي زياد... وقال محمد بن الفضيل من كبار أئمة الشيعة.

يزيد بن أبي زياد... كه محمد بن فضيل در باره وي گفته كه او از بزرگان پيشوايان حديثي شيعه بوده است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص317، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

بنابراين نمي توان به استناد اين كه يك راوي را با انگيزه هاي فرقه اي و تعصّبي تضعيف كرده اند، اصل حديث را زير سؤال ببريم و از حجيت بيندازيم بدون توجّه به اين كه ديگران اين شخص را توثيق كرده اند.

راستي اگر چنين روشي معمول شود، آيا مي توان يك نفر از راويان احاديث اهل سنّت را از اين قاعده مستثنا دانست؟ كم تر راوي از راويان اهل سنت را مي توان يافت كه يك يا چند نفر او را تضعيف نكرده باشند. و اگر بخواهيم قاعده «الجرح مقدم علي التعديل» به صورت كلي و در باره تمام راويان سني مذهب اعمال كنيم، روايتي براي استنباط احكام شرعي باقي نمي ماند.

ابن خلدون و تضعيف راويان صحيحين به خاطر از كار انداختن احاديث مهدويت

در پايان اين قسمت، ذكر اين نكته خالي از فايده نيست و آن اين كه ابن خلدون كه در همين مقدّمه، صحيح بخاري و مسلم و ديگر كتاب هاي صحاح و سنن را مي ستايد و آن ها را مهمترين كتابهاي حديثي معرفي مي كند، شروط پذيرش راوي را به ويژه در صحيحين مقبول و معتبر نزد همه عالمان اهل سنّت مي شمارد:

لأن الشروط التي اعتمدها البخاري ومسلم في كتابيهما مجمع عليها بين الأمة كما قالوه وشروط الطحطاوي غير متفق عليها... فلهذا قدم الصحيحان بل وكتب السنن المعروفة عليه لتأخر شرطه عن شروطهم ومن أجل هذا قيل في الصحيحين بالإجماع علي قبولهما من جهة الإجماع علي صحة ما فيهما من الشروط المتفق عليها.

زيرا شروط پذيرش راوي كه بر آن، بخاري و مسلم دركتابشان اعتماد كرده اند، مقبول و معتبر و مجمع عليه در نزد همه عالمان اهل سنّت مي باشد، همچنانكه گفته اند، ولي شروط طحطاوي متفق عليه نمي باشد...و براي همين صحيحين و كتابهاي سنن ديگر بر كتاب طحطاوي مقدم است، براي اينكه شرط طحطاوي در پذيرش روايت از شروط بخاري و مسلم و صاحبان سنن ديگر متأخر است و براي همين است كه در مورد صحيحين گفته شده است كه اجماع در مقبول بودن آنها وجود دارد به جهت اجماع در قبول شروط صحيحين كه متفق عليه است.

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص445، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

در اينجا بايد به ابن خلدون گفت كه گويا خبر نداري كه تعدادي از اين راويان احاديث مهدي عليه السلام كه در اين بخش از كتاب شما جرح و تضعيف شده اند، از رجال يكي از صحيحين يا هر دو صحيح هستند؛ مانند:

1. عكرمة بن عمار العجلي:

ابن حجر در كتابش « تهذيب التهذيب» وي را از رجال صحيح بخاري و مسلم مي شمارد:

خت م 4 البخاري في التعاليق ومسلم والأربعة عكرمة بن عمار العجلي أبو عمار اليمامي بصري الأصل.

بخاري تعليقا و مسلم وچهار صحاح ديگر از عكرمة بن عمار العجلي أبو عمار يمامي كه اصليتش از بصره است، روايت كرده اند.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تهذيب التهذيب، ج7، ص232، ناشر: دار الفكر - بيروت، الطبعة: الأولي، 1404 - 1984 م.

و همچنين كتاب «رجال صحيح بخاري» نيز وي را از رجال بخاري شمرده است:

1276 عكرمة بن عمار العجلي اليمامي كنيته أبو عمار.

عكرمة بن عمار العجلي از يمامه است و كنيه اش ابو عمار است.

الأصبهاني، رجال صحيح مسلم، أحمد بن علي بن منجويه أبو بكر( متوفاي: 428 ق)، رجال مسلم ج2، ص110، تحقيق عبد الله الليثي، ناشر: دار المعرفة - بيروت - الطبعةالأولي، 1407 ق.

2. يزيد بن ابن زياد الهاشمي:

ابن حجر در كتاب تقريب التهذيب وي را از رجال بخاري و مسلم مي داند:

7717 يزيد بن أبي زياد الهاشمي... خت م.

يزيد بن أبي زياد الهاشمي... بخاري تعليقا و مسلم از او روايت كرده اند.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص601، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

3. عمرو بن ابي قيس:

ابن حجر عسقلاني وي را از رجال بخاري شمرده است:

5101 عمرو بن أبي قيس الرازي الأزرق كوفي نزل الري... خت

عمرو بن أبي قيس الرازي الأزرق؛ از اهل كوفه است و در ري ساكن شد... بخاري تعليقاّ از او روايت كرده است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص5099، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

و همچنين «مزي» در «تهذيب الكمال» وي را جزء رجال صحيح بخاري مي داند:

خت 4: عَمْرو بن أَبي قيس الرازي الازرق... إستشهد به البخاري وروي له الاربعة.

بخاري تعليقا از عَمْرو بن أَبي قيس الرازي الازرق روايت كرده است... و بخاري به او استشهاد كرده است و صحاح اربعه از او روايت كرده اند.

المزي، يوسف بن الزكي عبدالرحمن ابوالحجاج (متوفاي742هـ)، تهذيب الكمال، ج22، ص203، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: الأولي، 1400هـ - 1980م.

4. أسد بن موسي

ابن حجر عسقلاني وي را از رجال بخاري شمرده است:

399. أسد بن موسي بن إبراهيم بن الوليد بن عبد الملك بن مروان الأموي أسد السنة صدوق... خت د س.

اسد بن موسي موسي بن إبراهيم بن الوليد بن عبد الملك بن مروان أموي، اسد السنه، صدوق و راستگو است... (بخاري تعليقا - أبو داود - النسائي از او روايت كرده اند.)

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص396،تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

نكته مهمي كه لازم است در اينجا مورد توجه قرار گيرد اين است كه: تعدادي از روايات مهدويت كه ابن خلدون آن ها را ضعيف دانسته است، به سبب وجود يكي از اين چند نفر در سند آن احاديث بوده؛ در حالي كه همين چند نفر در سند رواياتي از هردو صحيح بخاري و مسلم و يا يكي از صحيحين و نيز ديگر كتب معتبر اهل سنّت حضور دارند.

البتّه ابن خلدون با زيركي و هوشمندي به منظور گريز، بلكه پيشگيري از اين اشكال، عباراتي بدين معنا مي نگارد:

ولا تقولن مثل ذلك ربما يتطرق إلي رجال الصحيحين فإن الإجماع قد اتصل في الأمة علي تلقيهما بالقبول والعمل بما فيهما وفي الإجماع أعظم حماية وأحسن دفعا.

مگو كه مانند اين (عيوب) چه بسا در راويان دو صحيح (بخاري و مسلم) نيز راه يافته است؛ زيرا در ميان امت، به اجماع، اخبار اين دو كتاب مقبول است و به آن ها عمل مي كنند، و اجماع، خود، نيكوترين دفاع و بزرگ ترين حمايت از حقيقت به شمار مي آيد

إبن خلدون الحضرمي، عبد الرحمن بن محمد (متوفاي808 هـ)، مقدمة ابن خلدون، ج1، ص312، ناشر: دار القلم - بيروت - 1984، الطبعة: الخامسة.

اما بايد به اين قاضي شهير گفته شود كه عالمان فريقين، در موضوع مهدويت نيز «اجماع» كرده اند؛ چنان كه متن عبارات آنان پيش تر نقل شد كه احاديث موضوع مهدويت را متواتر مي‌دانستند. چگونه است كه شما درباره «صحيحين»، اجماع را نيكوترين و بزرگ ترين مدافع مي‌دانيد؛ امّا در اعتقاد به ظهور منجي، همين اجماع، بي اثر و بدون ثمر مي شود؟! با اين كه درباره كتب بخاري و مسلم، فقط علماي اهل سنت اجماع كرده اند، نه شيعيان، برخلاف اعتقاد به مهدي كه همه فرقه هاي اسلامي بر آن اجماع كرده اند. آيا اين گونه داوري قابل توجيه است؟

كلمات منكرين بعد از ابن خلدون:

شبهات رشيد رضا:

يكي ديگر از منكران باور مهدويت، نويسنده معاصر سني مذهب، محمد بن رشيد، مشهور به رشيد رضا است كه تلاش كرده است با شبهه پراكني گوناگون، اين اعتقاد مسلمانان را خدشه دار نشان دهد.

شبهه اول: تعارض روايات مهدويت:

وي در تفسيرش آورده است:

وأما التعارض في أحاديث المهدي فهو أقوي وأظهر والجمع بين الروايات فيه أعسر والمنكرون لها أكثر والشبهة فيها أظهر.

و اما تعارض در احاديث مهدي قوي تر و آشكارتر و جمع بين روايات در آن مشكل تر و انكار كنندگان آن آن بيشتر و شبهه آن آشكارتر است.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج9، ص416، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

ودر جاي ديگر آورده اند:

أَنَّ أَحَادِيثَ الْمَهْدِيِّ لَا يَصِحُّ مِنْهَا شَيْءٌ يُحْتَجُّ بِهِ، وَأَنَّهَا مَعَ ذَلِكَ مُتَعَارِضَةٌ مُتَدَافِعَةٌ.

هيچ يك از روايات مهدي، روايات صحيحي نيست كه بتوان به آن احتجاج كرد؛ با اين حال با يكديگر متعارض و غير قابل جمع هستند.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج10، ص342، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

پاسخ ناصر الدين الباني: تعارض فرع اعتبار روايات است، ولي روايات مخالف مهدويت اصلا معتبر نيست!

قبل از اينكه به اين شبهه و ساير شبهات رشيد رضا پاسخ دهيم خوب است متذكر شويم كه پاسخ محمد ناصر الدين ألباني ـ كه از وي به « بخاري دوران» تعبير مي كنند ـ ما را از ساير پاسخها به شبهه رشيد رضا بي نياز مي كند، مخصوصا كه وي تصريح به خطاي گفتار رشيد رضا در اين زمينه نموده است. وي در پاسخ به كسي كه از او خواسته بوده كه براي مرتبه دوم كتابهاي رشيد رضا و محمد عبد الله السمان، را مطالعه نمايد، نوشته است:

نعم لقد كنت علي علم بما كتبه الشيخ رشيد -رحمه الله- وكذا بما كتبه الأستاذ السمان في كتابه الذي أسماه " الإسلام المصفي " ! وأنا أجزم بخطأ ما كتباه في هذه المسألة.

بله من آگاهم به آنچه كه شيخ رشيد رضا و استاد سمان در كتابش« الاسلام المصفي» نوشته است و من يقين دارم به خطاي آنچه كه آن دو نفر در اين مسأله نوشته اند.

ناصرالدين الباني، محمد، مجله التمدن الاسلامي)، شماره 22، مقاله «حول المهدي (عليه السلام، چاپ دمشق، سال 1371هـ ق.

ناصر الدين الباني سپس در پاسخ به شبهه تعارض روايات مهدويت مي نويسد:

وقد أعلها السيد بعلة أخري وهي التعارض ! وهذه علة مدفوعة لأن التعارض شرطه التساوي في قوة الثبوت، وأما نصب التعارض بين قوي وضعيف فمما لا يسوغه عاقل منصف، والتعارض المزعوم من هذا القبيل.

وسيد محمد رشيد رضا احاديث مهدويت را به علت تعارض تضعيف كرده است، اين تضعيف مردود است؛ زيرا شرط تعارض، مساوي بودن در قوّت و ثابت بودن است؛ اما تعارض بين قوي و ضعيف را هيچ عاقل با انصافي جايز نمي شمارد و تعارضي كه در اينجا مورد گمان وي است از اين قبيل است.

ناصرالدين الباني، محمد، مجله التمدن الاسلامي)، شماره 22، ص643، مقاله «حول المهدي (عليه السلام، چاپ دمشق، سال 1371هـ ق.

شبهه دوم : در جزئيات مساله مهدويت تعارض وجود دارد!

سپس رشيد رضا تعارض در جزئيات و خصوصيات حضرت مهدي مي باشد را به عنوان نمونه اي از تعارض در احاديث مهدويت مي آورد:

ولاجل ذلك كثر الاختلاف في اسم المهدي ونسبه وصفاته وأعماله وكان لكعب الأحبار جولة واسعة في تلفيق تلك الأخبار. مِنْهَا: أَنَّ أَشْهَرَ الرِّوَايَاتِ فِي اسْمِهِ وَاسْمِ أَبِيهِ عِنْدَ أَهْلِ السُّنَّةِ أَنَّهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ، وَفِي رِوَايَةٍ: أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ، وَالشِّيعَةُ الْإِمَامِيَّةُ مُتَّفِقُونَ عَلَي أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَسَنِ الْعَسْكَرِيَّ وَهُمَا الْحَادِي عَشَرَ وَالثَّانِي عَشَرَ مِنْ أَئِمَّتِهِمُ الْمَعْصُومِينَ، وَيُلَقِّبُونَهُ بِالْحُجَّةِ وَالْقَائِمِ وَالْمُنْتَظَرِ.

وبراي همين تعارض در اخبار مهدي مي باشد كه در اسم مهدي و نسب او و صفات او و اعمال او اختلاف زياد شده است و براي كعب الاحبار فرصت وسيعي پيش آمده است براي تلفيق آن احاديث. از آن اختلاف احاديث اين است كه از مشهورترين روايات درباره اسم مهدي و اسم پدرش در نزد اهل سنت اين است كه او محمد بن عبد الله است و در يك روايتي: احمد بن عبد الله است و شيعه اماميه متفق القول هستند بر اينكه فرزند امام عسگري عليه السلام است كه اين دو يازدهم و دوازدهم از امامان معصومشان است و ايشان( مهدي) را لقب داده اند به « الحجة» و«القائم» وَ«المنتظَر».

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج9، ص418، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

پاسخ: وقتي اصل ثابت شده است ، تعارض در جزئيات اصل را زير سوال نمي‌برد !

در اينجا پاسخي كه ما مي دهيم اين است كه: بر فرض كه ما همه احاديث در باب مهدويت را از نظر قوت و ضعف مساوي بدانيم و متعارض بودن آنها را را بپذيريم؛ اين تعارض در جزئيات و خصوصيات حضرت مهدي مي باشد و در اصل و اساس اعتقاد به مهدويت هيچگونه تعارضي در بين اخبار و روايات نمي باشد و حال اينكه ما رواياتي كه مهدي را غير از فرزند امام عسگري عليه السلام مي داند را قبول نداريم.

شبهه سوم: احاديث مهدويت، تنها از طريق شيعه نقل شده است!

رشيد رضا مي‌نويسد:

أَنَّ أَحَادِيثَ الْمَهْدِيِّ لَا يَصِحُّ مِنْهَا شَيْءٌ يُحْتَجُّ بِهِ... وَأَنَّ مَصْدَرَهَا نَزْعَةٌ سِيَاسِيَّةٌ شِيعِيَّةٌ مَعْرُوفَةٌ،وَلِلشِّيعَةِ فِيهَا خُرَافَاتٌ مُخَالِفَةٌ لِأُصُولِ الدِّينِ لَا نَسْتَحْسِنُ نَشْرَهَا فِي هَذَا التَّفْسِير.

احتجاج كردن به هيچ كدام از احاديث مهدويت صحيح نيست،... و جايگاه صدور آنها انگيزش سياسي معروف شيعه است و براي شيعه در آنها خرافاتي است كه مخالف اصول دين است كه انتشار آن در اين تفسير خوب نيست.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج10، ص342، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

پاسخ ناصر الدين الباني به اين شبهه: بسياري از اسانيد مهدويت ربطي به شيعيان ندارد !

الباني در پاسخ مي‌نويسد:

هذا ثم إن السيد رشيد أو غيره لم يتتبعوا ما ورد في المهدي من الأحاديث حديثاً حديثاً، ولا توسعوا في طلب ما لكل حديث منها من الأسانيد، ولو فعلوا لوجدوا فيها ما تقوم به الحجة حتي في الأمور الغيبية التي يزعم البعض أنها لا تثبت إلا بحديث متواتر! مما يدلك علي ذلك أن السيد رشيد -رحمه الله- ادعي أن أسانيدها لا تخلو عن شيعي ! مع أن الأمر ليس كذلك علي إطلاقه، فالأحاديث الأربعة التي أوردتها ليس فيها رجل معروف بالتشيع، علي أنه لو صحت هذه الدعوي لم يقدح ذلك في صحة الأحاديث لأن العبرة في الصحة إنما هو الصدق والضبط، وأما الخلاف المذهبي فلا يشترط في ذلككما هو مقرر في مصطلح علم الحديث ولهذا روي الشيخان في صحيحيهما لكثير من الشيعة وغيرهم من الفرق المخالفة واحتجا بأحاديث هذا النوع.

رشيد رضا و غير او احاديث مهدويت را يكي يكي جستجو نكردند و تلاش براي اسانيد هريك از احاديث نكردند و اگر تلاش مي كردند؛ هر آيينه مي يافتند آنچه را كه با آن حجت اقامه مي شود حتي در امور غيبي كه به گمان بعضي ها، درآن امور غيبي فقط حديث متواتر ثابت و حجت است، و دليل اين مطلب براي شما اين است كه: رشيد رضا ادعا كرده است كه: «سندهاي احاديث مهدويت خالي از اشخاص شيعه نمي باشد» و حال اينكه مي بينيم كه به طو ر مطلق اينطور نيست، زيرا احاديث چهارگانه اي كه (پيش از اين)آوردم در آنها فردي كه معروف به تشيع باشد نبود (چهار حديث در باره حضرت مهدي را در قبل از اين آورده بود) و بر فرض كه اگر اين ادعاي رشيد رضا در شيعي بودن اسانيد اين احاديث صحيح هم بود، ضرري به صحيح بودن احاديث مهدويت نمي زد، زيرا معيار در صحيح بودن احاديث؛ راست بودن آن و ضابط بودن راوي آنها مي باشد، واما مخالف مذهب بودن راوي حديث؛ هرگز در مورد قبول بودن آن شرط نيست همچنانكه اين مطلب در علم الحديث( علم رجال و درايه) ثابت شده است، براي همين نيز بخاري و مسلم در كتابشان احاديث زيادي از مخالفين مذهب را آورده اند وبه اين نوع از احاديث احتجاج كرده اند.

ناصرالدين الباني، محمد، مجله التمدن الاسلامي)، شماره 22، ص643، مقاله «حول المهدي (عليه السلام، چاپ دمشق، سال 1371هـ ق.

شبهه چهارم: (نقل نشدن احاديث مهدويت درصحيح بخاري و مسلم):

رشيد رضا گفته است:

ولذلك لم يعتد الشيخان بشئ من رواياتها في صحيحيهما.

و براي همين بخاري و مسلم در صحيحشان به چيزي از روايات آن(مهدويت) اعتنا نكرده اند.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج9، ص416، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

در پاسخ به اين كلام رشيد رضا چند مطلب لازم به يادآوري است:

پاسخ اول: يافت نشدن حديثي در صحيحين دليلي بر ضعف آن نمي باشد:

روشن است كه اگر حديثي در صحيح بخاري و مسلم يافت نشد، هرگز دليلي بر ضعف آن حديث در نزد آن دو (بخاري و مسلم) نيست؛ زيرا هرگز از بخاري و مسلم چنين نقل نشده است كه گفته باشند همه احاديث صحيح را جمع آوري كرده اند و چيزي از احاديث صحيح باقي نمانده است، بلكه آنان در صدد جمع آوري همه احاديث صحيح نبوده اند و از خود آنها نيز نقل شده است كه: «ما همه احاديث صحيح را نياورده ايم.» ابن حجر عسقلاني در «مقدمه فتح الباري» به اين مطلب تصريح كرده است:

وروي الإسماعيلي عنه قال لم أخرج في هذا الكتاب الا صحيحا وما تركت من الصحيح أكثر... وقال أبو أحمد بن عدي سمعت الحسن بن الحسين البزار يقول سمعت إبراهيم بن معقل النسفي يقول سمعت البخاري يقول ما أدخلت في كتابي الجامع الا ما صح وتركت من الصحيح حتي لا يطول.

اسماعيلي از بخاري روايت كرده است كه بخاري گفت: در اين كتاب نياورده ام مگر حديث صحيح را و مقداري از احاديث صحيح را كه (در اينجا) نياورده ام بيشتر است (از آنچه آورده ام)... و ابراهيم بن معقل نسفي گفته است: از محمد بن اسماعيل(بخاري) شنيدم كه مي گفت: در اين كتاب جامع (صحيح بخاري) چيزي را وارد نكردم مگر آنچه كه صحيح بوده است و از احاديث صحيح نيز مقداري نياوردم تا كتاب طولاني نشود.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، هدي الساري مقدمة فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج1، ص7، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة بيروت، 1379هـ.

و ابن حجر عسقلاني در كتاب «تغليق التعليق» نيز از قول «ابراهيم بن معقل» عين همين مطلب را آورده است:

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تغليق التعليق، ج5، ص420، تحقيق: سعيد عبد الرحمن موسي القزقي، ناشر: المكتب الإسلامي، دار عمار - بيروت، عمان - الأردن، الطبعة: الأولي، 1405هـ ق.

ذهبي نيز به اين مطالب اذعان دارد:

أخبرنا ابن الخلال أخبرنا الهمداني أخبرنا السلفي أخبرنا أبو عبد الله الرازي حدثنا عبدالله بن الوليد أخبرنا أحمد بن الحسن بن بندار أخبرنا أبو أحمد بن عدي سمعت الحسن بن الحسين البزاز سمعت إبراهيم بن معقل سمعت البخاري يقول ما أدخلت في هذا الكتاب إلا ما صح وتركت من الصحاح كي لا يطول الكتاب.

ابراهيم بن معقل گفت: شنيدم از محمد بن اسماعيل(بخاري) شنيدم كه مي گفت: در اين كتاب جامع( صحيح بخاري) چيزي را وارد نكردم مگر آنچه كه صحيح بوده است و از احاديث صحيح نيز مقداري را نياوردم تا كتاب طولاني نشود.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، ج10، ص96 ـ 95؛ ج12، ص402، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.

نووي نيز در مقدمه شر ح خود بر صحيح مسلم بر همين مطلب تاكيد كرده است:

فانهما لم يلتزما استيعاب الصحيح بل صح عنهما تصريحهما بأنهما لم يستوعباه وانما قصدا جمع جمل من الصحيح كما يقصد المصنف في الفقه جمع جملة من مسائله لا أنه يحصر جميع مسائله.

آن دو (بخاري ومسلم) ملتزم نشده اند كه تمام احاديث صحيح را آورده اند؛ بلكه صحت دارد از آن دو تصريح بر اينكه همه احاديث صحيح را جمع آوري نكرده و تنها قصد جمع آوري تعدادي از احاديث صحيح را داشته اند، همچنانكه مؤلف كتاب فقه جمع آوري تعدادي از مسائل فقه( ابوابي از فقه) را قصد مي كند نه اينكه تمام مسائل فقه را جمع كند.

النووي الشافعي، محيي الدين أبو زكريا يحيي بن شرف بن مر بن جمعة بن حزام (متوفاي676 هـ)، شرح النووي علي صحيح مسلم، ج1، ص24، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت، الطبعة الثانية، 1392 هـ.

از ديگر نكاتي كه واضح و روشن مي كند كه بخاري در صدد جمع آوري تمام احاديث صحيح نبوده است، اين گفته ابن الصلاح در «علوم الحديث» مي باشد كه وي از بخاري نقل كرده است:

وقد قال البخاري أحفظ مائة ألف حديث صحيح ومائتي ألف حديث غير صحيح.

و بخاري گفته است: من صد هزار حديث صحيح و دويست هزار حديث غير صحيح از حفظ دارم.

الكردي الشهرزوري، أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن بن عثمان (متوفاي643هـ)، مقدمة ابن الصلاح في علوم الحديث، ص23، تحقيق: تعليق وشرح وتخريج: أبو عبد الرحمن صلاح بن محمد بن عويضة، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت- لبنان، الطبعة الأولي،1416هـ ق - 1995م، توضيحات: وبصدره مروياتنا عن أبي محمد نور الدين المكي.

ابن صلاح بعد از نقل اين سخن بخاري مي گويد:

وجملة ما في كتابه الصحيح سبعة آلاف ومائتان وخمسة وسبعون حديثا بالأحاديث المتكررة وقد قيل إنها بإسقاط المكررة أربعة آلاف حديث.

«... با اينكه تمام آنچه در صحيحش آورده است ـ آن هم با به حساب آوردن احاديث مكرر، 7275 (هفت هزار و دويست و هفتاد و پنج) حديث است، و بنابر نقلي با حذف احاديث مكرّر، تعداد آن، 4000 (چهار هزار) حديث مي باشد.»

الكردي الشهرزوري، أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن بن عثمان (متوفاي643هـ)، مقدمة ابن الصلاح في علوم الحديث، ص23، تحقيق: تعليق وشرح وتخريج: أبو عبد الرحمن صلاح بن محمد بن عويضة، ناشر: دار الكتب العلمية، بيروت- لبنان، الطبعة الأولي،1416هـ ق - 1995 م، توضيحات: وبصدره مروياتنا عن نور الدين المكي.

از ديگر شواهد و قرائني كه اين موضوع را ثابت مي كند، اين است كه حاكم نيشابوري كه از محدثان بزرگ و معروف اهل سنت است، در كتاب« المستدرك علي الصحيحين»، صدها حديث را آورده، ودر آنها تصريح نموده به اينكه بر اساس شرايط بخاري و مسلم و يا دست كم بر اساس شرط يكي از آن دو، اين احاديث صحيح هستند، و حال اين كه آن صدها احاديث در صحيح بخاري و مسلم يافت نمي شوند:

الحاكم، محمد بن عبدالله ابوعبدالله (متوفاي 405 هـ)، المستدرك علي الصحيحين، ج1، ص57؛ ص59؛ ص61؛ ص62؛ ص65؛ ص68؛ ص73؛...،تحقيق: مصطفي عبد القادر عطا، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت الطبعة: الأولي، 1411هـ - 1990م.

ذهبي كه از علماي بزرگ اهل سنت است در اين باره مي گويد:

في المستدرك شيء كثير علي شرطهما وشيء كثير علي شرط أحدهما ولعل مجموع ذلك ثلث الكتاب.

در مستدرك (حاكم نيشابوري) احاديث زيادي است بنابر شرط آن دو ( بخاري و مسلم) و احاديث زيادي است بنابر شرط يكي ازآن دو( بخاري و مسلم)، و شايد مجموع آنها ثلث آن كتاب باشد.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، ج17، ص175، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.

ملاحظه مي شود كه چگونه اين حديث شناس معروف اهل سنت تصريح دارد به اينكه در كتابي غير از صحيحين، احاديث فراواني وجود دارد كه صحيح هستند و در عين حال، بخاري و مسلم آنها را نياورده اند، پس اگر بر فرض كه بخاري و مسلم احاديث مربوط به حضرت مهدي را نياورده باشند، هرگز نمي تواند دليل و شاهدي براي صحيح نبودن اين احاديث قرار گيرد.

ابن صلاح نيز همين نكته (قرينه و شاهد) را در جواب ابن اخرم آورده است:

ثم إن أبا عبد الله بن الأخرم الحافظ قال قل ما يفوت البخاري ومسلما مما يثبت من الحديث يعني في كتابيهما ولقائل أن يقول ليس ذلك بالقليل فإن المستدرك علي الصحيحين للحاكم أبي عبد الله كتاب كبير يشتمل مما فاتهما علي شئ كثير.

ابو عبد الله ابن اخرم گفته است: روايت صحيح كمي است كه بخاري و مسلم آن را در كتابشان نياورده باشند، ولي بايد كسي به او بگويد: احاديث صحيحي كه در اين روايت نيامده است كم نيست، مستدرك علي الصحيحين ازحاكم ابو عبد الله نيشابوري؛ كتاب بزرگي است كه احاديث زيادي را كه در كتاب بخاري و مسلم نيامده است را دارد..

الكردي الشهرزوري، أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن بن عثمان (متوفاي643هـ)، مقدمة ابن الصلاح في علوم الحديث، ص23- 22، تحقيق: تعليق وشرح وتخريج: أبو عبد الرحمن صلاح بن محمد بن عويضة، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت- لبنان، الطبعة الأولي،1416هـ ق - 1995 م، توضيحات: وبصدره مروياتنا عن شيخنا أبي محمد محمد نور الدين المكي.

ابن صلاح چنين مي گويد:

ثم إن الزيادة في الصحيح علي ما في الكتابين يتلقاها طالبها مما اشتمل عليه أحد المصنفات المعتمدة المشتهرة لائمة الحديث كأبي داود السجستاني وأبي عيسي الترمذي وأبي عبد الرحمن النسائي وأبي بكر بن خزيمة وأبي الحسن الدارقطني وغيرهم منصوصا علي صحته فيها ولا يكفي في ذلك مجرد كونه موجودا في كتاب أبي داود وكتاب الترمذي وكتاب النسائي وسائر من جمع في كتابه بين الصحيح وغيره ويكفي مجرد كونه موجودا في كتب من اشترط منهم الصحيح فيما جمعه ككتاب بن خزيمة.

احاديث صحيح؛ افزون بر آنچه كه در دو كتاب بخاري و مسلم وجود دارد، جوينده احاديث صحيح مي تواند آن را در يكي از نوشته ها و مصنفات معتمد و مشهور امامان حديث از جمله ابو داوود سجستاني وابو عيسي ترمذي وابو عبد الرحمن نسائي وابو بكر بن خزيمة وابو حسن دارقطني وغير اينها كه تصريح دارند بر صحت آن احاديث، پيدا كند.

الكردي الشهرزوري، أبو عمرو عثمان بن عبد الرحمن بن عثمان (متوفاي643هـ)، مقدمة ابن الصلاح في علوم الحديث، ص23 - 24، تحقيق: تعليق وشرح وتخريج: أبو عبد الرحمن صلاح بن محمد بن عويضة، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت- لبنان، الطبعة الأولي،1416هـ ق - 1995م، توضيحات: وبصدره مروياتنا عن أبي محمد نور الدين المكي.

روشن شد كه حديث صحيح فقط حديثي نيست كه در صحيح بخاري و مسلم هست؛ بلكه تصحيح حديث و معتبر دانستن آن راههاي مختلفي دارد، كه يكي از آن راهها وجود آن حديث در اين دو كتاب است، ولي اين راه راه انحصاري نيست، همچنانكه سيوطي در تدريب الراوي به نقل از نواوي آورده است:

قال فما صححه ولم نجد فيه لغيره من المعتمدين تصحيحا ولا تضعيفا حكمنا بأنه حسن.

نواوي گفته: آنچه را كه حاكم نيشابوري صحيح بداند و از غير از او از معتمدين، تصحيح و تضعيفي در رابطه با ان ذكر نكرده باشد، ما حكم به صحيح بودن آن مي كنيم.

السيوطي، جلال الدين عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاي911هـ)، تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي، ج1، ص107، تحقيق: عبد الوهاب عبد اللطيف، ناشر: مكتبة الرياض الحديثة - الرياض.

پاسخ دوم: در احاديث صحيحين اشاره به حضرت مهدي عليه السلام شده است

درست است كه در صحيحين حديثي كه به صراحت اسم حضرت مهدي در آن ذكر شده باشد، نيامده است، ولي در صحيح بخاري يك حديث و در صحيح مسلم چند حديث آمده، كه با توجه به قرائن و شواهد، ترديدي وجود ندارد كه منظور از اين احاديث، حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف مي باشد و جز اين، امكان تطبيقي ديگري، وجود ندارد:

در صيح بخاري؛ كتاب الانبياء؛ بَاب 50 (بَاب نُزُولِ عِيسَي بن مَرْيَمَ عَلَيْهِمَا السَّلَام) آمده است:

3265 حدثنا بن بُكَيْرٍ حدثنا اللَّيْثُ عن يُونُسَ عن بن شِهَابٍ عن نَافِعٍ مولي أبي قَتَادَةَ الْأَنْصَارِيِّ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ قال قال رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم كَيْفَ أَنْتُمْ إذا نَزَلَ بن مَرْيَمَ فِيكُمْ وَإِمَامُكُمْ مِنْكُمْ.

نافع مولاي ابو قتاده انصاري از ابو هريره نقل مي كند كه وي گفت كه رسول الله صلي الله عليه و اله فرمودند: شما چطور خواهيد بود زماني كه پسر مريم (حضرت عيسي) فرود آيد و در آن حال امام شما از خودتان باشد.

البخاري الجعفي، محمد بن إسماعيل ابوعبدالله (متوفاي256هـ)، صحيح البخاري، ج3، ص1272، كتاب الانبياء؛ بَاب پنجاهم (بَاب نُزُولِ عِيسَي بن مَرْيَمَ عَلَيْهِمَا السَّلَام)؛ حديث 3265، تحقيق د. مصطفي ديب البغا، ناشر: دار ابن كثير، اليمامة - بيروت، الطبعة: الثالثة، 1407 - 1987.

در صحيح مسلم نيز همين حديث آمده است وسندش، غير از دو نفر اول؛ همانند سند حديثي است كه بخاري آن را نقل كرده است:

مسلم بن الحجاج ابوالحسين القشيري (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج1، ص136، كِتَاب الْإِيمَانِ، باب 71 (باب نُزُولِ عِيسَي بن مَرْيَمَ حَاكِمًا بِشَرِيعَةِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صلي الله عليه وسلم)؛ حديث155، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

روايت ديگري در اين زمينه فقط در صحيح مسلم آمده است:

156 حدثنا الْوَلِيدُ بن شُجَاعٍ وَهَارُونُ بن عبد اللَّهِ وَحَجَّاجُ بن الشَّاعِرِ قالوا حدثنا حَجَّاجٌ وهو بن مُحَمَّدٍ عن بن جُرَيْجٍ قال أخبرني أبو الزُّبَيْرِ أَنَّهُ سمع جَابِرَ بن عبد اللَّهِ يقول سمعت النبي صلي الله عليه وسلم يقول لَا تَزَالُ طَائِفَةٌ من أُمَّتِي يُقَاتِلُونَ علي الْحَقِّ ظَاهِرِينَ إلي يَوْمِ الْقِيَامَةِ قال فَيَنْزِلُ عِيسَي بن مَرْيَمَ صلي الله عليه وسلم فيقول أَمِيرُهُمْ تَعَالَ صَلِّ لنا فيقول لَا إِنَّ بَعْضَكُمْ علي بَعْضٍ أُمَرَاءُ تَكْرِمَةَ اللَّهِ هذه الْأُمَّةَ.

ابو الزبير از جابر بن عبد الله انصاري شنيده است كه جابر مي گفت از رسول خدا صلي الله عليه واله شنيدم كه مي فرمود: پيوسته گروهي از امت من تا روز قيامت بر حق مي جنگند، فرمود: پس عيسي بن مريم فرود مي آيد، پس امير آنها به حضرت عيسي عليه السلام مي گويد بيا و براي ما نماز بخوان، حضرت عيسي عليه السلام مي گويد: نه؛ بعضي از شما (مسلمانان) براي بضي ديگر امير و حاكم هستيد؛ به جهت گرامي داشتن خداوند متعال اين امت را (مسلمانان را).

مسلم بن الحجاج ابوالحسين القشيري (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج1، ص136، كِتَاب الْإِيمَانِ، باب 71 (باب نُزُولِ عِيسَي بن مَرْيَمَ حَاكِمًا بِشَرِيعَةِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صلي الله عليه وسلم)؛ حديث156، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

اين دو حديث كه متن آنها نقل شد تصريح دارند به اينكه در هنگام نزول حضرت عيسي علي نبينا و اله و عليه السلام، امام مسلمانان از خودشان خواهد بود؛ كنايه از اينكه حضرت عيسي علي نبينا و اله و عليه السلام امام مسلمانان نخواهد شد؛ بلكه امام مسلمانان از خودشان است، حال اين پرسش پيش مي آيد كه اين امامي كه در اين دو حديث بدان اشاره شد و اسمي از او به ميان نيامده، چه كسي است؟

جواب اين پرسش را مي توان به راحتي از رواياتي كه همين مضمون را نقل كرده اند ولي تصريح به نام آن حاكم و امام مسلمانان دارند؛ به دست آورد و از اين راه مي توان به راحتي فهميد كه مقصود از امام در آن دو حديثي كه در صحيح بخاري و مسلم آمده؛ چه كسي است؟

در كتاب «المنار المنيف» از مسند ابو اسامه نقل شده است:

وقال الحارث بن أبي أسامة في مسنده حدثنا إسماعيل بن عبد الكريم حدثنا إبراهيم بن عقيل عن أبيه عن وهب بن منبه عن جابر قال قال رسول الله صلي الله عليه وسلم ينزل عيسي بن مريم فيقول أميرهم المهدي تعال صل بنا فيقول لا إن بعضهم أمير بعض تكرمة الله لهذه الأمة وهذا إسناد جيد.

حارث بن ابي اسامة در مسندش از جابر بن عبد الله انصاري روايتي را آورده است كه جابر گفت: رسول خدا صلي الله عليه و اله فرمود: عيسي بن مريم فرود مي آيد، پس امير آنها حضرت مهدي عليه السلام به حضرت عيسي عليه السلام مي گويد بيا و براي ما نماز بخوان، حضرت عيسي عليه السلام مي گويد: نه؛ بعضي از شما( مسلمانان) براي بعضي ديگر امير و حاكم هستيد؛ به به جهت گرامي داشتن خداوند متعال اين امت را(مسلمانان را).

سند اين روايت «جيد» است.

الحنبلي الدمشقي، أبو عبد الله محمد بن أبي بكر(متوفاي 751 هـ)، المنار المنيف في الصحيح والضعيف، ج1، ص147، تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة، ناشر: مكتب المطبوعات الإسلامية - حلب، الطبعةالثانية، 1403 هـ.

بررسي سندي اين حديث:

1. الحارث ابن أبي أسامة:

ذهبي وي را «الحافظ الصدوق» دانسته است:

الحارث بن محمد ابن أبي أسامة واسم أبي أسامة داهر الحافظ الصدوق العالم مسند العراق... صاحب المسند المشهور.

الحارث بن محمد ابن ابي اسامة و اسم ابو اسامه، داهراست، حافظو راستگو و عالم مسند نويس عراق و صاحب مسند مشهور است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، سير أعلام النبلاء، ج13، ص388، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.

2. اسماعيل بن عبد الكريم:

ذهبي در كتاب« الكاشف» آورده است:

392 إسماعيل بن عبد الكريم بن معقل... قال النسائي ليس به بأس.

اسماعيل بن عبد الكريم بن معقل... نسائي گفته است كه هيچ اشكالي در او نيست.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، الكاشف ج1، ص385، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ابن حجر عسقلاني وي را « صدوق» دانسته است:

464 إسماعيل بن عبد الكريم بن معقل بن منبه بالموحدة أبو هشام الصنعاني صدوق من التاسعة د فق.

اسماعيل بن عبد الكريم بن معقل بن منبه ابوهسام صنعاني، صدوق(راستگو) از طبقه نهم است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص452، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

3. إبراهيم بن عقيل:

ذهبي در« الكاشف» آورده است:

177 إبراهيم بن عقيل اليماني... وثق.

ابراهيم بن عقيل بن معقل يمني... توثيق شده است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، ج1، ص219، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ابن حجر عسقلاني وي را «صدوق» دانسته است:

218 إبراهيم بن عقيل بن معقل الصنعاني صدوق من الثامنة.

ابراهيم بن عقيل بن معقل صنعاني صدوق(راستگو) از طبقه هشتم است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص92، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

4. ابيه (عقيل بن معقل):

ذهبي گفته است كه احمد بن حنبل وي را موثق دانسته است:

3859 عقيل بن معقل...وثقه أحمد وقال كان قد قرأ التوراة والإنجيل والقرآن.

عقيل بن معقل... احمدبن حنبل وي را ثقه دانسته است و گفته است كه توراة و انجيل و قرآن را خوانده است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، ج2، ص31 ج1، ص219، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ابن حجر عسقلاني وي را «صدوق» دانسته است:

4664 عقيل بن معقل بن منبه اليماني بن أخي وهب صدوق من السابعة.

عقيل بن معقل بن منبه يمني، پسر برادر وهب صدوق(راستگو) از طبقه هفتم است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص396، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

5. وهب بن منبه:

ذهبي در« الكاشف» وي را صدوق دانسته است:

6116 وهب بن منبه الصنعاني أخو همام... صدوق صاحب كتب.

وهب بن منبه الصنعاني برادر همام... راستگو و صاحب كتابها است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، ج2، ص358. تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ابن حجر عسقلاني وي را ثقه دانسته است:

7485 وهب بن منبه بن كامل اليماني أبو عبد الله الأبناوي... ثقة من الثالثة.

وهب بن منبه بن كامل يمني ابو عبد الله ابناوي...ثقه است از طبقه سوم است.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص585، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.علي بن عابس.

ناصر الدين الباني نيز اين حديث را تصحيح كرده است:

الألباني، محمد ناصر الدين، السلسلة الصحيحة: ج5، ص276،ح2236، الناشر: مكتبة المعارف ـ الرياض.

با توجه به تصريح اين حديثي كه بررسي سندي شد، معلوم مي گردد كه منظور از اميري كه در دو حديث منقول از صحيح بخاري و مسلم ذكر شد همان حضرت مهدي عليه السلام است و به همين سبب است كه ابن حجر عسقلاني درشرح خود(فتح الباري) در ذيل حديثي كه از بخاري ذكر شده بود، از ابو الحسن آبري در مناقب الشافعي نقل كرده كه:

«تواترت الاخبار بأن المهدي من هذه الامة و ان عيسي يصلي خلفه.»

احاديث متواترند بر اينكه مهدي از اين امت است و عيسي پشت سر وي نماز مي خواند.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852 هـ)، فتح الباري شرح صحيح البخاري، ج6، ص494، تحقيق: محب الدين الخطيب، ناشر: دار المعرفة - بيروت.

در صحيح مسلم سه روايت ديگر وجود دارد كه مضمون هر سه يكي است و در آنها يك ويژگي از حضرت مهدي عليه السلام السلام بيان شده است، ولي به نام حضرت مهدي عليه السلام تصريح نشده است كه در اينجا يكي از آن سه روايت را مي آويم:

2913 حدثنا زُهَيْرُ بن حَرْبٍ وَعَلِيُّ بن حُجْرٍ واللفظ لِزُهَيْرٍ قالا حدثنا إسماعيل بن إبراهيم عن الْجُرَيْرِيِّ عن أبي نَضْرَةَ قال كنا عِنْدَ جَابِرِ بن عبد اللَّهِ... قال قال رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم يَكُونُ في آخِرِ أُمَّتِي خَلِيفَةٌ يَحْثِي الْمَالَ حَثْيًا لَا يَعُدُّهُ عَدَدًا.

از ابو نضره روايت است كه گفته است در نزد جابربن عبدالله انصاري بوديم... جابر گفت كه رسول خدا صلي الله عليه و اله فرمود: در زمان آخر امت من خليفه اي مي باشد كه مي دهد اموال را به طوري كه شمردني نيست.

مسلم بن الحجاج ابوالحسين القشيري (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج4،ص 2234و ص2235، ح2913و2214، كتاب الْفِتَنِ وَأَشْرَاطِ السَّاعَةِ، بَاب لَا تَقُومُ السَّاعَةُ...، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

در اين احاديث گرچه اسمي از حضرت مهدي عليه السلام به ميان نيامده است، ولي در روايات ديگري همين ويژگي با صراحت به آن حضرت نسبت داده شده است كه بيانگر آن است كه اين سه حديث نيز، گوياي همين مطلب است مثل روايتي كه ترمذي آن را آورده و سند آن را حسن دانسته است:

2232 حدثنا محمد بن بَشَّارٍ حدثنا محمد بن جَعْفَرٍ حدثنا شُعْبَةُ قَال سمعت زَيْدًا الْعَمِّيَّ قَال سمعت أَبَا الصِّدِّيقِ النَّاجِيَّ يحدث عن أبي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قال خَشِينَا أَنْ يَكُونَ بَعْدَ نَبِيِّنَا حَدَثٌ فَسَأَلْنَا نَبِيَّ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم فقال إِنَّ في أُمَّتِي الْمَهْدِيَّ يَخْرُجُ يَعِيشُ خَمْسًا أو سَبْعًا أو تِسْعًا زَيْدٌ الشَّاكُّ قال قُلْنَا وما ذَاكَ قال سِنِينَ قال فَيَجِيءُ إليه رَجُلٌ فيقول يا مَهْدِيُّ أَعْطِنِي أَعْطِنِي قال فَيَحْثِي له في ثَوْبِهِ ما اسْتَطَاعَ أَنْ يَحْمِلَهُ قال أبو عِيسَي هذا حَدِيثٌ حَسَنٌ.

از ابوسعيد خدري روايت است كه گفت: ترسيديم كه بعد از پيامبر ما صلي الله عليه و اله حادثه اي رخ دهد، پس ما از پيامبر خدا صلي الله عليه و اله پرسيديم، پس فرمود: در امت من مهدي خروج مي كند؛ پنج يا هفت يا نه سال زندگي مي كند، ترديد از زيد(راوي) است، ابو سعيد مي گويد: گفتيم چه چيز است آن؟ فرمود: مردي مي آيد و مي گويد: (مردي مي آيد و مي گويد: اي مهدي چيزي به من بده، به دامنش مي ريزد آن قدري كه بتواند ببرد).ترمذي مي گويد اين حديث حسن است.

الترمذي السلمي، محمد بن عيسي ابوعيسي (متوفاي 279هـ)، سنن الترمذي، ج4، ص506، تحقيق: أحمد محمد شاكر وآخرون، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

از دانشمندان بزرگ وهابي معاصر؛ عبد المحسن العماد ـ قائم مقام دانشگاه مدينه منوره ـ در مجله «رسالة الثقلين» شماره 25، سال هفتم مي گويد:

فهذا الحديثان الواردان في الصحيحين و إن لم يكن فيها التصريح بلفظ المهدي تدل علي صفات رجل صالح يؤم المسلمين.

اين دو روايتي كه در صحيح بخاري و صحيح مسلم آمده، اگر چه در آن نام مهدي نيامده، ولي دلالت مي كند بر مرد صالحي كه پيش نماز مسلمين خواهد شد.

پس با توجه به اين توضيحاتي كه ذكر شد، روشن است كه هرچند در صحيحين، تصريحي به نام حضرت مهدي عليه السلام نشده است ولي شواهد و قرايني كه ذكر شد معلوم كرد كه اين چند حديث كه در صحيح بخاري و مسلم آمده است، مثل احاديث صريح هستند و از آنها مي توان عقيده مهدويت را ثابت كرد.

پاسخ سوم: مهدويت در صحيح مسلم به صورت صريح بوده و تحريف شده است !

برخي از علماي اهل سنت در كتابهاي خودشان، حديثي را از صحيح مسلم نقل مي كنند كه در اين حديث، از حضرت مهدي عليه السلام با صراحت اسم برده شده و وي را از فرزندان حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها دانسته است، ولي اكنون در صحيح مسلم هيچ اثري از آن حديث نيست!

براي روشن شدن مطلب، عين حديث و عبارات چند نفر از علماي اهل سنت ـ كه دو نفر از آنان از شهرت خوبي در نزد اهل سنت برخوردارند ـ را در اينجا مي آوريم:

1. ابن حجر هيثمي است؛ در كتابش آورده است:

وسيأتي في الفصل الثاني جملة مستكثرة من الأحاديث المبشرة به، ومن ذلك ما أخرجه مسلم وأبو داود والنسائي وابن ماجة والبيهقي وآخرون ( المهدي من عترتي من ولد فاطمة )

در فصل دوم احاديث زيادي كه بشارت دهنده به حضرت مهدي عليه السلام هستند را مي آوريم و از آن احاديث، حديثي است كه آن را مسلم و ابو داوود و ابن ماجه و بيهقي و ديگران آورده اند: (مهدي از خاندان من از فرزندان فاطمه است.)

الهيثمي، ابوالعباس أحمد بن محمد بن علي ابن حجر (متوفاي973هـ)، الصواعق المحرقة علي أهل الرفض والضلال والزندقة، ج2، ص472، تحقيق عبد الرحمن بن عبد الله التركي - كامل محمد الخراط، ناشر: مؤسسة الرسالة - لبنان، الطبعة: الأولي، 1417هـ - 1997م.

2. متقي هندي در كتابش كنز العمال:

38662 - المهدي من عترتي من ولد فاطمة. (د، م - عن أم سلمة ).

مهدي از عترت من و از فرزندان فاطمه است. ( ابو داوود و مسلم از ام سلمه نقل كرده اند).

الهندي، علاء الدين علي المتقي بن حسام الدين (متوفاي975هـ)، كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال، ج14، ص118، تحقيق: محمود عمر الدمياطي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي، 1419هـ - 1998م.

همان طور كه خود متقي هندي در مقدمه كتابش گفته: منظور از (د) ابوداود و منظور از (م) صحيح مسلم است.

وهذه رموزه ( خ ) للبخاري ( م ) لمسلم ( ق ) لهما ( د ) لأبي داود

رموز اين كتاب: (خ) براي بخاري؛ (م) براي مسلم؛ (ق) روايتي كه بخاري و مسلم نقل كرده اند؛ (د) روايتي كه ابوداود نقل كرده است.

كنز العمال، ج1، ص15

3. محمد علي صبان در كتابش « اسعاف الراغبين» چنين آورده است:

اخرج مسلم و ابوداود و النسائي و ابن ماجه والبيهقي و آخرون «المهدي من عترتي من ولد فاطمة».

مسلم و ابوداوود و نسائي و ابن ماجه و بيهقي و ديگران روايت كرده اند كه مهدي از عترت من ( رسول خدا صلي الله عليه و اله ) از فرزندان فاطمه سلام الله عليها است.

الصبان، محمدعلي( متوفاي 1303 )، اسعاف الراغبين، ج2، ص28.

4. حمزاوي مالكي در كتاب مشارق الانوار مي نويسد:

ففي مسلم و ابي داود و النسائي و ابن ماجه والبيهقي و آخرين «المهدي من عترتي من ولد فاطمة».

در كتابهاي مسلم و ابوداوود و نسائي و ابن ماجه و بيهقي و ديگران آمده كه مهدي از عترت من ( رسول خدا صلي الله عليه و اله ) از فرزندان فاطمه سلام الله عليها است.

حمزاوي مالكي ( متوفاي 1303 )، مشارق الانوار، ص112

با اين نقل هايي كه شد مي توان به راحتي ثابت كرد كه تصريح به نام حضرت مهدي دست كم، در صحيح مسلم وجود داشته است، كه عده اي از علماي اهل سنت، آن را با صراحت از مسلم نقل كرده اند، البته واضح و روشن است كه كسي نمي تواند ادعا كند كه اين علماي اهل سنت در ارجاع دادن دچار اشتباه شده اند، زيرا احتمال اشتباه در يك نفر ممكن است، اما در بيش از يك نفر احتمال آن بسيار كم است.

شبهه چهارم: (اعتقاد به مهدويت؛ آثار منفي را به دنبال دارد):

شبهه بعدي رشيد رضا اين است كه: فكر و انديشه مهدويت در جهان اسلام، تبعات و آثار منفي فراواني را بر جاي گذاشته است كه باعث اختلاف و كشتارهايي در جامعه اسلامي شده است:

وَقَدْ كَانَتْ أَكْبَرَ مَثَارَاتِ الْفَسَادِ وَالْفِتَنِ فِي الشُّعُوبِ الْإِسْلَامِيَّةِ؛ إِذْ تَصَدَّي كَثِيرٌ مِنْ مُحِبِّي الْمُلْكِ وَالسُّلْطَانِ، وَمِنْ أَدْعِيَاءِ الْوِلَايَةِ وَأَوْلِيَاءِ الشَّيْطَانِ، لِدَعْوَي الْمَهْدَوِيَّةِ فِي الشَّرْقِ وَالْغَرْبِ، وَتَأْيِيدِ دَعْوَاهُمْ بِالْقِتَالِ وَالْحَرْبِ، وَبِالْبِدَعِ وَالْإِفْسَادِ فِي الْأَرْضِ حَتَّي خَرَجَ أُلُوفُ الْأُلُوفِ عَنْ هِدَايَةِ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ، وَمَرَقَ بَعْضُهُمْ مِنَ الْإِسْلَامِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ...

عقيده مهدويت، يكي از بزرگترين عوامل و انگيزه هاي فساد و فتنه ها در امت اسلامي است؛ زيرا بسياري از دوستداران سلطنت و پادشاهي و اولياء شيطان، مدعي مهدويت مي شوند و براي تأييد ادعاي خود به جنگ و كشتار و بدعت و فساد در زمين متوسل مي شوند تا اينكه هزران هزار نفر از هدايت سنت نبوي خارج مي شوند و بعضي از آنها از دين خارج مي شوند همچنانكه تير از كمان خارج مي شود.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج9، ص416، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

همچنين وي شكايت مي كند كه چرا مسلمانان با اعتقاد به مهدويت، به جاي حركت به سوي انجام تكاليف اجتماعي خود مثل ايجاد عدل و داد و... انجام همه آن وظائف را موكول به ظهور حضرت مهدي مي نمايند وي در اين باره آورده است:

وَالْمُسْلِمُونَ لَا يَزَالُونَ يَتَّكِلُونَ عَلَي ظُهُورِ الْمَهْدِيِّ، وَيَزْعُمُ دَهْمَاؤُهُمْ أَنَّهُ سَيَنْقُضُ لَهُمْ سُنَنَ اللهِ تَعَالَي أَوْ يُبَدِّلُهَا تَبْدِيلًا، وَهُمْ يَتْلُونَ قَوْلَهُ تَعَالَي: فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّةَ الْأَوَّلِينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللهِ تَبْدِيلًا وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللهِ تَحْوِيلًا. فاطر: 43

و مسلمانان؛ پيوسته، تكيه بر ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) مي نمايند و گمان مي كنند كه مهدي براي آنها سنت هاي الهي را تغيير مي دهد، با اينكه آنها اين آيه شريفه را تلاوت مي كنند:

آيا آنها چيزي جز سنّت پيشينيان و(عذابهاي دردناك آنان) را انتظار دارند؟! هرگز براي سنّت خدا تبديل نخواهي يافت، و هرگز براي سنّت الهي تغييري نمي يابي .

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج9، ص416، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

پاسخ: سوء استفاده از يك عقيده ، دليل بر بطلان آن نيست !

در پاسخ به اين شبهه، مي گوييم كه: اعتقاد به مهدويت، يك اعتقاد اصيل اسلامي است كه احاديث متواتر بر آن دلالت دارند، پس يك انديشه صحيح اسلامي است، و هميشه عده اي معدود در جامعه بوده اند كه از هر انديشه صحيح اسلامي سوء استفاده مي كردند، و با آنها مبارزه مي شده است و هيچگاه به جهت سوء استفاده عده اي قليل از يك اعتقاد صحيح اسلامي، منكر اصل آن اعتقاد صحيح اسلامي نمي شدند؛ براي همين ما مي بينيم كه بسياري از بزرگان شيعه، در عين قبول داشتن اعتقاد مهدويت، با سوء استفاده از آن و با فكرهاي غلط در رابطه با انتظار؛ به مقابله برخاسته اند و با كژانديشي هايي در اين زمينه مبارزه كرده اند:

مرحوم شهيد مطهري ـ رحمة الله عليه ـ با تقسيم انتظار به دو قسمت سازنده و ويرانگر، به نكوهش انتظار ويرانگر پرداخته اند كه خلاصه اي از گفتار ايشان در اينجا مي آيد:

اين كه بعد از آنكه دنيا پر از ظلم و جور شد، عدل كلي پيدا مي شود، مسأله اي را به وجود آورده است و آن اينكه بعضي از افراد با اتكا به همين مطلب، با هر اصلاحي مخالفند و مي گويند: دنيا پر از ظلم و جور شود تا پس از از آن انقلاب شود و عدل وداد صورت بشود.

مطهري، مرتضي(مستشهد 1358ش)، قيام و انقلاب مهدي از ديدگاه فلسفه تاريخ، ناشر: انتشارات صدرا ـ تهران، 1379ش.

و اگر اين سخن رشيد رضا دليل بطلان مهدويت باشد ، دليل بطلان نبوت و توحيد نيز خواهد بود ، زيرا افرادي هستند كه از عقيده نبوت سوء استفاده كردند ، و خود را نبي معرفي كردند ، و همچنين گروه ديگري از اعتقاد به خدا سوء استفاده كرده و خود را خدا معرفي كردند !

شبهه پنجم: خرافي بودن عقيده مهدويت:

يكي ديگر از شبهاتي كه رشيد رضا آورده است، خرافي بودن عقيده مهدويت باشد، وي در اين زمينه، عبارت كوتاهي دارد:

وَلِلشِّيعَةِ فِيهَا خُرَافَاتٌ مُخَالِفَةٌ لِأُصُولِ الدِّينِ لَا نَسْتَحْسِنُ نَشْرَهَا فِي هَذَا التَّفْسِير.

براي شيعه در اين عقيده مهدويت خرافاتي است كه مخالف با اصول دين است كه آوردن آن در اين تفسير نيكو نيست.

محمد رشيد بن علي رضا بن محمد (متوفاي 1354هـ)، تفسير القرآن الحكيم (تفسير المنار)، ج10، ص342، ناشر: الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1990م.

پاسخ: بر فرض خرافي بودن بخشي از جزئيات اين عقيده ، آيا بايد اصل آن را منكر شد؟!

در اينجا ما نيز يك پاسخ اجمالي مي دهيم و پاسخ تفصيلي از اين شبهه در قسمت بعدي كه پاسخ به شبهات احمد امين مصري است، موكول مي كنيم كه تأكيد بيشتري بر اين شبهه نموده است، و اين پاسخ اجمالي اين است كه :

همان طور كه پيش از اين گفتيم، اعتقاد به مهدويت، از اعتقادات اختصاصي شيعيان نيست؛ بلكه يك اعتقاد عمومي است و تمام مسلمانان بر آن اتفاق دارند و روايات متواتر فريقين نيز آن را تأييد مي كند. آيا چنين مسأله مي تواند يك مسأله خرافي باشد؟

شبهات احمد امين مصري:

احمد امين نيز چند شبهه از شبهات رشيد رضا را تكرار كرده است كه عبارتند از: ا. منحصر بودن احاديث مهدويت به شيعه (ادعاي شيعي بودن عقيده مهدويت)؛ 2. نقل نشدن احاديث حضرت مهدي در صحيح بخاري و مسلم؛ 3. آثار و عوارض منفي اعتقاد به مهدويت، كه پاسخ همه اينها داده شد. 4. خرافي بودن عقيده مهدويت.

پاسخ به شبهات اي شخص، همان پاسخ به شبهات رشيد رضا مي باشد؛ اما چونكه ـ همانطور كه قبلا نيز اشاره شد ـ احمد امين، از بين اين شبهات، بر شبهه خرافي بودن عقيده مهدويت، بيشتر تأكيد ورزيده است، پاسخ تفصيلي از اين شبهه در اينجا آورده مي شود.

شبهه اول: خرافه بودن مساله مهدويت

نخست عين كلمات وي را در اين باره مي آوريم، وي در اينجا چند گفتار را آورده است كه هركدام به طور جداگانه جواب داده مي شود.

حديث المهدي هذا حديث خرافة وقد ترتب عليه نتائج خطيرة في حياة المسلمين.

حديث مهدي، حديث خرافي است و بر آن، نتايج خطرناكي در زندگي مسلمانان مترتب است.

امين مصري ، احمد( متوفاي 1954م)، ضحي الاسلام ، ج3، ص243، مكتبة الاسرة، مصر،1999م.

احمد امين، درجايي ديگر، اخبار و احاديث حضرت مهدي عليه السلام را نوعي از خبر دادن از غيب مي داند و سپس به طور كلي وجود هر نوع اخبار غيبي در احاديث را منكر مي شود:

فامتلأت عقول الناس بأحاديث تروي وقصص تقص ونشأ باب كبير في كتب المسلمين اسمه الملاحم فيه أخبار الوقائع من كل لون فأخبار العرب والروم وأخبار في قتال الترك.

عقلهاي مردم پرشد از احاديث و قصه هايي و در كتابهاي مسلمانان، باب بزرگي پيدا شد كه اسم آن « مسائل غيبي» بود و در آن خبرهاي حوادث آينده از هر رنگ پيدا مي شد، مثل خبرهاي عرب و روم وخبرهايي در كشتار ترك.

امين مصري ، احمد (متوفاي 1954م)، ضحي الاسلام ، ج3، ص244، مكتبة الاسرة، مصر،1999م.

پاسخ عبد المحسن العباد به اين گفته احمد امين:

عبد المحسن بن حمد العباد به اين شبهه احمد امين پاسخ داده است و آن را در مجله اي كه مدير آن، مفتي اعظم سابق عربستان (بن باز) بوده است، جواب داده است و جواب وي در اين مورد براي هر شنونده با انصافي كافي است:

هذا القول فيه زيادة في الهلكة لما فيه من استنكار هذا الباب الذي اشتملت عليه دواوين السنة النبوية وهو باب الملاحم وما يندرج تحته من أحاديث عن أخبار بمغيبات وكثير من أحاديث هذا الباب موجودة في الصحيحين وفي غيرها.

در اين گفته احمد امين، زياده روي در به هلاكت افكندن گوينده است؛ زيرا در آن انكار بابي است كه بر آن مطالب سنت نبوي مشتمل است و آن مسائل و اخبار غيبي است و بيشتر احاديث اين باب در صحيحين موجود است.

العباد، عبد المحسن بن حمد، «الرد علي من كذّب با لاحاديث الصحيحة الوارده في المهدي»، مجلة الجامعة الإسلامية - المدينة المنورة، العدد 45، قسمت 17، 1400هـ ق.

شبهه دوم : وجود آثار منفي براي اعتقاد به مهدويت:

وي در ادامه با شمردن برخي از آثار منفي كه به گمان وي براي احاديث مهدويت به وجود آمده است، مي نويسد:

وجعلت هذه الأشياء كلها أحاديث بعضها نسبوه إلي النبي صلي اللّه عليه وسلم وبعضها إلي أئمة أهل البيت وبعضها إلي كعب الأحبار ووهب بن منبه وهكذا وكان لكل ذلك أثر سيئ في تضليل عقول الناس وخضوعهم للأوهام... وهذا كله من جراء نظرية خرافية هي نظرية المهدية وهي نظرية لا تتفق وسنة اللّه في خلقه ولا تتفق والعقل الصحيح"انتهي.

و براي همه اين اخبار غيبي، احاديثي جعل شد و بعضي از آن احاديث را به نبي مكرم اسلام صلي الله عليه و اله و بعضي ديگر را به امامان اهل بيت عليهم السلام نسبت دادند و بعضي ديگر را به كعب الاحبار و وهب بن منبه ـ كه غير مسلمان بودند و بعدا مسلمان شدندـ نسبت دادند و براي هر كدام از آنها اثر بدي در گمراه كردن عقلهاي مردن و پناه بردن آنها به اوهام و خيال پردازي بود...و نظريه خرافي مهدويت، نظريه اي است كه با سنت خداوند و با عقل صحيح نمي سازد.

امين مصري ، احمد( متوفاي 1954م)، ضحي الاسلام ، ج3، ص244، مكتبة الاسرة، مصر،1999م.

پاسخ عبد المحسن العباد به اين گفته احمد امين:

وي ‌مي‌نويسد:

يجاب عنه بأن مثل ذلك لا يصلح أن يطلق عليه نظرية لأنه من الأمور الغيبية التي هي ليست محلا للرأي والنظر وإنما يتوقف قبول ذلك علي صحة الحديث به عن رسول اللّه صلي اللّه عليه وسلم وقد صاحت الأحاديث بخروج المهدي في آخر الزمان والعقل السليم لا يختلف مع النقل الصحيح بل يتفق معه إذ أن العقل تابع للنقل وهو معه كالعامي المقلد مع العالم المجتهد كما قال ذلك بعض العلماء وخروج المهدي في آخر الزمان متفق مع سنة اللّه في خلقه فإن سنة اللّه تعالي أن الحق في صراع دائما مع الباطل واللّه تعالي يهيئ لهذا الدين في كل زمان من يقوم بنصرته ولا تخلو الأرض في أي وقت من قائم للّه بحجته والمهدي فرد من أمة محمد صلي اللّه عليه وسلم ينصر الله به دينه في الزمن الذي يخرج فيه الدجال وينزل فيه عيسي بن مريم عليه الصلاة والسلام من السماء كما صحت الأخبار بذلك عن الذي لا ينطق عن الهوي صلي اللّه عليه وسلم.

جواب داده مي شود به اينكه: اطلاق نظريه چنين ادعائي اصلا صحيح نيست؛ زيرا اين گفته از امور غيبيه است كه نمي توان بر آن رأي و نظر گفت؛ زيرا قبول عقيده مهدويت متوقف است بر صحيح بودن حديث در باره آن از رسول اكرم صلي الله عليه و اله و احاديث نيز فرياد مي زنند بر خروج مهدي عليه السلام السلام در آخر الزمان و عقل سليم نيز هرگز با نقل صحيح اختلافي ندارد، بلكه با آن با آن همراه و متفق است؛ زيرا عقل تابع نقل است، و همراهي عقل با نقل، مثل تقليد عوام مردم با مجتهد مي باشد؛ همچنانكه بعضي از علما اين را گفته اند.

و خروج مهدي در آخر الزمان با سنت خداوند نيز متفق است، زيرا (در سنت خداوند) حق، دائما با باطل، در جنگ است و خداوند متعال هميشه براي ياري اين دين، كسي را آماده كرده است و زمين هيچ گاه خالي از حجت الهي نيست و مهدي عليه السلام السلام فردي از امت پيامبر صلي الله عليه و اله است كه خداوند به سبب او دينش را در زماني كه دجال خروج مي كند و حضرت عيسي از آسمان نزول مي كند، همچنانكه روايات؛ از كسي كه ار روي هوي و هوس سخن نمي گويد( پيامبر صلي الله عليه و اله) بر صحت اين مطلب گواهي مي دهند.

العباد، عبد المحسن بن حمد، «الرد علي من كذّب با لاحاديث الصحيحة الوارده في المهدي»، مجلة الجامعة الإسلامية - المدينة المنورة، العدد 45، قسمت 17، 1400هـ ق.

شبهه محمد فريد وجدي:

در متون روايات مهدويت مطالبي است كه از يقين به جعلي بودن اصل مهدويت مي‌كنيم

وي پس از نقل احاديث مهدي منتظر مي گويد:

والناظرون فيها من أولي البصائر لا يجدون في صدورهم حرجا من تنزيه رسول الله صلي الله عليه وسلم من قولها. فإن فيها من الغلو والخبط في التواريخ والاغراق في المبالغة والجهل بأمور الناس والبعد عن سنن الله المعروفة ما يشعر المطالع لأول وهلة أنها أحاديث موضوعة تعمد وضعها رجال من أهل الزيغ أو المتشايعين لبعض أهل الدعوة من طلبة الخلافة في بلاد العرب أو المغرب.

كساني كه با چشم بصيرت به اين احاديث بنگرد، ترديد نمي كنند كه بايد ساحت رسول خدا صلي الله عليه و اله از آن منزه كنند؛ زيرا اين روايات سرشار از غلو، اشتباهات تاريخي، اغراق، مبالغه و ناداني به امور مردم بوده و از سنت هاي مشهور خداوند دور است، كسي كه در آن ها مطالعه كند، در همان لحظه اول مي فهمد كه همه آن ها رواياتي است ساختگي كه عمدا توسط اهل گمراهي و برخي از پيروان طالبان خلافت در سرزمين هاي عربي و غربي ساخته شده است.

فريد وجدي، محمد، دائرة معارف القرن العشرين، ج10، ص480 ـ 481، الناشر: تصوير دار المعرفة، الطبعة الثالثة، 1971م.

پاسخ:

در واقع اين شبهه، يك مغالطه بسيار ساده است كه از فرق نگذاشتن بين اشياي متشابه به وجود مي آيد؛ ترديدي نيست كه ممكن است در روايات مهدويت، به ويژه آن ها كه از طريق غير اهل البيت عليهم السلام نقل شده اند، اشكالاتي وجود داشته باشد؛ اما اين دليل نمي شود كه اصل اعتقاد به مهدويت كه با روايات متواتر اسلامي ثابت شده، به خاطر اين روايات ضعيف زير سؤال برود.

و نيز ترديدي نيست كه روايات ضعيف و مخالف با عقل در همه ابواب و مسائل اعتقادي، مثل توحيد، نبوت، معاد و... به وفور يافت مي شود؛ مثل رواياتي كه در بخاري، مسلم و ديگر صحاح سته اهل سنت مبني بر جسمانيت خداوند وجود دارد و ثابت مي كند كه خداوند: دست، پنج انگشت، پا، كمر، صورت و... دارد، مانند ماه شب چهارده مي درخشد، سوار بر حيوانات مي شود و...

آيا كسي مي تواند ادعا كند كه چون چنين رواياتي در باره خداوند وجود دارد و با عقل و منطق و قرآن ناسازگار است؛ پس بايد اصل وجود خداوند را منكر شويم؟

در واقع اگر كسي بخواهد مانند او مغالطه كند مي تواند بگويد: «با اولين نظر در روايات توحيد، خرافات فراواني ديده مي شود؛ پس مساله توحيد خرافه است !!»

عقيده به مهدويت و ظهور منجي آخر الزمان، از اعتقادات مشترك تمام مسلمانان و بلكه از اعتقادات مشترك تمام اديان آسماني است، آيات قرآن كريم و روايات متواتر آن را ثابت مي كند، حال اگر روايت و يا رواياتي وجود دارد كه از آن بوي غلو، اغراق، مبالغه، جهل و... استشمام مي شود، وظيفه علما و بزرگان دين است كه آن روايات را رد و روايات صحيح و خالي از اشكال را براي مردم بخوانند، نه اين كه به محض ديدن يك يا چند روايت ضعيف و داراي اشكال، اصل اعتقاد به مهدويت را منكر شوند.

افزون بر افراد پيش گفته كه در مسئله مهدويت خدشه كرده‌ و با جبهه گيري علماي اهل سنت در دفاع از مهدويت مواجه شده‌اند، افراد ديگري نيز همچون «سعد محمد حسن» در كتاب «المهديه في الاسلام» و «عبدالله محمود» در كتاب « لا مهدي ينتظر بعد الرسول خبر البشر» نيز حرفهاي منكران قبل از خود را تكرار كرده‌اند كه پاسخهاي علماي اهل سنت كه در همين مقاله ارائه شد، براي ردّ آنان كافي است.

دسته بندي روايات مهدويت در منابع اهل سنت:

در اينجا مناسب است كه به چند دسته از روايت در كتاب هاي اهل سنت در باره مهدويت اشاره كنيم:

دسته اول: احاديثي كه حضرت مهدي عليه السلام را همنام پيامبر مي داند:

ترمذي در سنن خود آورده است:

حدثنا عبد الْجَبَّارِ بن الْعَلَاءِ بن عبد الْجَبَّارِ الْعَطَّارُ حدثنا سُفْيَانُ بن عُيَيْنَةَ عن عَاصِمٍ عن زِرٍّ عن عبد اللَّهِ عن النبي صلي الله عليه وسلم قال يَلِي رَجُلٌ من أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي قال عَاصِمٌ وأنا أبو صَالِحٍ عن أبي هُرَيْرَةَ قال لو لم يَبْقَ من الدُّنْيَا إلا يَوْمٌ لَطَوَّلَ الله ذلك الْيَوْمَ حتي يَلِيَ. قال أبو عِيسَي هذا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ

عبد الله بن مسعود روايت مي كند كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمود: مردي از اهل بيت من كه اسم او اسم من است؛ حكومت را به دست مي گيرد، ابو صالح از ابو هريره روايت كرده است كه اگر از دنيا يك روز هم باقي نماند، خداوند آن روز آنقدر طولاني مي كند تا اينكه مردي از اهل بيت من حكومت را به دست مي گيرد، ابو عيسي (ترمذي صاحب سنن) مي گويد: اين حديث حسن صحيح است.

الترمذي السلمي، محمد بن عيسي ابوعيسي (متوفاي 279هـ)، سنن الترمذي، ج4، ص505، حديث 2231تحقيق: أحمد محمد شاكر وآخرون، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

دسته دوم: احاديثي كه نزول حضرت عيسي را در زمان ظهور حضرت مهدي عليه السلام بيان مي كند:

در صحيح مسلم آمده است:

156 حدثنا الْوَلِيدُ بن شُجَاعٍ وَهَارُونُ بن عبد اللَّهِ وَحَجَّاجُ بن الشَّاعِرِ قالوا حدثنا حَجَّاجٌ وهو بن مُحَمَّدٍ عن بن جُرَيْجٍ قال أخبرني أبو الزُّبَيْرِ أَنَّهُ سمع جَابِرَ بن عبد اللَّهِ يقول سمعت النبي صلي الله عليه وسلم يقول لَا تَزَالُ طَائِفَةٌ من أُمَّتِي يُقَاتِلُونَ علي الْحَقِّ ظَاهِرِينَ إلي يَوْمِ الْقِيَامَةِ قال فَيَنْزِلُ عِيسَي بن مَرْيَمَ صلي الله عليه وسلم فيقول أَمِيرُهُمْ تَعَالَ صَلِّ لنا فيقول لَا إِنَّ بَعْضَكُمْ علي بَعْضٍ أُمَرَاءُ تَكْرِمَةَ اللَّهِ هذه الْأُمَّةَ

ابو الزبير گفت كه از جابر بن عبدالله انصاري شنيدم كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمودند: پيوسته عده اي از امت من برحق مي جنگند تا روز قيامت، پس حضرت عيسي فرود مي آيد، پس به فرمانرواي ( امام) مسلمانان مي گويد كه جلو بايست اي روح الله و براي ما نماز بخوان (امام جماعت باش) ولي حضرت عيسي مي فرمايد بعضي از شما در اين امت فرمانراوايان بعض ديگر هستيد به جهت گرامي داشتن خداوند اين امت را.

مسلم بن الحجاج ابوالحسين القشيري (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج1، ص137، كِتَاب الْإِيمَانِ، بَاب نُزُولِ عِيسَي بن مَرْيَمَ حَاكِمًا بِشَرِيعَةِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ(ص)، تحقيق محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

مقدسي شافعي در كتاب عقد الدرر، اين حديث را در زير مجموعه بابي با اين عنوان نقل مي‌كند:

الباب العاشر في أن عيسى ابن مريم عليه السلام يصلي خلفه ويبايعه وينزل في نصرته

«باب دهم درباره اينكه حضرت عيسي بن مريم عليه السلام در پشت سر حضرت مهدي عليه السلام نماز مي‌خواند و با آن حضرت بيعت كرده و بخاطر ياري كردن آن حضرت از آسمان فرود مي‌آيد»

المقدسي الشافعي السلمي، جمال الدين، يوسف بن يحيي بن علي (متوفاى: 685 هـ)، عقد الدرر في أخبار المنتظر، ص 291

نكته ديگر اينكه مقدسي در اين باب علاوه بر روايت مسلم بيش از ده روايت ديگر به مضمون روايت مسلم نقل مي‌كند كه در همه‌ي آنها به نام مقدس «مهدي» به عنوان فرمانرواي مسلمانان كه حضرت عيسي پشت سر ايشان نماز مي‌خواند تصريح شده است.

المقدسي الشافعي السلمي، جمال الدين، يوسف بن يحيي بن علي (متوفاى: 685 هـ)، عقد الدرر في أخبار المنتظر، ص 291- 298

دسته سوم: احاديثي كه در آنها اوصافي از حضرت مهدي و از حالات زمان ظهور آن حضرت؛ بيان شده است:

1ـ مسلم در صحيح خود آورده است:

حدثنا زُهَيْرُ بن حَرْبٍ وَعَلِيُّ بن حُجْرٍ واللفظ لِزُهَيْرٍ قالا حدثنا إسماعيل بن إبراهيم عن الْجُرَيْرِيِّ عن أبي نَضْرَةَ قال كنا عِنْدَ جَابِرِ بن عبد اللَّهِ فقال يُوشِكُ أَهْلُ الْعِرَاقِ أَنْ لَا يُجْبَي إِلَيْهِمْ قَفِيزٌ ولا دِرْهَمٌ... ثُمَّ قال قال رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم يَكُونُ في آخِرِ أُمَّتِي خَلِيفَةٌ يَحْثِي الْمَالَ حَثْيًا لَا يَعُدُّهُ عَدَدًا قال قلت لِأَبِي نَضْرَةَ وَأَبِي الْعَلَاءِ أَتَرَيَانِ أَنَّهُ عُمَرُ بن عبد الْعَزِيزِ فَقَالَا لَا.

از جريري روايت است كه ابو نضره گفت: در نزد جابر بن عبد الله انصاري بوديم كه گفت: زود است كه به اهل عراق پيمانه و درهمي نرسد... سپس گفت كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمودند: كه در آخر امت من خليفه اي خواهد بود كه اموال را بدون شمارش مي دهد( دليل بر سخاوت است)، جريري مي گويد به ابو نضره و ابو علاء گفتم آيا اين خليفله را عمر بن عبد العزيز مي دانيد؟ هر دو گفتند نه.

مسلم بن الحجاج ابوالحسين القشيري (متوفاي261هـ)، صحيح مسلم، ج4، ص2234، صحيح مسلم، كِتَاب الْفِتَنِ وَأَشْرَاطِ السَّاعَةِ، بَاب لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حتي يَمُرَّ الرَّجُلُ بِقَبْرِ الرَّجُلِ فَيَتَمَنَّي أَنْ يَكُونَ مَكَانَ الْمَيِّتِ من الْبَلَاءِ، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

2ـ ترمذي حديثي را در اين باره آورده و آن را صحيح دانسته است:

حدثنا محمد بن بَشَّارٍ حدثنا محمد بن جَعْفَرٍ حدثنا شُعْبَةُ قَال سمعت زَيْدًا الْعَمِّيَّ قَال سمعت أَبَا الصِّدِّيقِ النَّاجِيَّ يحدث عن أبي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قال خَشِينَا أَنْ يَكُونَ بَعْدَ نَبِيِّنَا حَدَثٌ فَسَأَلْنَا نَبِيَّ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم فقال إِنَّ في أُمَّتِي الْمَهْدِيَّ يَخْرُجُ يَعِيشُ خَمْسًا أو سَبْعًا أو تِسْعًا زَيْدٌ الشَّاكُّ قال قُلْنَا وما ذَاكَ قال سِنِينَ قال فَيَجِيءُ إليه رَجُلٌ فيقول يا مَهْدِيُّ أَعْطِنِي أَعْطِنِي قال فَيَحْثِي له في ثَوْبِهِ ما اسْتَطَاعَ أَنْ يَحْمِلَهُ قال أبو عِيسَي هذا حَدِيثٌ حَسَنٌ.

از ابو سعيد خدري روايت است كه گفت: ما ترسيديم كه بعد از پيامبر ما صلي الله عليه و اله حادثه اي رخ دهد، پس از نبي مكرم صلي الله عليه و اله پرسيديم، پس فرمود: مهدي از امت من است و خروج مي كند، پنج، هفت و يا نه سال زندگي مي نمايد ـ ترديد از زيد است ـ گفتيم: او چند سال حكومت مي كند؟ فرمود: چند سال؛ پس مردي به سوي مي آيد و از او درخواست مال مي كند؛ پس او آن قدر به او مي دهد كه توانائي بردنش را داشته باشد. ابوعيسي (ترمذي) گفته است كه اين روايت حسن است.

الترمذي السلمي، محمد بن عيسي ابوعيسي (متوفاي 279هـ)، سنن الترمذي، ج4، ص506، حديث 2231تحقيق: أحمد محمد شاكر وآخرون، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

حاكم نيشابوري حديثي را از ابوسعيد خدري نقل كرده است:

عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه أن رسول الله صلي الله عليه وسلم قال يخرج في آخر أمتي المهدي يسقيه الله الغيث وتخرج الأرض نباتها ويعطي المال صحاحا وتكثر الماشية وتعظم الأمة يعيش سبعا أو ثمانيا يعني حججا.

هذا حديث صحيح الإسناد ولم يخرجاه.

از ابو سعيد خدري روايت شده است كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمودند: در آخر زمان امت من، مهدي خروج مي كند و خداوند او را از باران سيراب مي فرمايد و زمين روييدني هاي خود را خارج مي سازد و مال را به طور صحيح مي دهد امت بزرگ شمرده مي شود و آن حضرت هفت يا هشت سال حكومت مي كند.

اين حديث صحيح است، ولي آن را بخاري و مسلم نياورده اند.

الحاكم، محمد بن عبدالله ابوعبدالله (متوفاي 405 هـ)، المستدرك علي الصحيحين، ج4، ص8672، تحقيق: مصطفي عبد القادر عطا، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت الطبعة: الأولي، 1411هـ - 1990م.

دسته چهارم: احاديثي كه حضرت مهدي را از عترت پيامبرصلي الله عليه وآله و يا از فرزندان حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ شمرده اند:

ترمذي در سنن خود حديثي را از ابو هريره آورده و آن را صحيح دانسته است، در اين روايت آمده است كه حضرت مهدي عليه السلام از اهل بيت پيامبر صلي الله عليه وآله مي باشد:

2231 حدثنا عبد الْجَبَّارِ بن الْعَلَاءِ بن عبد الْجَبَّارِ الْعَطَّارُ حدثنا سُفْيَانُ بن عُيَيْنَةَ عن عَاصِمٍ عن زِرٍّ عن عبد اللَّهِ عن النبي صلي الله عليه وسلم قال يَلِي رَجُلٌ من أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي قال عَاصِمٌ وأنا أبو صَالِحٍ عن أبي هُرَيْرَةَ قال لو لم يَبْقَ من الدُّنْيَا إلا يَوْمٌ لَطَوَّلَ الله ذلك الْيَوْمَ حتي يَلِيَ قال أبو عِيسَي هذا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ.

از عبدالله بن مسعود روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و اله فرمودند: والي مي شود (حكومت را به دست مي گيرد) از اهل بيت من؛ مردي كه اسم او اسم من است، عاصم گفت كه ابوصالح از ابو هريره حديث كرد كه: اگر از دنيا باقي نماند؛ مگر يك روز؛ خداوند متعال آن روز را آن قدر طولاني مي كند تا اينكه او حكومت را به دست بگيرد، ابو عيسي (ترمذي) مي گويد: اين حديث حسن صحيح است.

الترمذي السلمي، محمد بن عيسي ابوعيسي (متوفاي 279هـ)، سنن الترمذي، ج4، ص505، تحقيق: أحمد محمد شاكر وآخرون، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت.

روايتي نيز در سنن ابن ماجه آمده است كه حضرت مهدي عليه السلام از فرزندان حضرت فاطمه سلام الله عليها است:

حدثنا أبو بَكْرِ بن أبي شَيْبَةَ ثنا أَحْمَدُ بن عبد الْمَلِكِ ثنا أبو الْمَلِيحِ الرَّقِّيُّ عن زِيَادِ بن بَيَانٍ عن عَلِيِّ بن نُفَيْلٍ عن سَعِيدِ بن الْمُسَيَّبِ قال كنا عِنْدَ أُمِّ سَلَمَةَ فَتَذَاكَرْنَا الْمَهْدِيَّ فقالت سمعت رَسُولَ اللَّهِ صلي الله عليه وسلم يقول الْمَهْدِيُّ من وَلَدِ فَاطِمَةَ.

سعيدبن مسيب مي گويد در نزد ام سلمه بوديم كه از مهدي گفتگو كرديم، ام سلمه گفت كه ازرسول خدا صلي الله عليه و اله شنيدم كه فرمودند: مهدي از فززندان فاطمه است.

القزويني، محمد بن يزيد ابوعبدالله (متوفاي275هـ)، سنن ابن ماجه، ج2، ص1368، تحقيق محمد فؤاد عبد الباقي، ناشر: دار الفكر - بيروت.

همچين همين روايت در سنن ابي داوود نيز آمده است:

السجستاني الأزدي، سليمان بن الأشعث ابوداوود (متوفاي 275هـ)، سنن أبي داوود، ج4، ص107، تحقيق: محمد محيي الدين عبد الحميد، ناشر: دار الفكر.

بررسي سندي اين حديث:

1ـ ابوبكر بن أبي شَيْبَةَ:

ذهبي در باره وي آورده است:

أبو بكر بن أبي شيبة الحافظ عديم النظير الثبت النحرير... قال أحمد أبو بكر صدوق هو أحب الي من أخيه عثمان وقال العجلي ثقة حافظ وقال الفلاس ما رأيت احفظ من أبي بكر بن أبي شيبة وكذا قال أبو زرعة الرازي... وقال الخطيب كان أبو بكر متقنا حافظا صنف المسند والاحكام والتفسير.

ابوبكر بن أبي شيبة، حافظ، بي نظير، مورد اعتماد، مرد زيرك و دانا است ... احمد بن حنبل گفته است: ابو بكر بسيار راستگو است و او دوست داشتني تر است براي من از برادرش عثمان بن ابي شيبه. عجلي گفته: او مورد اعتماد و حافظ است. فلاس گفته: من كسي را قوي تر از ابوبكر بن أبي شيبه در حفظ روايات نديدم، همين سخن را ابوزرعه نيز گفته است. و خطيب گفته است: ابو بكر، محكم كار و حافظ بود و مسند و احكام و تفسير را تأليف كرده است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، تذكرة الحفاظ، ج2، ص433 ـ 432، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي.

2ـ أَحْمَدُ بن عبد الْمَلِكِ:

أحمد بن عبد الملك بن واقد الحافظ الحجة محدث الجزيرة... قال أحمد رايته حافظا لحديثه صاحب سنة... قال أبو حاتم كان نظير النفيلي في الصدق والإتقان.

احمد بن عبد الملك بن واقد حافظ و حجت و محدث جزيرة است... احمد بن حنبل گفته است: او را حافظ حديث و صاحب صاحب سنت ديدم... و ابو حاتم گفته است: وي نظير نفيلي است در راستگويي و محكم بودن ( در نقل حديث).

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، تذكرة الحفاظ، ج2، ص463، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي.

سپس ذهبي همين حديث را از احمد بن عبد الملك آورده است بدون اينكه اين حديث را ضعيف بشمارد و يا خدشه اي در راويان ان بنمايد:

أخبرنا عبد الحافظ بن بدران انا عبد الله بن أحمد سنة 615 انا أبو الفتح بن البطي انا أبو الفضل بن خيرون انا الحسن بن أحمد البزاز انا أحمد بن محمد القطان انا أبو جعفر محمد بن غالب حدثني أحمد بن عبد الملك الحراني انا أبو المليح الرقي عن زياد بن بيان عن علي بن نفيل عن سعيد بن المسيب عن أم سلمة عن النبي صلي الله عليه وسلم قال المهدي من ولد فاطمة عليها السلام.

سعيد بن المسيب از ام سلمه از پيامبر صلي الله عليه و اله نقل كرده است كه فرمودند: مهدي از فرزندان فاطمة سلام الله عليها مي باشد.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، تذكرة الحفاظ، ج2، ص464، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولي.

3ـ أبو الْمَلِيحِ الرَّقِّي:

ابن ابي حاتم از ابو زرعه نقل كرده كه ابو مَلِيحِ رَّقِّي؛ ثقه است:

حدثنا عبد الرحمن قال سئل أبو زرعة عن أبي المليح الرقي فقال اسمه الحسن بن عمر الفزاري وهو ثقة.

عبد الرحمن حديث كرد كه از ابوزرعه در باره ابو مليح رقي پرسيده شد، گفت كه اسم او حسن بن عمر فزاري است و او ثقه ( مورد اعتماد) است.

الرازي التميمي، ابومحمد عبد الرحمن بن أبي حاتم محمد بن إدريس (متوفاي 327هـ)، الجرح والتعديل، ج3، ص24، ناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت، الطبعة: الأولي، 1271هـ ـ 1952م.

مزي در تهذيب الكمال از قول احمدبن حنبل و... تصريح بر ثقه بودن وي مي كند:

قال أبو الحسن الميموني، عن أحمد بن حنبل: ثقة، ضابط لحديثه، صدوق، وهو عندي أضبط من جعفر بن برقان... وَقَال أبو زُرْعَة (1): ثقة.

ابو الحسن ميموني از احمد بن حنبل نقل مي كند كه ابو مليح رقي ثقه ( مورد اعتماد) است و حديث را خوب حفظ مي كند و بسيار راستگو است و او در نزد من از جعفر بن برقان ضابطتر است( بيشتر بر حفظ حديث مهارت دارد)... و ابوزرعه وي را ثقه ( مورد اعتماد) دانسته است.

المزي، يوسف بن الزكي عبدالرحمن ابوالحجاج (متوفاي742هـ)، تهذيب الكمال، ج6، ص227، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: الأولي، 1400هـ - 1980م.

4ـ زِيَادِ بن بَيَانٍ:

ذهبي در الكاشف؛ زياد بن بيان را صدوق (بسيار راستگو) مي داند:

زياد بن بيان الرقي عن ميمون بن مهران وجماعة وعنه أبو المليح وابن علية صدوق قانت لله الكاشف.

زياد بن بيان رقي از ميمون بن مهران و عده اي روايت نقل مي كند و از او ابو مليح و ابن علية روايت نقل مي كنند، او صدوق (بسيار راستگو) و عبادت كننده براي خداوند و كاشف است.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، ج1، ص408، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ابن حجر نيز وي را صدوق دانسته است:

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص218، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.

« مزي» در تهذيب الكمال، كلماتي را در مدح وي از نسائي وابن حبان آورده است:

وَقَال النَّسَائي: ليس به بأس. وذكره ابنُ حِبَّان في كتاب"الثقات"، وَقَال: كان شيخا صالحا.

و نسائي گفته: در او هيچ اشكالي نيست، و ابن حبان او را در كتاب « الثقات» آورده است و گفته است: شيخ صالح است.

المزي، يوسف بن الزكي عبدالرحمن ابوالحجاج (متوفاي742هـ)، تهذيب الكمال، ج9، ص248، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: الأولي، 1400هـ - 1980م.

5ـ عَلِي بن نُفَيْلٍ:

ابن حجر در كتاب «تقريب التهذيب» آورده است:

علي بن نفيل بنون وفاء مصغر النهدي بنون الجزري لا بأس به.

علي بن نفيل، اشكالي در او نيست.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج1، ص406، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد - سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 - 1986.

ذهبي نيز قول ابو حاتِم را در باره وي آورده است كه هيچ اشكالي از عمل كردن به احاديث علي بن نفيل نيست:

علي بن نفيل بن زراعد ق أبو النهدي الحراني جد أبي جعفر النفيلي الحافظ...قال أبو حاتم: لا بأس به.

ابوحاتم گفته كه در علي بن نفيل اشكالي نيست.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، ج8، ص181، تحقيق د. عمر عبد السلام تدمري، ناشر: دار الكتاب العربي - لبنان/ بيروت، الطبعة: الأولي، 1407هـ - 1987م.

6ـ سَعِيد بن الْمُسَيّبِ:

از تابعين است و ذهبي وي را ثقه دانسته و چنين ستوده است:

سعيد بن المسيب بن حزن الإمام أبو محمد المخزومي أحد الأعلام وسيد التابعين عن عمر وعثمان وسعد وعنه الزهري وقتادة ويحيي بن سعيد ثقة حجة فقيه رفيع الذكر رأس في العلم والعمل.

سعيد بن المسيب بن حزن امام ابومحمد مخزومي يكي از مشاهير و سرور تابعين است كه از عمر، عثمان و سعد (بن أبي وقاص) روايت نقل كرده است و از او زهري و يحيي بن سعيد روايت كرده اند، سعيد بن المسيب؛ ثقه، حجت و فقيه بود، خوشنام و در علم و عمل پيشگام بود.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة، الكاشف ج1، ص1953، تحقيق محمد عوامة، ناشر: دار القبلة للثقافة الإسلامية، مؤسسة علو - جدة، الطبعة: الأولي، 1413هـ - 1992م.

ذهبي در كتاب ديگرش«سير أعلام النبلاء» مراسيل سعيد بن المسيب را حجت دانسته است:

ومراسيل سعيد محتج بها.

و به احاديث مرسل سعيد بن المسيب احتجاج مي شود.

الذهبي الشافعي، شمس الدين ابوعبد الله محمد بن أحمد بن عثمان (متوفاي 748 هـ)، سير أعلام النبلاء، سير أعلام النبلاء ج4، ص221، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، محمد نعيم العرقسوسي، ناشر: مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: التاسعة، 1413هـ.

7ـ ام المؤمنين ام سلمه رضي الله عنها:

ام المؤمنين همسر گرامي نبي مكرم اسلام صلي الله عليه وآله، است.

بنابراين در سند اين روايت هيچ اشكالي ديده نمي شود.

دسته پنجم: احاديثي كه سجاياي اخلاقي حضرت مهدي را مثل سجاياي اخلاقي پيامبر صلي الله عليه و اله مي داند:

ا. حديثي كه ابن حبان در اين زمينه آورده است:

ذكر البيان بأن المهدي يشبه خلقه خلق المصطفي صلي الله عليه وسلم:

6825- أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَوْنٍ الرَّيَّانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْمُنْذِرِ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ فُضَيْلٍ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ شُبْرُمَةَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ أَبِي النَّجُودِ عَنْ زِرٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلي الله عليه وسلم يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ أُمَّتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي وَخُلُقُهُ خُلُقِي فَيَمْلَؤُهَا قِسْطًا وَعَدْلا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْمًا وَجَوْرًا.

عبدالله بن مسعود از پيامبر صلي الله عليه و اله روايت كرده است: مردي از امت من خروج مي كند كه اسم او اسم من است و اخلاق او او اخلاق من است و رمين را پر از عدل و داد مي كند همچنانكه از ظلم و جور پر شده است.

التميمي البستي، محمد بن حبان بن أحمد ابوحاتم (متوفاي354 هـ)، صحيح ابن حبان بترتيب ابن بلبان، ج15، ص237، تحقيق: شعيب الأرنؤوط، ناشر:مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة: الثانية، 1414هـ ـ 1993م.

روايات ديگري از روايات حضرت مهدي در كتابهاي شيعه و اهل سنت را نيز مي توان يافت، اما ما به ذكر همين مقدار بسنده مي كنيم و دوستان عزيز را به كتاب هاي تفصيلي مثل «معجم أحاديث المهدي» و... ارجاع مي دهيم.

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

موسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عجل الله فرجه الشريف)




Share
1 | هادي | Iran - Kermanshah | ١٤:٣٨ - ١٨ بهمن ١٣٨٩ |
سلام عليكم:
واقعا بازم مثل هميشه گل كاشتين
التماس دعا
اللهم عجل لوليك الفرج
2 | مهدي ذ | Iran - Tehran | ٢٤:٣٠ - ١٩ بهمن ١٣٨٩ |
با سلام خدمت دوستان عزيزم:
بسيار شنيده ام كه مطلبي را با مضمون "محمد ناصر الدين ألبانى ـ كه از وى به « بخارى دوران» تعبير مى كنند" آورده ايد . سوال بنده اينست كه اين لقب را چه كسي به آلباني داده است ؟ آيا به غير از وهابيت بقيه اهل سنت نيز چنين نظري در مورد وي دارند ؟
متشكرم
3 | سيد | Canada - Montreal | ٠٢:١٣ - ٢١ بهمن ١٣٨٩ |
شايد اين جمعه بيايد، شايد.پرده از چهرهٔ گشايد، شايد. به اميد ظهور مولا
4 | سرچاهي | Iran - Shiraz | ١٣:١٥ - ٠٥ اسفند ١٣٨٩ |
جواب سوال را هرچه سريعتر بدهيد
متشکرم.
5 | مهدي شاهچراغ | Iran - Semnan | ١٩:٣٨ - ١٤ اسفند ١٣٨٩ |
سلام من دانشجو هستم و چند سال پيش اطلاعات كمي در خصوص عقايد اهل سنت داشتم. من براي بسياري از وبلاگ ها و سايت هاي اهل سنت ايران ، افغانستان و پاكستان پيغام گذاشتم و مطمئن هستم كه مراجعه كننده بسياري دارم. يكي از سني ها سوالاتي در صفحه نظرات مطرح كرده كه جواب كامل آنها را نمي دانم. من اين سوالات را در اينجا قرار مي دهم. لطفا من را كمك كنيد. لطفا جواب سوالات رو همين جا قرار بديد تا به عنوان يه پست در وبلاگم قرار بدم. خطبه شقشقيه از همه جهت دروغ است! (1) نويسنده: ابوبكر بن حسين خطبه 3 نهج البلاغه که معروف است به خطبه "شقشقيه" ؛ هميشه، سلاحي بوده است در دست خواص شيعه، عليه عوام شيعه! چه اگر روزي يکي از عوام بگويد: شايد اينطورها هم نيست که مي گويند! شايد حضرت علي با سه خليفه خوب بوده است! در اينجا آنکه کمربند آخوندي دارد، مي گويد: مگر خطبه ي شقشقيه را نخوانده اي؟ نخوانده اي که امير مؤمنان درباره ي خلفاي ثلاثه چه مي گويد؟ حرف ما را قبول نداري سخن امام را چه مي کني؟؟ و به همين راحتي دهان عده ي کثيري را مي بندند! البته بعضي اوقات از اين خطبه عليه اهل سنت نيز استفاده شده است! چنانچه وقتي اهل سنت به يکي از خُطَب يا نامه هاي نهج البلاغه استناد کنند و از آن به عنوان شاهدي بر خوب بودن رابطه ي بين خلفاي ثلاثه با حضرت علي، ياد کنند ؛ آنان مي گويند: ممکن نيست حضرت علي، خلفاي ثلاثه را ستوده باشد؛ چرا که وي در خطبه شقشقيه آنها را سرزنش کرده است؛ البته ما به راحتي مي گوييم: ممکن نيست حضرت علي، خلفاي ثلاثه را سرزنش کرده باشد؛ چرا که وي در خطبه نقطه چين! آنها را ستوده است.(يعني جوابي از جنس جواب آنان) حال در اين مقاله قصد داريم اين خطبه را بررسي کنيم و به جويندگان حق نشان دهيم که اصولاً اين خطبه نه با عقل مي خواند و نه با سيرت حضرت علي و نه با قرآن و نه حتي با خود نهج البلاغه!حال ابتدا کل خطبه را بخوانيم: «آگاه باشيد.به خدا سوگند كه‏«فلان‏»خلافت را چون جامه‏اى بر تن كرد و نيك‏مى‏دانست كه پايگاه من نسبت‏به آن چونان محور است ‏به آسياب.سيلها از من فرومى‏ريزد و پرنده را ياراى پرواز به قله رفيع من نيست. پس ميان خود و خلافت‏پرده‏اى آويختم و از آن چشم پوشيدم و به ديگر سو گشتم و رخ برتافتم. در انديشه‏شدم كه دست‏ تنها بتازم يا بر آن فضاى ظلمانى شكيبايى ورزم،فضايى كه بزرگسالان‏در آن سالخورده شوند و خردسالان به پيرى رسند و مؤمن،همچنان رنج كشد تا به‏لقاى پروردگارش نايل آيد.ديدم،كه شكيبايى در آن حالت‏خردمندانه‏تر است و من‏طريق شكيبايى گزيدم،در حالى كه،همانند كسى بودم كه خاشاك به چشمش رفته،و استخوان در گلويش مانده باشد.مى‏ديدم،كه ميراث من به غارت مى‏رود. تا آن‏«نخستين‏»به سراى ديگر شتافت و مسند خلافت را به ديگرى واگذاشت. بيت:«چه فرق بزرگى است ميان زندگى من بر پشت اين شتر و زندگى حيان برادر جابر».اى شگفتا.در آن روزها كه زمام كار به دست گرفته بود همواره مى‏خواست كه‏ مردم معافش دارند ولى در سراشيب عمر، عقد آن عروس را بعد از خود به ديگرى‏بست.بنگريد كه چسان دو پستانش را، آن دو، ميان خود تقسيم كردند و شيرش را دوشيدند. پس خلافت را به عرصه‏اى خشن و درشتناك افكند، عرصه‏اى كه‏درشتى‏اش پاى را مجروح مى‏كرد و ناهموارى‏اش رونده را به رنج مى‏افكند.لغزيدن‏و به سر درآمدن و پوزش خواستن فراوان شد.صاحب آن مقام، چونان مردى بودسوار بر اشترى سركش كه هرگاه مهارش را مى‏كشيد،بينى‏اش مجروح مى‏شد و اگرمهارش را سست مى‏كرد،سوار خود را هلاك مى‏ساخت.به خدا سوگند،كه در آن‏روزها مردم،هم گرفتار خطا بودند و هم سركشى.هم دستخوش بى‏ثباتى بودند و هم‏اعراض از حق. و من بر اين زمان دراز در گرداب محنت،شكيبايى مى‏ورزيدم تا او نيز به جهان ديگر شتافت و امر خلافت را در ميان جماعتى قرار داد كه مرا هم يكى ازآن قبيل مى‏پنداشت.بار خدايا،در اين شورا از تو مدد مى‏جويم. چسان در منزلت و مرتبت من نسبت ‏به خليفه نخستين ترديد روا داشتند،كه اينك با چنين مردمى‏همسنگ و همطرازم شمارند. هرگاه چون پرندگان روى در نشيب مى‏نهادند يا بال زده فرامى‏پريدند،من راه مخالفت نمى‏پيمودم و با آنان همراهى مى‏نمودم.پس،يكى ازايشان كينه ديرينه‏اى را كه با من داشت فراياد آورد و آن ديگر نيز از من روى بتافت‏كه به داماد خود گرايش يافت.و كارهاى ديگر كردند كه من از گفتنشان كراهت دارم.آنگاه‏«سومى‏»برخاست،در حالى كه از پرخوارگى باد به پهلوها افكنده بود و چونان‏ستورى كه همى جز خوردن در اصطبل نداشت.خويشاوندان پدريش با او همدست‏شدندو مال خدا را چنان با شوق و ميل فراوان خوردند كه اشتران،گياه بهارى را.تا سرانجام،آنچه را تابيده بود باز شد و كردارش قتلش را در پى داشت.و شكمبارگيش به سر درآوردش. بناگاه،ديدم كه انبوه مردم روى به من نهاده‏اند،انبوه چون يالهاى كفتاران.گرد مرا از هر طرف گرفتند،چنان كه نزديك بود استخوانهاى بازو و پهلويم را زير پاى فروكوبند حتي نزديک بود حسن و حسين له شوند و رداى من از دو سو بر دريد.چون رمه گوسفندان مرا در بر گرفتند.اما،هنگامى كه،زمام كار را به دست گرفتم جماعتى از ايشان عهد خود شكستند وگروهى از دين بيرون شدند و قومى همدست‏ستمكاران گرديدند.گويى،سخن‏خداى سبحان را نشنيده بودند كه مى‏گويد:«سراى آخرت از آن كسانى است كه در زمين نه برترى مى‏جويند و نه فساد مى‏كنند و سرانجام نيكو از آن پرهيزگاران است‏» . آرى،به خدا سوگند كه شنيده بودند و دريافته بودند،ولى دنيا در نظرشان آراسته‏جلوه مى‏كرد و زر و زيورهاى آن فريبشان داده بود.بدانيد.سوگند به كسى كه دانه را شكافته و جانداران را آفريده،كه اگر انبوه آن‏جماعت نمى‏بود،يا گرد آمدن ياران حجت را بر من تمام نمى‏كرد و خدا از عالمان‏پيمان نگرفته بود كه در برابر شكمبارگى ستمكاران و گرسنگى ستمكشان خاموشى‏نگزينند، افسارش را بر گردنش مى‏افكندم و رهايش مى‏كردم و در پايان با آن همان‏مى‏كردم كه در آغاز كرده بودم.و مى‏ديديد كه دنياى شما در نزد من از آب بيني ماده‏بزى هم كم ارج‏تر است. چون سخنش به اينجا رسيد، مردى از مردم ‏«سواد» عراق برخاست و نامه‏اى به او داد. على(ع)در آن نامه نگريست.چون از خواندن فراغت‏يافت،ابن عباس گفت:يا امير المؤمنين‏چه شود اگر گفتار خود را از آنجا كه رسيده بودى پى مى‏گرفتى.فرمود:هيهات ابن عباس،اشترخشمگين را آن پاره گوشت از دهان جوشيدن گرفت و سپس،به جاى خود بازگشت. ابن‏عباس گويد،كه هرگز بر سخنى دريغى چنين نخورده بودم كه بر اين سخن كه امير المؤمنين‏نتوانست در سخن خود به آنجا رسد كه آهنگ آن كرده بود.» حال ايرادات ما بر اين خطبه: چند قسمت متن اين خطبه ي طولانى، ايرادهاى بزرگى دارد! 1. ابتداي خطبه، حضرت علي!! خود را چنين ستوده است: «سيلها از من فرو مى‏ريزد و پرنده انديشه را ياراى پرواز به قله رفيع من نيست.» و در همين نهج البلاغه در مورد مالك اشتر چنين آمده است: «لا يرتقيه الحافر و لا يوفى عليه الطائر» (قصار: 443)= هيچ مركبى نمى تواند از كوهسار وجودش بالا رود و هيچ پرنده انديشه به اوج او راه نمى يابد» 2.كمي جلوتر مي گويد: «در انديشه‏شدم كه دست‏ تنها بتازم يا بر آن فضاى ظلمانى شكيبايى ورزم» حال به اين نکته توجه کنيد: وقتي از شيعيان مي پرسيم : «چرا حضرت علي رضي الله عنه سكوت كرد؟» مي گويند: «به وصيت پيامبر عمل كرد زيرا از جانب رسول خدا صلي الله عليه وسلم به صبر امر شده بود!» ولي در اين قسمت خطبه حضرت علي مي فرمايد: «در انديشه بودم..» يعني مونده بودم كه بجنگم يا نجنگم!! مونده بودم، حالا كه ياري ندارم،دست تنها بجنگم يا خير!! يعني اگر دست تنها نبود و ياراني داشت، امكان داشت بجنگد!! به زباني ساده تر؛ اگر ياراني داشت حاضر بود وصيت را زير پا بگذارد! اما اگر وصيت و امر به صبري در كار بود اين دو دلي و اين شك و ترديد معنا نداشت و حضرت علي رضي الله عنه اصلاً اجازه جنگ نداشت كه حالا بخواهد به تنهايي اين كار را بكند يا همراه ياران!! پس خواه ناخواه، بايد يكي از اين سه مورد را بپذيريد: الف: اين خطبه دروغين است (كه به يقين، چنين است) ب: وصيتي در كار نبوده و اين همه از روضه خواني هاي آخوندهاست.(که باز هم يقيناً چنين است!) ج: گزينه "الف" و "ب" و هر كدام از اين سه مورد را انتخاب كنيد(ترجيحاً گزينه "ج") ؛ مطلوب ما همان است ... وسبحان الله العظيم 3.در حين خطبه اشاره مي كند به «دست تنها بودن» يعني حيف كه تنها هستم وگرنه قيام مي كردم، حال كه تنها هستم بهتر است صبر پيشه كنم!! اما در نامه 62 و نامه 36 كاملاً خلاف اين سخن ثبت شده است! نامه 62:«إِنِّي وَاللهِ لَوْ لَقِيتُهُمْ وَاحِداً وَهُمْ طِلاَعُ الاْرْضِ كُلِّهَا مَا بَالَيتُ وَلاَ اسْتَوْحَشْتُ، وَإِنِّي مِنْ ضَلاَلِهِمُ الَّذِي هُمْ فِيهِ وَالْهُدَى الَّذِي أَنَا عَلَيهِ لَعَلى بَصِيرَةٍ مِنْ نَفْسِي وَيقِينٍ مِنْ رَبِّي. » يعني: «به خدا سوگند،اگر با ايشان(اهل شام) روبرو شوم،"من تنها باشم و آنها روى زمين را پركنند،نه باك دارم و نه هراس"،زيرا به آن گمراهي كه آنان در آن غرقند و آن هدايتى‏كه خود بدان آراسته‏ام، نيك آگاهم.و از جانب پروردگارم با يقين همراهم. » مي پرسم: اگر تنها بودن يا نبودن براي وي فرقي نداشت چرا در خطبه شقشقيه به گونه اي مي گويد: حيف که دست تنهام؟... ولي در نامه فوق الذکر مي گويد «چون مي دانم آنان در گمراهي هستند و من در هدايتم با آنان روبرو مي شوم» مگر غير از اين است که نزد شيعه منکر امامت کافر و مخلد في النار است؟ و مگر غير اين است که شيعيان معتقدند که اصحاب نه تنها امامت علي را قبول نداشتند بلکه زنش را کشتند و ريسمان به گردنش انداختند و...؟ پس آيا گمراهي از اين بالاتر وجود دارد؟ چرا يک بام و دو هوا؟ چرا يک بار با اين گمراهان! مي جنگد(صفين!) و يک بار با بدترين حزب گمراهان مسامحه مي کند؟!!(دوران خلفاي ثلاثه) به گمانم! انديشه مالك بتواند به قله دست نيافتني علم علي برسد! و ايضاً پرنده انديشه علي نيزبه قله افكار مالك صعود مي کند! و اين يك دوگانه گويي آشكار است ؛ آن هم در خود نهج البلاغه! اگر باز بگوييد: وصيت! وصيت؛ امام به وصيت عمل کرد! مي گويم: در آن وصيت کذايي شما حضرت علي قسم خورده بود که صبر کند تا زماني که از دنيا برود، قسم خورده بود که اگر خانه خدا هم خراب شد او دم نزند! اگر قرآن پاره پاره شد! سکوت کند؛ پس مي گويم: چرا مي خواهد با اهل شام بجنگد در حالي که قسم خورده بود تا زماني که از دنيا برود سکوت کند حتي اگر سنتها تعطيل شود باز هم دم نزند!! (الکافي ج1 ص282_ دار الكتب الاسلامية) در اين محل شيعه مي تواند يکي از اين سه گزينه را انتخاب کند: 1.خطبه ي شقشقيه جعلي است! 2. وصيتي در کار نبوده! 3. نامه 62 جعلي است! اما در اين مورد نامه 36 را هم داريم ؛ وي در اين نامه در جواب نامه "عقيل بن ابيطالب" (برادرشان) چنين مي گويند: «وَلاَ تَحْسَبَنَّ ابْنَ أَبِيكَ ـ وَلَوْ أَسْلَمَهُ النَّاسُ ـ مُتَضَرِّعاً مُتَخَشِّعاً، وَلاَ مُقِرّاً لِلضَّيمِك وَاهِناً وَلاَ سَلِسَ الزِّمَامِ لِلْقَائِدِ، وَلاَ وَطِىءَالظَّهْرِ لِلرَّاكِبِ المُقْتَعِدَ...» =«و مپندار كه فرزند پدرت،هر چند مردم رهايش كنند،دربرابر دشمن تضرع و خشوع كند يا از ناتوانى زير بار ستم رود يا زمام خود به دست‏ديگرى دهد و يا به كس سوارى دهد....» پس تنها بودن و يار نداشتن نمي تواند مانع حضرت علي رضي الله عنه شود! و اين علي كه به دروغ در خطبه شقشقيه از قول او گفته شده: «در انديشه بودم كه اكنون كه تنها هستم ...» اين علي، علي ما نيست، زيرا علي ما برايش مهم نيست كه تنها باشد يا خير....به عقيده شيعيان خلفاي ثلاثه ظالم بودند، پس اگر شيعه راستگوست حضرت علي بايد با آنها مي جنگيد هر چند كه تنها باشد! ولي مي دانيم که نجنگيدند بلکه روابطي نيکو داشتند؛ پس آيا شيعه مي خواهد به ما بگويد: حضرت علي دوگانه گو بود؟ آيا مي خواهد بگويد علي ايشان فقط حرف مي زد و اهل عمل نبود؟ و يا اينکه ما بايد نتيجه بگيريم که شيعه دروغ مي گويد و اين خطبه جعلي است؟ در اين مورد خطبه 192 (وهمچنين خ75) را نيز ببينيد که مي گويد با بيعت شکنان(ناکثين.. منظور طلحه و زبير!) مي جنگم و به اعتقاد شيعه اصحاب نيز، بيعت روز غدير را شکستند؛ ولي با آنان نجنگيد !! پس نتيجه مي گيريم که بيعت روز غدير نيز افسانه اي بيش نبوده است وگرنه بايد با آنان نبرد مي کرد! 4-. در قسمتي از اين خطبه آمده است: « ديدم،كه شكيبايى در آن حالت‏خردمندانه‏تر است و من‏طريق شكيبايى گزيدم،در حالى كه،همانند كسى بودم كه خاشاك به چشمش رفته،و استخوان در گلويش مانده باشد. مى‏ديدم،كه ميراث من به غارت مى‏رود.» حال باري ديگر نامه 36 را به شكل كاملتري بخوانيد: «وَأَمَّا مَا سَأَلْتَ عَنْهُ مِنْ رَأيي فِي الْقِتَالِ، فَإِنَّ رَأْيي قِتَالُ الْـمُحِلِّينَ حَتَّى أَلْقَى اللهَ، لاَ يزِيدُنِي كَثْرَةُ النَّاسِ حَوْلِي عِزَّةً، وَلاَ تَفَرُّقُهُمْ عَنِّي وَحْشَةً، وَلاَ تَحْسَبَنَّ ابْنَ أَبِيكَ ـ وَلَوْ أَسْلَمَهُ النَّاسُ ـ مُتَضَرِّعاً مُتَخَشِّعاً، وَلاَ مُقِرّاً لِلضَّيمِك وَاهِناً وَلاَ سَلِسَ الزِّمَامِ لِلْقَائِدِ، وَلاَ وَطِىءَالظَّهْرِ لِلرَّاكِبِ المُقْتَعِدَ...» =«پرسيده بودى كه در پيكار با اين قوم چه راهى دارم؟به خدا سوگند با اين"مردم ‏پيمان شكن" مى‏جنگم تا خدا را ديدار كنم.افزونى پيرامونيان بر عزتم نيفزايد وپراكنده شدنشان به وحشتم نيفكند و مپندار كه فرزند پدرت،هر چند مردم رهايش كنند، دربرابر دشمن تضرع و خشوع كند يا از ناتوانى زير بار ستم رود يا زمام خود به دست‏ديگرى دهد و يا به كس سوارى دهد. و همچنين در خطبه 24 مي گويد: «وَلَعَمْرِي مَا عَلَي مِنْ قِتَالِ مَنْ خَالَفَ الحَقَّ، وَخَابَطَ الغَي مِنْ إِدْهَانٍ وَلاَ إِيهَانٍ»=«به جان خودم سوگند! در جنگيدن با كسى كه مخالفت حق كرده و در راه ضلالت و گمراهى قدم نهاده است، مسامحه و سستى نمى‏كنم». به اعتقاد شيعه، اصحاب، پيمان و بيعت روز غدير را شكستند و به اين وسيله مرتد شدند، چرا حضرت علي به جاي جنگ عليه اين پيمان شكنان! با آنها دوست و همكار بود؟چرا زير بار ستم رفت و زمام خود را به ديگري داد؟!!! چرا اين خطبه(شقشقيه) را با سيرت حضرت علي در تضاد مي بينيم؟ چرا در نامه فوق گفت: زير بار ظلم نميروم ولي در خطبه جعلي شقشقيه مي گويد: «همانند كسى بودم كه خاشاك به چشمش رفته،و استخوان در گلويش مانده باشد. مى‏ديدم،كه ميراث من به غارت مى‏رود» چرا اجازه داد به او ظم کنند و چرا اجازه داد ارثش را به غارت ببرند؟! خواهشاً باز ارشميدس وار نگوييد: يافتم يافتم! به خاطر وصيت سکوت کرد! زيرا باز نميتوانم درسهاي گذشته را برايتان مرور کنم پس خواهشاً سکوت کنيد يا چند خط بالاتر را دوباره بخوانيد! 5. در اين خطبه كمي جلوتر :«هر دو از شتر خلافت سخت دوشيدند و از حاصل آن بهره مند گرديدند.» يعني اينكه سيدنا ابوبكر و سيدنا عمر از خلافت لذت بردند و از آن سود جستند!!! تا به حال چنين دروغي را از هيچ كذابي نشنيده بودم كه الان آن را (به دروغ) از سيدنا علي مي خوانم! كل تاريخ و سيرت گوياي اين است كه ابوبكر و عمر از تجار عرب بودند، بلكه ابوبكر صديق از ثروتمندترين و موفقترين تجار عرب بود، ولي با اسلام آوردن خويش، تمام مال و منال خود را در راه اسلام انفاق كرد(يؤْتِي مَالَهُ يتَزَكَّى)حضرت عمر رضي الله عنه نيز چنين بود و وي به ساده زيستي شهره بود، حال چگونه در تخيل مي گنجد كه شخصي در جواني كل دارايي خود را بدهد تا بتواند در پيري چند صباحي امير باشد آنهم چه اميري!! اميري که مانند رعاياي خود زندگي ميكند و غذايش، غذايي است كه رعايا هم حاضر به خوردن آن نيستند!! براي كسي كه كمي وجدان داشته باشد همين يك نكته كافيست كه بداند چنين گفته گزافي سخن حضرت علي نيست! حضرت علي که به دروغ از زبانش چنين اراجيفي ساخته شده همان کسي است که از چاهي (چاه رومه) آب مي خورد که حضرت عثمان خريده و در راه خدا انفاق کرده بود ؛ حضرت علي در همان سپاهي حاضر مي شد که خرج بيشتر تجهيزاتش را ابوبکر و عمرو عثمان داده بودند!!! حال بر اينها که به اين راحتي از مال و منالشان مي گذرند، چنين ايرادي مي گيرد؟؟ ابوبکر و عمر براي اسلام آوردن خود کل دارايي خود را هزينه کردند ولي حضرت علي چه کرد؟ او از اموال همين انفاق کنندگاه استفاده کرد و "به قول شيعه" با سخاوت هر چه تمامتر با چنين سخنان گزافي از آنان تشکر کرد! سخني در ذهنم دارم و بغضي سنگين در گلويم؛ افسوس و باز هم افسوس که نمي توانم بگويم! فقط مي گويم: اَلا لعنة الله علي الظالمين 6. سازنده خطبه در مذمت دوران خلافت "سيدنا عمر عليه السلام" مي گويد: «به خدا سوگند، كه در آن‏روزها مردم،هم گرفتار خطا بودند و هم سركشى.هم دستخوش بى‏ثباتى بودند و هم‏اعراض از حق» حال در همين خطبه، آن هم فقط در چند خط بعد، در مورد دوران خود مي گويد : «اما،هنگامى كه،زمام كار را به دست گرفتم جماعتى از ايشان عهد خود شكستند وگروهى از دين بيرون شدند و قومى همدست‏ستمكاران گرديدند.گويى،سخن‏خداى سبحان را نشنيده بودند كه مى‏گويد:«سراى آخرت از آن كسانى است كه در زمين نه برترى مى‏جويند و نه فساد مى‏كنند و سرانجام نيكو از آن پرهيزگاران است‏» آرى،به خدا سوگند كه شنيده بودند و دريافته بودند،ولى دنيا در نظرشان آراسته‏جلوه مى‏كرد و زر و زيورهاى آن فريبشان داده بود.» پس نتيجه مي گيريم كه در دوران او گروهي از مردم، پيمان شكن شدند و گروهي كافر شدند و گروهي همكار ستمكران و گروهي نيز دنيا پرست!!! حال ببينيد كه چه تناقض تلخي در اين چند خط نهفته است!!! ببينيد که جاعل اين خطبه چگونه خودش، خودش را نفي مي کند! اي کسي که شيعه مي گويد اين خطبه از سخنان توست !! توئي که حضرت عمر را و مردم زمانش را مذموم مي داني؛ خودت که (به گواهي خودت)وضع دورانت افتضاح است!! پس لطف کرده و اول يک سوزن به خود بزن بعد يک جوالدوز به مردم! البته هر آشنا به تاريخي مي داند كه در دوران خلافت حضرت فاروق اعظم رضي الله عنه نه سركشي بود و نه كارشكني وجود داشت و نه شورشي و نه مردم دين زده شدند و نه گروهي رو به گناه آورد و نه كسي مي توانست در دوران خلافت با صلابت سيدنا عمر از حق روي بگرداند، بلکه دوره خلافت ايشان دوره طلايي خلافت خلفاي راشدين بود. البته از خود حضرت علي رضي الله تعالي عنه نيز در همين نهج البلاغه نقل شده که وي دوران خلافت سيدنا عمر رضي الله عنه را مي ستايد که براي پرهيز از اطاله کلام شما را ارجاع مي دهم به لينک زير:؟؟؟؟

پاسخ:

با سلام
دوست گرامي
جداي از اينكه اين خطبه در كتب اهل سنت نيز آمده است و علماي اهل سنت نيز بر آن شرح زده‌اند ، اشكالات دلالي مضحكي دارد كه به آنها اشاره مي‌كنيم :
1- گفته است بين كلام حضرت در مدح خود و مدح حضرت در مورد مالك تعارض وجود دارد !
زيرا حضرت گفته‌اند هيچ انديشه‌اي به من نمي‌رسد ، و در مورد مالك نيز چنين گفته‌اند كه او كوه بلندي بود كه پرندگان به او نمي‌رسيدند !
آيا اهل سنت از رسول خدا (ص) در مورد صحابه شبيه اين سخنان را مطرح نمي‌كنند كه آنها با مردم عادي قابل قياس نيستند ؟ و آيا خود رسول خدا (ص) را مي‌توان با صحابه قياس كرد ؟
هيچ يك از ياران اميرمومنان نيز با آن مقام فكري و علمي نمي‌توانست به مقام اميرمومنان برسد ، و خود ياران نيز در مقامي بودند كه مردم عادي به مقام آنها نمي‌رسيدند !
2- گفته است «يعني اگر دست تنها نبود و ياراني داشت، امكان داشت بجنگد!! به زباني ساده تر؛ اگر ياراني داشت حاضر بود وصيت را زير پا بگذارد!»
بهتر است اول وصيت را ببينيد ، به نظر شيعه وصيت رسول خدا (ص) اين بود كه اگر ياراني پيدا كردي بجنگ و اگر ياري نيافتي صبر كن ! نه اينكه حتي اگر نيرو داشتي صبر كن ! بهتر است به جاي اينكه عقيده شيعه را به دروغ مطرح كند ، نظر شيعه را به درستي مطرح نمايد ! البته دقيق مطرح كردن نظر شيعه به ضرر او است و به همين دليل چنين نمي كند !
3- گفته است «مي پرسم: اگر تنها بودن يا نبودن براي وي فرقي نداشت چرا در خطبه شقشقيه به گونه اي مي گويد: حيف که دست تنهام؟... ولي در نامه فوق الذکر مي گويد «چون مي دانم آنان در گمراهي هستند و من در هدايتم با آنان روبرو مي شوم»
خوب است كه خود گفته است اين سخنان در مورد اهل شام است ، و نه درمورد خلفاي اول و دوم !
رسول خدا (ص) به اميرمومنان در مواقعي خاص دستور به صبر دادند و در مواقعي دستور به جنگ ، و خود اهل سنت از آن حضرت (ع) نقل كرده‌اند كه فرمود «امرت بقتال الناكثين و...» بنابر اين آن حضرت حتي اگر دست‌تنها نيز بودند براي اجراي وصيت رسولخدا (ص) با آنها مي‌جنگيدند .
4- گفته است «به اعتقاد شيعه، اصحاب، پيمان و بيعت روز غدير را شكستند و به اين وسيله مرتد شدند، چرا حضرت علي به جاي جنگ عليه اين پيمان شكنان! با آنها دوست و همكار بود؟»
بحث ارتداد گروهي از اصحاب بعد از رسول خدا (ص) ، در كتب اهل سنت ، و حتي در صحيح بخاري كتاب الرقاق باب في الحوض به صورت مفصل آمده است و عقيده شيعه نيست !
اما راجع به همكاري حضرت علي عليه السلام با خلفا به صورت مفصل در آدرس ذيل پاسخ داده شده است :
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=3591


5. گفته است «در اين خطبه كمي جلوتر :«هر دو از شتر خلافت سخت دوشيدند و از حاصل آن بهره مند گرديدند.» يعني اينكه سيدنا ابوبكر و سيدنا عمر از خلافت لذت بردند و از آن سود جستند!!!»!
نويسنده هنوز معني اصطلاحات عربي را نمي‌داند ،‌و به همين علت ،‌ روايت را ترجمه اشتباه كرده است ! سخت دوشيدن پستان حيوان ، كنايه از ضعيف كردن حيوان و فشار زياد بر او آوردن است ! به حدي كه حيوان را گاهي تا سر حد مرگ مي‌برد !
يعني خلفا در زمان خويش كاري كردند كه از خلافت اسلامي جز بدني بي‌جان چيزي باقي نماند !
6- گفته است «كل تاريخ و سيرت گوياي اين است كه ابوبكر و عمر از تجار عرب بودند، بلكه ابوبكر صديق از ثروتمندترين و موفقترين تجار عرب بود، ولي با اسلام آوردن خويش، تمام مال و منال خود را در راه اسلام انفاق كرد(يؤْتِي مَالَهُ يتَزَكَّى)»!
چند ادعا كرده است :
ا. ابوبكر از ثروتمندان بوده است ! جالب اينجاست كه پدر ابوبكر ، با وجود نابينايي براي روزي يك وعده غذا در خانه مردم كار مي كرد ؛ اگر ابوبكر ثروتمند بود ، براي چه به پدر خود كمك نمي‌كرد ؟!
ب. ادعا كرده است كه آيه «يوتي ماله يتزكي» در مورد ابوبكر نازل شده است با اينكه اين مطلب هيچ مدرك صحيحي ندارد !
6. گفته است«پس نتيجه مي گيريم كه در دوران او گروهي از مردم، پيمان شكن شدند و گروهي كافر شدند و گروهي همكار ستمكران و گروهي نيز دنيا پرست!!! حال ببينيد كه چه تناقض تلخي در اين چند خط نهفته است!!!ببينيد که جاعل اين خطبه چگونه خودش، خودش را نفي مي کند!»!
اگر بگوييم بيعت مردم با اميرمومنان بازگشت به حقيقت اسلام و بيعت شكني خروج مجدد بوده است چه ؟ آيا باز تناقضي وجود دارد ؟ مردم در زمان خلفا از حقيقت اسلام دور شدند ولي با بيعت دوباره به آن نزديك گشتند ولي باز پيمان شكني كردند .
موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

6 | مهدي شاهچراغ | Iran - Semnan | ٢٠:٠٢ - ١٤ اسفند ١٣٨٩ |
قسمت دوم سوالات چرا پيامبرصلي الله عليه وسلم ،امامت علي رضي الله عنه را در مكه و يا عرفات به مردم معرفي نكرد؟! توضيح سؤال: بسياري از مردم كه به همراه پيامبر به حج رفته بودند به مدينه باز نمي‌گشتند؛ بلكه بعضي كه اهل شهر مكه بودند در همان شهر مي‌ماندند و بعضي كه اهل طائف بودند مستقيما به طائف مي‌رفتند و بعضي ديگر كه اهل يمن بوده به يمن مي‌رفتند. [وهيچ‌كدام مسير‌شان از غدير خم نمي‌گذشت تا شاهد ابلاغ جانشيني علي از جانب رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم باشند.] پس اگر حضرت قصد اين مي‌داشتند كه در روز غدير امامت علي را اعلام كنند بايد آن را در حجه‌الوداع ابلاغ مي‌كردند. پس حال كه حضرت اين‌گونه نكردند و سخني كه مربوط به امامت علي بشود نفرمودند و هيچ كس نيز در اين رابطه روايتي نه ضعيف و نه صحيح نقل نكرده است و حتي آن حضرت در خطبه خود نامي از علي هم به زبان نياوردند در حالي كه اين مجمعي عمومي بود كه همه حاجيان در آن حضور داشتند پس معلوم مي‌شود كه حضرت مأموور به ابلاغ امامت علي نبوده‌اند. منهاج السنه النبويه، ج 7، ص 315 تا 317. پاسخ شيعه ها : 1 ـ رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم كاملا تابع وحي است رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم كاملاً تابع وحي است، و چون آيه ابلاغ در غدير نازل شده است او نيز مأمور است تا همان مكان و نه هيچ مكان ديگري به اين امر اختصاص يابد. كه در ادامه، روايات اهل سنت مبني بر نزول آيه ابلاغ و اكمال در غدير خم ذكر مي‌گردد. 2 ـ تمام فتنه‌ها از مدينه برخواهد خواست. مشكلي كه براي خلافت و امامت امير المؤمنين عليه السّلام مي‌تواند پيش آيد بيش‌تر مي‌تواند از ناحيه جمعيت مسلمان قريش و ساكنان مدينه ايجاد گردد (همان‌گونه كه بعد از وفات پيامبر تجربه شد) و نه از ناحيه مسلمانان دور دست هم‌چون يمن و طائف و يا ساير ديار، از اين رو خداوند پيامبر خويش را مأمور مي‌سازد تا بيشترين تأكيد و توجه مردم را در منطقه‌اي كه تجمع مردم بيشتر به آنها معطوف است عملي سازد. 3 ـ مني و عرفات و يا مكه نا مناسب براي معرفي امير المؤمنين عليه السّلام مني و عرفات و يا شهر مكه محلي است كه تمام توجه مردم در ايام حضور در آن مكان، به عبادت و تضرع و انقطاع الي الله و اعمال مخصوص به آن مكان و زمان مبذول مي‌گردد و هر گونه برنامه‌اي ديگر در آن سرزمين، يا توجه مردم به عبادت را متوجه خود مي‌سازد و يا اهميت ويژه آن امر را از بين مي‌برد. 4 ـ اعلام عمومي در مدينه بر آموزشي بودن حجه الوداع از ابتداي امر و قبل از حركت كاروان حجه الوداع در مدينه ندا داده شده بود كه رسول خدا براي آموزش احكام و مناسك حج عازم مراسم حج هستند. رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم به مؤذنان امر فرمود تا در تمامي شهرها و ديارها اعلام كنند كه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم در اين سال (سال آخر عمر پيامبر) قصد حج دارند و منظور و غرض از اين حج آموزش و تعليم مناسك و اعمال حج است تا اين مناسك براي هميشه بين مردم بماند ... إرشاد القلوب، ص 328 ـ بحار الانوار،ج 28، ص 95 و ج 37، ص 115 و ج 21، ص 378، باب 26. از اين رو شايد بتوان اين‌گونه گفت: كه خدا و رسول او نخواسته‌اند هر‌گونه امري كه از توجه مردم به آموختن و تعليم مناسك و اعمال حج مي‌گردد را در ايام حضور در مكه و عرفات و مني مطرح سازند. 5 ـ تاييد مناسبت غدير در معرفي امير المؤمنين به پيام تبريك ديگران شرايط و ظروف زماني و مكاني در غدير به حدي مهيّا و مناسب بوده است كه جمعيت حاضر در غدير كه جلو آمده و با امير المؤمنين عليه السّلام بيعت كرده و دست داده و با كلماتي هم‌چون «بخ بخ لك يا بن ابي طالب!» تبريك گفته و در مرئي و منظر تمام حاضران در غدير اين اتفاق را به عنوان سندي ماند‌گار در تاريخ ثبت نمودند. پاسخ اهل سنت: الله رحمت کند ابن تيميه را .....براستي که به تنهايي امتي بود اين ايراد را نخستين بار، ابن تيميه از شيعه ها پرسيد: (( اگر رسول الله ميخواست علي را خليفه اعلام کند بهترين مکان عرفات بود نه 9 روز بعد در غير خم)) و همه ميدانيم که در خطبه عرفات رسول الله صلي الله عليه وسلم حتي اشاره اي هم بنام علي نکرد شيعه به اين ايراد 5 پاسخ داده! پاسخ آخرينش اصلا ربطي به سوال ندارد و شيعه بيچاره فقط خواسته صفحه را پر کند.و فراموش نکنيد که پر گويي توسط شيعه، وسيله اي است براي بيرون رفتن از تنگنا. اما 4 جواب ديگرش را بررسي ميکنيم. در جواب اول گفته الله اينطور خواسته، اما بحث ما و شما اين است که الله نخواسته اگر ميخواست در عرفات ميگفت پس جواب اولش بسيار زشت است و به اين ميماند که يک ملحد ازما بپرسد به چه دليل ميگوييد قران کتاب الله است؟؟ و ما بگوييم الله اينطور خواسته. او که ملحد است! او که الله را قبول ندارد!! بر اين قياس ما که شيعه نيستيم !!ما که اصل حرف شما را قبول نداريم شما بايد رفتار عجيب خداي خود را نيز مشخص کنيد که چرا مکان نامناسب را انتخاب کرد ؟ خداي شما غير از الله ماست!! درپاسخ دوم: گفته رسول الله صلي الله عليه وسلم براي اين خلافت علي را، به اهل طايف ويمن و غيره ابلاغ نکرده ، چون اونها مهم نبودند، مهم مدينه بود! در جواب ميگويم: شما مدعي هستيد که مرتدين در زمان ابوبکر به اين خاطر شوريدند که ديدند ابوبکر بر خلاف آيه بلاغ و فرموده رسول صلي الله عليه وسلم در غدير خم ،عمل کرده و خود به جاي علي نشسته! حالا اگر رسول الله بمردم يمن و طايف و اهل باديه و مردم مکه نيز اينرا ميگفت که غير از علي خليفه اي را قبول نکنيد بنظر شما بهتر نبود؟ صد البته که بود ، پس اصلا قصه جانشيني علي دروغ است و الا مکيان و يمنيان و طايفيان و اهل باديه نبايد بيخبر ميماندند... اصلا اين حرف چه معني دارد که مردم مدينه مهم بودند نه ديگران ؟؟!!! درست است که تهران مهم است اما اين مانع نميشود که خبر جانشيني ؟؟؟؟؟ در مشهد و و ... تبريزو اهواز هم اعلام شود اينکه رسول الله صلي الله عليه وسلم براي مشهدي ها و اصفهاني ها ( اهل طايف و مکه ) نگفته خود بهترين دليل است که خطبه غدير خم درباره امر عظيم خلافت نبوده است در دليل 3 و 4 شيعه ميگويد که چون عرفات جاي آموزش و عبادت بود پس رسول الله صلي الله عليه وسلم مناسب نديد جانشيني علي را در آنجا اعلان کند!!! اي جاهلان! اي نادانان! آخر کدام آموزش مهمتر بود از آموزش امامت بعد از نبوت ؟؟ و پيش شما شناخت ولايت مهم ترين عبادات است !! دوما اگر حج جاي اينکارها نيست پس اين برائت از مشرکين شما در حج براي چيست ؟ و پس چرا آرامش مردم را درمراسم حج بهم ميزنيد ؟ و با شعار هاي توخالي عبادت آنها در ايام حج خراب ميکنيد؟!! حج جاي اين است که تو شعار سياسي بدهي!! اما جاي اين نيست که جانشيني علي در خلال آن اعلام شود؟؟!! اي شيعه آيا بهتر نبود بجاي جواب دادن ساکت ميشدي و آبروي خود را نمي ريختي ؟! وجواب پنجم انها اصلا ربطي به سوال ما ندارد.. حالا اي خواننده شيعه: تو ميببيني علماي شيعه جوابي ندارند، پس آيا سزاور است از ترس چماق آنها همچنان به اين عقيده منحط و غير قابل دفاع چنگ بزني ؟ آيا ترس از الله سزاوارتر است يا ترس از اين موجوداتي که اگر الله نخواهد هيچ ضرري نميتوانند به تو برسانند؟ و اگر تو تسليم الله باشي الله از تو درمقابل اينها دفاع خواهد کرد : إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ ﴿الحج: ٣٨﴾ «بدرستيکه الله از مومنان ( ىر مقابل دشمنانشان ) دفاع ميکند و براستي كه الله خائنان کافر را دوست ندارد» اي برادر شيعه: وقتي الله ترا در صورت ايمان، حمايت ميكند و از تودفاع مينمايد، پس سزاوار نيست که از ملايان خائن به قرآن ،ترسي بخود راه دهي بلکه سزاوار است که آنها ، از تو و از الله ي تو بترسند !!

پاسخ:

با سلام

دوست گرامي

1- در پاسخ به اشكال اول او بايد گفت :

قياس اهل سنت با ملحد ، صحيح نيست ، زيرا ملحد خداوند را قبول ندارد ، اما اهل سنت ، با سند صحيح نقل كرده‌اند كه رسول خدا (ص) در روز غدير خم ، در 18 ذي الحجة ماجراي ولايت اميرمومنان را مطرح كردند و آيه «اليوم اكملت لكم دينكم» نازل شد ! يعني اين مطلب طبق روايات اهل سنت و مباني آنها ثابت شده است و تنها نكته نداستن حكمت است و نه بيشتر ! نه مثل ملحدي كه اصل خداوند براي او ثابت نشده است !

2- چه كسي گفته است كه اهل يمن و باديه و مكه بي‌خبر ماندند ؟ در كتب اهل سنت ،‌ماجراي مخالفت برخي از اهل مكه بعد از رسيدن خبر به آنها آمده است ! يعني خبر اين ماجرا به همه مردم رسيد ، اما مساله اين بود كه بايد از اهل مدينه بيعت محكم‌تري گرفته مي‌شد ، زيرا تنها در امكان آنها بود كه خليفه منتخب رسول خدا (ص) را كنار بزنند .

البته قياس آن زمان با اين زمان صحيح نيست ، الان خبر‌ها به سرعت منتقل مي‌شود ، اما در آن زمان ، براي منتقل شدن خبر چند روز زمان لازم بود ، خبر ولايت اميرمومنان بعد از چند روز و در زمان حيات رسول خدا (ص) به همه رسيد ، اما خبر غصب حق زماني به ديگران مي‌رسيد كه اميرمومنان را از خلافت كنار زده بودند ! و نيروهاي خود را آماده براي حمله به ديگران كرده بودند !

3- فرق عبادات در زمان حج ، و اعلام ولايت اين است كه عبادات حد اكثر چند ساعت وقت مي‌خواهند اما اعلام ولايت اميرمومنان با مقدمات و موخرات و بيعت چند روز طول كشيد ، و نمي شد در عرفات كه مردم تنها نيم‌روز در آنجا مي‌مانند ،‌اين كار را انجام داد ! يا در مني !

4- اين نويسنده سني اصلا ساير پاسخ‌هاي شيعه را مطرح نكرده است ،‌چون مي‌دانست كه نمي‌تواند به آنها پاسخ بدهد

مثلا : به اقرار اهل سنت ، رسول خدا (ص) در سفر حجة الوداع براي خود محافظ گذاشته بودند تا اينكه آيه نازل شد كه «بلغ ما انزل اليك من ربك وان لم تفعل فما بلغت رسالته والله يعصمك من الناس»!

يعني گروهي از مسلمانان (تمامي حاضران در مكه در آن سال مسلمان شده بودند) قصد كشتن رسول خدا (ص) را داشتند ! اما در غدير خم ، اين فرصت از آنها گرفته شد ، زيرا نظام منافقين كه براي اين كار نقشه چيده و قصد داشتند رسول خدا (ص) و جانشين معين شده آن حضرت را با هم ترور كنند ، بعد از خروج رسول خدا (ص) از مكه با خود گفتند ديگر اين كار تا مدينه صورت نخواهد گرفت و به همين سبب پراكنده شده و نظام خود را از دست دادند !

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

7 | مهدي شاهچراغ | Iran - Semnan | ٢٠:٠٥ - ١٤ اسفند ١٣٨٩ |
قسمت سوم سوالات سلام دوست گرامي شما اگر واقعا مدعي هستيد لطفا در يک پست جديد به اين سوالات پاس عقلي دهيد زيرا هرچه وبگ و سايت ميزنم چند روز بعد فيلتر است من دوباره بر ميگيردم اميدوارم پاسخ درس بدون بهانه ي تقيه و مصلحت و... داده باشيد ( اين سوالات جسارت به حضرت علي رض نيست من فداي نام حضرت هستم ولي سوالات براي دانستن غلو شيعيان به آن حضرت است) حضرت علي رض در خطبه 205 در جواب طلحه و زبير رض فرموده: «به خدا سوگند من به خلافت رغبتي نداشته و به ولايت بر شما علاقه اي نشان نمي دادم و اين شما بوديد که مرا به آن دعوت کرديد و آن را بر من تحميل کرديد». مي پرسيم: آيا کسي نبوت حضرت محمد ص را بر وي تحميل کرده بود؟ يا خود پيامبرص از جانب خدا مامور بدان بود؟، پس چرا حضرت علي رض در اين جا نسبت به خلافت الهي فرموده: علاقه اي بدان نداشتم و شما آنرا بر من تحميل کرديد؟ پس نتيجه مي گيريم که دستوري از جانب خداوند نبوده، و گرنه اولين مقصر خود حضرت علي مي شود که در گرفتن آن کوتاهي کرده و شما مطمئن باشيد اگر دستوري از جانب خداوند بود حضرت علي رض اجازه نمي داد احدي آنرا پايمال کند و همينطور اصحاب پيامبر ص آن دستور را انجام مي دادند و به کسي اجازه نافرماني در امر الهي را نمي دادند 2 در روايتي از شيعيان نقل شده كه حضرت علي از پيامبر در مورد فضيلت ماه رمضان سوال مي كرد كه پيامبر ص اندوهگين مي شود و مي گويد: گويا بدترين خلق را مي بينم كه در اين ماه تو را به شهادت مي رساند و...، حضرت علي مي پرسد: آيا در آن هنگام ايمان من به سلامت خواهد بود يا خير؟ كه پيامبر ص جواب مثبت مي دهد. سوال ما اين است كه چطور امام معصوم از درستي ايمان خود سوال مي كند؟ مگر شخص معصوم كافر از دنيا مي رود يا ناقص الايمان؟ چطور امام هدايتگر مردم جهان نمي داند خودش با ايماني سالم به آن دنيا مي رود يا خير؟ اين چگونه امام، خليفه من عندالله، معصوم و هدايتگر است؟ چطور امام مسئله اي به اين مهمي را نمي دانسته؟ مگر علم غيب نداشته؟ مگر در اصول كافي حديثي نيست مبني بر اينكه امامان قاتل خود را مي شناسند و از زمان مرگ خود باخبرند و حتي به اختيار خويش مي ميرند، پس چرا حضرت علي از پيامبر مي پرسيده، مگر خودش نمي‌دانسته (طبق روايات شيعه)

پاسخ:

با سلام

دوست گرامي

1- اين مساله ناشي از خلط بين نبوت و امامت و خلافت است !

نبوت و امامت امري الهي است ، و در صورتي كه امكان خلافت عادلانه و اجراي دستورات شرع باشد ، امام يا نبي خلافت را نيز به دست مي‌گيرد ، اما خلافتي كه توسط ابوبكر و عمر و عثمان ، تحريف شده و در زمان عثمان بازيچه بني اميه شده و وسيله‌اي براي ثروت‌اندوزي گروهي ديگر ، خلافتي نيست كه حضرت علي عليه السلام آن را به عهده گيرد ؛ و به همين سبب حضرت از آن امتناع كردند ، تا اينكه مردم قبول كردند با حضرت به شرايطي كه ايشان مي‌خواهند بيعت كنند . و نه به صورتي كه خلفاي قبل خلافت مي كردند .

2- حضرت علي عليه السلام ، خود از عاقبت خود با خبرند ، اما اين كار را براي اين كردند كه بهانه از دست دشمنان گرفته شود !

آيا رسول خدا (ص) يا خداوند در نبوت پيامبر شك داشتند ؟ پس چرا در بسياري از آيات قران پيامبر را فرستاده خدا معرفي مي‌كند ؟ اين براي تمام كردن حجت در مقابل ديگران است .

موفق باشيد

گروه پاسخ به شبهات

8 | مهدي شاهچراغ | Iran - Semnan | ٢٠:١٢ - ١٤ اسفند ١٣٨٩ |
http://www.iranmazhabi7.blogfa.com/ اللهم عجل لوليك الفرج ياحق
9 | مهدي شاهچراغ | Iran - Semnan | ٢١:١٥ - ٢١ اسفند ١٣٨٩ |
در ضمن من به سوالات قسمت اول اينگونه جواب دادم. آيا مقام مالک اشتر با مقام علي (ع) يکي است؟؟؟؟؟؟؟؟؟ مالک اشتر در بين افراد عادي يک چنين مقامي داشتند. نه در مقابل امام معصوم. در روايات ما هست که اصحاب امام حسين(ع) بهترين ياران هستند. يعني چه؟؟؟؟ يعني اينکه آنان در بين افراد عادي بهتر بودند نه در مقابل امام علي(ع) که سال ها پيامبر(ص) را ياري کردند و در بسياري از شرايط سخت دين خدا را مدد رساندند. احوال انسان هاي برگزيده با افراد عادي متفاوت است. مگر حضرت يوسف (ع) براي يک فراموشي چند سال مجازات نشد و زنداني نشد. حالا من از شما مي پرسم اگر من و شما هم يک چنين عملي را مرتکب شويم خداوند ما اينگونه مجازات مي کرد؟؟ پس مي بينيم که بين اعمال و احوال انسان هاي برگزيده و عادي فرق وجود دارد. بله هيچ مركبى نمى تواند از كوهسار وجود مالک اشتر بالا رود و هيچ پرنده انديشه به اوج او راه نمى يابد». اما اين مسئله در مورد افراد عادي است. چرا امام علي (ع) فرمودند که : " در انديشه شدم دست تنها بتازم و يا ................" بله. پيامبر(ص) به ايشان گفته بودند که سکوت کنند و ايشان نيز همچنان که در اين خطبه فرمودند، سکوت کردند. اما پيامبر(ص) به ايشان توصيه کرده بود که در مقابل حق خودش سکوت کند. اما کار خلفا به غصب حکومت خلاصه نشد. مثلا: آنها فدک را غصب کردند. و يا خلفا بدئت هايي در دين وارد نمودند که الان نيز در ميان اهل سنت رواج دارد. که همه اين امور به سبب غصب خلافت بود. البته ايشان تسليم خلفا نشدند. مثلا: پس از دفن حضرت زهرا(س) برخي خواستند نفش قبر کنند و قبر حضرت زهرا را مشخص کنند که امام علي (ع) در مقابل آنها ايستاد و اجازه نداد. گذشته از آن شما چگونه شرايط پس از وفات پيامبر(ص) را با شرايط جنگ صفين مقايسه مي کنيد؟؟؟؟؟؟؟؟ امام(ع) آن جملات را در شرايط متفاوت بيان نمودند. پيامبر(ص) نيز در شرايط مختلف راهکارهاي متفاوت را برمي گزيدند. زماني در مقابل دشمنان سکوت کردند. زماني صلح نمودند. زماني با آنها جنگيدند و ................... آيا پيامبر(ص) اشتباه کرده اند؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ آيا امام علي (ع) در خطبه شقشقيه خودستاني کرده است؟؟؟ شما گفتيد که امام (ع) از خود تعريف نموده اند و اين با قرآن و نهج البلاغه در تضاد است. اگر قصد امام (ع) خودستاني بوده باشد حرف شما درست است. اما ايشان که قصد خودستاني را نداشتند. ايشان بايد مردم زمان خود را از ظلمي که بر ايشان و جامعه شده بود مطلع مي نمودند. ايشان با گفتن آن عبارات سعي داشتند برتري مقام معنوي و علمي خود را بر ساير خواص آن دوره نشان دهند. آيا امام علي(ع) فرزندش را جانشين خود ساخت؟ امامت از طرف خدا به افراد واگذار مي شود . نه پيامبر(ص) و نه هيچ يک از امامان معصوم کسي را از طرف خود به امامت برنگزيدند.پيامبر(ص) به سبب علم غيبي که داشتند، اسامي دوازده امام معصوم را بيان نموده بودند و اين مسئله در روايات اهل سنت نيز وجود دارد. http://www.iranmazhabi7.blogfa.com/ اللهم عجل لوليك الفرج ياحق
10 | از اهل البيت دفاع كنيم. | Iran - Semnan | ١٧:٣٧ - ٢٧ اسفند ١٣٨٩ |
بخشي از سوالاتي که عمر در وب من مطرح کرده بود و جواب آن: سوالات عمر: درباره آيه شريفه ((إنَّما وَليُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُهُ وَالَّذينَ امَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلوةَ وَ يُؤتُونَ الزَّکوةَ وَ هُم راکِعونَ)) علي بن ابي¬طالب، همان کسي است که نماز به پاي داشت و در حال رکوع، به نيازمند، صدقه داده است و او در هر حالي رضاي خدا را مي¬جويد خداوند متعال در آيه 55 سوره مائده ميفرمايد: ﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ﴾ که ترجمه صحيح آن اينگونه مي باشد: «هر آينه ولي شما خداوند و پيامبر و مؤمناني اند كه نماز بپا مي دارند و زكات مي دهند و همواره خاشع و فروتن مي باشند». البته مفسرين شيعه قسمت آخر آيه را به گونه اي ديگر تفسير مي كنند. آنها در تفسير اين قسمت مي گويند: « ... مؤمناني كه نماز بپا مي دارند و در حال ركوع زكات مي دهند». علماي شيعه در رابطه با استدلال به آيه مي گويند: «تمام مفسرين و محدثين عامه و خاصه بر اين مسأله متفق القول هستند که اين آيه در مورد امام علي بن ابي طالب عليه السلام نازل شده و در مورد قصه ايشان که در اثناي نماز انگشتر خود را به فقيري دادند سخن مي گويد. قصه اين ماجرا در کتب صحاح سته اهل سنت نيز روايت شده است. و همانگونه که مي دانيم کلمه «إنما» بنا بر اقوال تمام علماي زبان عربي براي حصر بکار برده مي شود و همچنين مي دانيم کلمه «ولى» به معناى امام و خليفه مي باشد». طوسي كه در مذهب شيعه به شيخ طائفه ملقب گشته در اين رابطه مي گويد:«مهمترين و واضح ترين دليل از قرآن مجيد براي اثبات امامت علي بن ابي طالب عليه السلام پس از وفات رسول الله (صلى الله عليه وسلم)، اين فرمايش الهي است:﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ﴾. 2- استدلال به اين آيه، مخالف با يکي از اساسي ترين معتقدات مذهب اثني عشري مي باشد. چون همانگونه که علماي شيعه در استدلالات خود به اين نکته اشاره کرده اند، کلمه «إنما» در زبان عربي براي حصر بکار برده مي شود. و بدين ترتيب اگر بخواهيم اين آيه را آنگونه که بزرگان شيعه مي پندارند تفسير کنيم بايستي از آنها بخواهيم امامت را تنها منحصر به علي بن ابي طالب بدانند و از اعتقاد با امامت ساير ائمه دست بکشند. و مسلم است بزرگان شيعه هرگز به قبول آنچه که خود مقرر داشته اند تن در نخواهند داد. 3- بايستي توجه داشت خداوند متعال هرگز کسي را مورد مدح و ستايش قرار نمي دهند مگر اينکه شخص عملي واجب و يا مستحب انجام داده باشد. و همه ما ميدانيم صدقه دادن و کمک به فقراء و مستمندان در اثناي نماز نه تنها مستحب نيست بلکه باعث انشغال شخص نماز گزار خواهد شد و او را از خشوع و حضور قلب باز خواهد داشت. حتي برخي از اهل علم انشغال به اينگونه اعمال را سبب بطلان نماز مي دانند. پس چگونه ممکن است علي بن ابي طالب -رضي الله عنه- در اثناي نماز چنين کاري انجام دهند و آنگاه مورد مدح و ستايش الهي نيز قرار گيرند؟! 4- اين قصه دروغين با آنچه در سيرت و زندگينامه علي بن ابي طالب -رضي الله عنه- ذکر شده تضاد و اختلافي آشکار دارد. چون ايشان در زمان حيات رسول الله صلى الله عليه وسلم زندگي ساده اي داشته و هرگز اموال ايشان به حد نصاب زکات نمي رسيده است. 5- اگر اين آيه مي خواست علي بن ابي طالب -رضي الله عنه- را پس از وفات پيامبر (صلى الله عليه وسلم) به امامت و ولايت مسلمانان منصوب سازد آشکارا نام ايشان و يا حداقل يکي از صفات و ويژگيهاي مخصوص ايشان را ذکر مي کرد تا هيچگونه شک و ترديدي در مورد اين مساله براي مسلمانان باقي نماند و حجت الهي بر تمام مردم اقامه شده باشد. در نهايت مي بينيم اين آيه نه تنها هيچ ربطي به امامت علي بن ابي طالب -ضي الله عنه-و فرزندان ايشان ندارد، بلکه اصلا در مورد مسأله امامت و خلاف سخن نمي گويد. و بدين ترتيب به اين نتيجه مي رسيم که آنچه مذهب تشيع بزرگترين و مهمترين دليل خود در اثبات ولايت و خلافت علي بن ابي طالب -ضي الله عنه- پس از وفات رسول الله (صلى الله عليه وسلم) مي داند، کوچکترين ربطي به اين مسأله ندارد و استدلال به آن دلالت بر اين نکته دارد که بزرگان شيعه براي اثبات اين ادعاى خود بضاعتى در چنته خويش ندارند.و ............................ و اما پاسخ: در اين مقاله سعي شده است که به بيشتر شبهات وارد شده به آيه ولايت که غالبا از طرف ابن تيميه است پاسخ داده شود. ابن تيميه شخصيتي است که بزرگان اهل سنت نظراتشان در مورد او اينچنين است : ابن حجر هيتمي که ، ابن تيميه را بنده اي ميداند که خدا او را خوار کرده و گمراه و کور و کر کرده است ( ر.ک.: الفتاوي الحديثة:ص144 ) علامه تقي الدين الحصني» ابن تيميه انساني را ميداند که در دلش بيماري و انحراف و فتنه جوست ( ر.ک: دفع شبهة عن الرسول و الرسالة:ص83 ) قاضي القضاه تاج الدين السبکي که ، ابن تيميه را زيان زننده به علما ميداند و ميگويد: وي شاگردانش را به پرتگاه دوزخ برده است ( - طبقات الشافعية:4/76رقم759 ) آلوسي صاحب تفسير، ابن تيميه را منحرف و همان ديدگاه ابن حجر را درباره افراط گرهاي وي در ناسزا گويي ميآورد(- ر.ک: روح المعاني: 1/18-19 ) حصني دمشقي ميگويد : ابن تيميه گفته است هرکس به مرده و يا فرد دور از نظر استغاثه کندضالم و گمراه و مشرک است !!! از اين سخن وي بدن انسان ميلرزد اين سخن قبال از اوي زنديق از دهان هيکس بيرون نيامده است . ( دفع الشبه عن رسول ص 131 ) نظر يکي از بزرگان شيعه در مورد او : علامه حلي : بنا بر آنچه كه ابن حجر در لسان الميزان دارد، وقتي علامه حلي (ره) كتاب ابن‌تيميه (که در رد کتاب او نوشته شده بود) را خواند، گفت: اگر مي دانستم ابن‌تيميه حرف من را مي فهمد، براي او جواب مي نوشتم، ولي يقين دارم كه حرف مرا نمي فهمد. من با ضرس قاطع عرض مي‌كنم هر كس كتاب منهاج السنه ابن‌تيميه را از اول تا آخر مطالعه كند و بعد مراجعه كند به اقول علماء اهل سنت، يقين پيدا مي كند كه 80% يا 90% كلام ابن‌تيميه اينچنين است. فَلّه اي آمده گفته كه «فلان روايت ضعيف است به اتفاق اهل العلم» يا «لا ريب أنه كذب» و وقتي مراجعه مي كنيم به كتاب‌هاي بزرگان اهل سنت، مي بينيم كه آمده اند درباره همان حديث، سخنان والا و سنگين را مطرح كرده اند كه بر خلاف سخنان ابن‌تيميه است. دوستان عزيز حق روشن و آشکار است اما انسان هاي بسياري هستند که حاضر به پذيرش حق آشکار نيستند و براي نپذيرفتن حق به دنبال بهانه هستند . از اين رو به ايراد گيري و... مي پردازند تا خود را قانع کنند و به جامعه ابلاغ کنند که اگر نمي پذيرند چون در حقانيتش ترديد دارند . اينان حکم افرادي را دارند که خود را به خواب زده اند . چنين کساني را به هيچ وجه نمي توان بيدار کرد چون خواب نيستند بلکه خود را به خواب زده اند. در مورد آيه فوق روايات مشهور بلکه متواتر از خود اهل سنت رسيده که جمعي از اصحاب در مسجد بودند و نماز مي خواندند . نيازمندي طلب کمک کرد و جز امام علي(عليه السلام) کسي به او کمک نکرد . امام علي در حال نماز بود که با انگشت به نيازمند توجه داد که انگشتر اش را بردارد . او هم انگشتر حضرت را برداشت . در اين حال رسول خدا به دعا مشغول بود و از خدا خواست همان گونه که به تقاضاي حضرت موسي برادرش هارون را پشتوانه او ساخت ، به دعاي ايشان هم برادرش علي را پشتوانه اش قرار دهد . هنوز دعاي ايشان تمام نشده بود که اين آيه نازل شد. بنابراين سوال با آنچه از خود اهل سنت نقل شده سازگار نيست. و اگر به اين روايات و به دلايل آشکار آيه توجه نکنيم ، ديگر هيچ دليلي ما را کافي نخواهد بود. پاسخ به اکثر شبهات آيه شريفه ولايت : شبهه 1 : اينكه اجماع كرده اند بر اينكه آيه در حق علي نازل شده، از بزرگترين ادعاهاي دروغ است، بلكه اجماع بر اين است كه اين آيه در حق عموم نازل شده نه بخصوص علي، و قول يك نفر ثعلبي را قول اجماع مسلمين شمردن خطاء ميباشد. پاسخ : قاضي عضد الدين ايجي ـ از استوانه‌هاي کلامي اهل سنت و متوفاي 756 هجري ـ ميگويد : أجمع أئمة التفسير أن المراد علي. پيشوايان علم تفسير، اجماع دارند که مراد از اين آيه، علي است. المواقف، جلد3، صفحه 601 يا آقاي آلوسي ـ از علماي بزرگ اهل سنت و وهابيت ـ در کتاب تفسير روح المعاني مي‌گويد: غالب الأخباريين علي أن هذه الآيه نزلت في علي کرم الله وجه. غالب محدثان و ناقلان خبر و حديث، بر اين باور هستند که اين آيه در حق علي نازل شده است. تفسير روح المعاني للآلوسي، ج6، ص167 خدا فرموده:‌ «إنما وليكم الله ورسوله والذين آمنوا الذين يقيمون الصلاة ويؤتون الزكاة وهم راكعون * ومن يتول الله ورسوله والذين آمنوا فإن حزب الله هم الغالبون » مفسرين همگي متفق‌القول هستند که اين آيه در مورد علي (ع) نازل شده است زيرا هنگامي که در رکوع نماز بود فرد تهيدستي از او تقاضا کرد و حضرت نگين انگشتر خود را به آن سائل داد. اين آيات در حق آن حضرت نازل شده است. چون «انما» از ادات حصر است اين آيه نشان دهنده‌ي ولايت حتمي علي بعد از رسول خدا و افراد ديگري هم از اهل عصمت مشمول اين آيه ميدانيم چنانچه در اخبار و احاديث معتبره ما رسيده است که ساير ائمه از عترت طاهره نيز در اين آيه داخلند و هر امامي در نزديکي وصول به مقام امامت باين فضيلت و خصيصه عظما نائل مي گردد. شبهه 2 : تو گفتي بر نزول اين آيه در حق علي اجماع است. ما تو را از اين ادعا مي بخشيم و ميگوييم فقط يك سند صحيح بياور اگر راست ميگويي. و آن روايت كه از ثعلبي وارد كردي ضعيف است، زيرا در راويان آن مردماني متهم به دروغ و بي ديني وجود دارند. و اما ابن مغازلي واسطي در كتاب خود دروغهاي عجيبي جمع كرده اند كه بر كمترين حديث شناس آن دروغها پوشيده نيست. پاسخ : جمهور مفسرين و محدثين اهل سنت در کتب معتبر خود آورده اند که اين ايه در مورد حضرت علي است از قبيل: شواهد التنزيل (حاکم حسکاني حنفي) ج 1 ص 161 ح 216 و 217 و 218 و 219 و 221 و 222 و 223 و 224 و 225 و 226 و 227 و 228 و 229 و 230 و 231 و 232 و 233 و 234 و 235 و 236 و 237 و 238 و 239 و 240 و 241 ط بيروت _ مناقب علي بن ابيطالب (ابن مغازلي شافعي) ص 311 ح 354 و 355 و 356 و 357 و 358 _ کفايةالطالب (گنجي شافعي) ص 228 و 250 و 251 ط الحيدريه _ ذخائر العقبي (محب الدين طبري شافعي) ص 88 و 102 _ المناقب (خوارزرمي حنفي) ص 187 _ ترجمة الامام علي بن ابيطالب از تاريخ دمشق (ابن عساکر شافعي) ج 2 ص 409 ح 908 و 909 _ الفصول المهمه (ابن صباغ مالکي) ص 123 و 108 _ الدرّ المنثور (سيوطي) ج 2 ص 293 _ فتح القدير (شوکاني) ج 2 ص 53 _ التسهيل لعلوم التنزيل (کلبي) ج 1 ص 181 _ الکشاف (زمخشري) ج 1 ص 649 _ تفسير (طبري) ج 6 ص 288 و 289 _ زاد المسير في علم التفسير (ابن جوزي حنبلي) ج 2 ص 383 _ تفسير (قرطبي) ج 6 ص 219 و 220 _ التفسير المنير لمعالم التنزيل (جاوي) ج 1 ص 210 _فتح البيان في مقاصد القرآن (صديق حسن خان) ج 3 ص 51 _ اسباب النزول (واحدي) ص 113 ط الحلبي مصر _ لباب النقول (سيوطي) در حاشيه تفسير (الجلالين) ص 213 _ تذکرة الخواص (سبط بن جوزي حنفي) ص 15 ط الحيدريه _ نور الابصار (شبلنجي) ص 71 ط العثمانيه _ ينابيع الموده (قندوزي حنفي) ص 115 ط اسلامبول _ تفسير (فخر رازي) ج 12 ص 26 و 20 ط البهيه مصر _ تفسير (ابن کثير) ج 2 ص 71 ط دار احياء الکتب _ احکام القرآن ( جصاص) ج 4 ص 102 ط عبد الرحمن محمد _ مجمع الزوائد (هيثمي) ج 7 ص 17 _ نظم درر السمطين (زرندي حنفي) ص 86 و 88 _ شرح نهج البلاغه (ابن ابي الحديد) ج 13 ص 277 ط مصر با تحقيق محمد ابو الفضل _ الصواعق المحرقه (ابن حجر) ص 24 ط الميمنيه _ انساب الاشراف (بلاذري) ج 2 ص 150 ح 151 ط بيروت _ تفسير (نسفي) ج 1 ص 289 _ الحاوي للفتاوي (سيوطي) ج 1 ص 139 و 140 _ کنز العمال (متقي هندي) در حاسيه مسند (احمد بن حنبل) ج 5 ص 38 _ جامع الاصول (ابن اثير) ج 9 ص 478 _ الرياض النضره (محب الدين طبري) ج 2 ص 273 و 302 _ مطالب السئوول (ابن طلحه شافعي) ج 1 ص 87 _ معالم التنزيل (بغوي) در حاشيه تفسير المخازن (علاءالدين بغدادي) ج 2 ص 55 _ فرائد السمطين (حمويني) ج 1 ص 11 و 190 ح 150 و 151 و 153 ط 1 . و بالاخره اکثر رجال علم و دانش اهل سنت تصديق نموده اند نقلا از سدي و مجاهد و حسن بصري و اعمش و عتبة بن ابي حکيم و غالب بن عبد الله و قيس بن ربيعه و عباية بنربعي و عبد الله بن عباس (حبر امت و ترجمان قرآن ) و ابوذر غفاري و جابر بن عبد الله انصاري و عمّار و ابو رافع و عبد الله بن سلام و غيرهم که اين آيه شريفه در شأن علي بن ابيطالب (ع) نازل گرديده و هر يک به عبارت و الفاظ مختلفه ذکر نموده اند زماني که آنحضرت در حال رکوع نماز انگشتر خود را در در راه خدا انفاق و بسائل داد اين آيه شريف نازل گرديد. شبهه 3 : اگر چنانكه شما مي گوييد مراد از اين آيت اين باشد كه بايد زكات در حالت ركوع داده شود پس واجب است كه زكات پرداختن در ركوع شرط موالات يعني دوست گرفتن باشد و بنابراين مسلمان بايد تنها علي را ولي بگيرد، و حسن و حسين و غيره را دوست و ولي خود قرار ندهند. زيرا آنان در حالت ركوع زكات نپرداخته اند. پاسخ : چه کسي گفته که شرط ولي، دادن زکات در حال رکوع است؟ رسول خدا تقاضاي ياور کرده و خدا با اشاره به واقعه اي خارجي که اتفاق افتاده و مي توانند با يک سوال از آن با خبر شوند؛ "الذين آمنوا الذين يقيمون الصلاة و يؤتون الزکاة و هم راکعون" را به عنوان "ولي" مؤمنان بعد از خدا و رسول و به عنوان اجابت دعاي پيامبر معرفي مي کند. بنا بر اين لازم نيست همه کساني که توسط پيامبر به عنوان ولي مؤمنان بعد از ايشان خواهند آمد ، در رکوع زکات بدهند همچنان که لازم نيست همه کساني که مصداق اهل بيت و معصوم خواهند بود ، زير عبا با پيامبر باشند. شبهه 4 : در اين آيه صيغه هاي جمع بكار رفته (الَّذِينَ يُقِيمُونَ) (وَالَّذِينَ آمَنُوا) جمع است و بر يك فرد صدق نمي كند. پاسخ : اولا: اين قضيه را آقاي زمخشري ـ از بزرگان و استوانه‌هاي تفسيري اهل سنت ـ جواب داده است و مي‌گويد: مراد در اينجا، علي بن أبي طالب است و اگر صيغه جمع آمده است، به خاطر تشويق و ترغيب مردم به اين عمل است. يعني زيبنده و شايسته است که همه مردم اين کار را انجام بدهند. ثانيا: مرحوم شرف الدين (ره) مي‌گويد: براي اين‌که کفار و مشرکين و منافقين، در برابر اميرالمؤمنين (عليه السلام) موضع‌گيري تندي نکنند. به فکر اين‌که جاي توجيه دارد. ثالثا: در قرآن، در موارد متعددي صيغه جمع آمده و اراده فرد شده است: الف) : لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ (سوره ممتحنه/آيه8) صحيح بخاري صراحت دارد و مي‌گويد: أسماء ابنة أبي بكر رضي الله عنهما، قالت: أتتني أمي راغبة في عهد النبي صلى الله عليه و سلم، فسألت النبي صلى الله عليه و سلم آصلها؟ قال: نعم، قال ابن عيينة: فأنزل الله تعالى فيها: لا ينهاكم الله عن الذين لم يقاتلوكم في الدين. صحيح البخاري، ج7، ص71 در اينجا يک فرد بوده و درباره او، صيغه جمع به کار رفته است. ب) : کلمه يَسْتَفْتُونَكَ، صيغه جمع است و همه اتفاق نظر دارند بر اين‌که مراد از اين کلمه، جابر بن عبد الله انصاري است: يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلَالَةِ (سوره نساء/آيه176) صحيح مسلم، ج5، ص60 در خود سنن ترمذي و جاهاي ديگر آمده است که منظور از اين آيه، جابر بن عبد الله انصاري است. سنن ابن ماجة للقزويني، ج2، ص911 ـ سنن الترمذي، ج3، ص282 ـ تفسير القرطبي، ج6، ص28 ـ تاريخ مدينة دمشق لإبن عساكر، ج11، ص233 ج) : در اين آيه: يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ (سوره بقره/آيه215) صيغه جمع آمده است و آقايان اهل سنت اتفاق نظر دارند که درباره عمرو بن جموح نازل شده است. الدر المنثور للسيوطي، ج1، ص243 ـ تفسير الآلوسي، ج2، ص105 د) : الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِيَاءُ (سوره آل عمران/آيه181) آقايان مي‌گويند که منظور از اين آيه، حيي بن أخطب است. تفسير القرطبي، ج4، ص294 هـ) : وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ (سوره توبه/آيه61) آقايان مي‌گويند که در رابطه با يکي از منافقين به نام جلاس بن سويد نازل شده است. و) : وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ (سوره نور/آيه33) اينها در رابطه با غلام حويط بن عبد العزي نازل شده است و تمام تفاسير اهل سنت اين را گفته‌اند. تفسير القرطبي، ج12، ص244 ز) : إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (سوره نساء/آيه10) در رابطه با مرثد بن زيد الغطفاني نازل شده است. و موارد ديگر که ما فقط به اين نمونه‌ها اکتفاء مي‌کنيم. استعمال جمع و اراده فرد، يک أمر شايع قرآني است و در عرف افراد اديب، غالبا کلمه فرد استعمال نمي‌شود. مثلا به فردي گفته مي‌شود: شما تشريف بياوريد، شما فرموديد، شما نوشتيد، شما بفرمائيد. در مواردي که گوينده، اديب و بزرگوار باشد يا مخاطب، فرد بزرگواري باشد، صيغع جمع استعمال مي‌شود. شبهه 5 : همان‌طور که مي‌دانيد کار اضافي در نماز باعث بطلان نماز مي‌شود. امام علي از خاشعين در نماز بوده و انجام چنين کاري توسط ايشان واقعاً‌ بعيد بوده است و فراموش نکنيم که رکوع در معني به معناي خشوع و خضوع است. پاسخ : اولا اين عمل نه تنها لطمه اي به مقام آن حضرت نمي زند بلکه توجه به سائل و تصدق به او و دل او را خوش نمودن موجب کمال است چه آنکه آنحضرت پيوسته در همه حال توجه بخدا و رضاي پروردگار داشته و در اين عمل هم جمع نموده ميان عبادت بدني و روحي با عبادت مالي که انفاق در راه خدا باشد. آن التفاتي که شنيده ايد لطمه به خشوع ميزند و سبب نقصان عبادت مي گردد التفات به امور دنيوي و اغراض نفساني ميباشد و الا توجه به عمل خير که عبادتست در عبادت ديگر موجب کمال است مثلا در نماز اگر آدمِ گريه کند براي عزيزانش ولو براي اعز خلق الله که خاندان محمد و آل محمد سلام الله عليهم اجمعين باشد موجب بطلان نماز مي گردد ولي اگر در حال نماز براي شوق و اشتياق بحق و يا خوف از خدا گريه نمايد موجب کمال و فضيلت است. اما در مورد خضوع و خشوع : اين معني در محل معين معتبراست ولي اگر امر به رکوع نماز را که فعل واجب معين است شما لغةَ بخواهيد حمل بر خشوع کنيد مورد ملعبه عقلاء و اهل دين و دانش خواهيد شد و به عبارت ساده تر آيا مي توان در نماز به جاي رکوع حرکتي ديگر که نشاندهنده خشوع و تواضع باشد انجام داد و نام آنرا رکوع گذاشت؟ يا در کتاب صحيح مسلم نقل مي‌کنند: وقتي پيامبر اکرم صلي الله عليه و سلم نماز مي‌خواند، نوه خودش را از دخترش زينب، بغل مي‌کرد. وقتي مي‌خواست بلند شود، او را در بغل مي‌گرفت و وقتي به سجده مي‌رفت، او را زمين مي‌گذاشت. همين‌طور در رکعات بعدي. صحيح مسلم، ج1، ص73، حديث1099 آيا در اينجا هم مي‌گوييد که نماز پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) باطل است يا نه؟ ولي نسبت به اميرالمؤمنين (عليه السلام) اين‌همه جسارت مي‌کنيد؟ آيا اين فعل پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم)، وقت بيشتري را مي‌برد يا در يک لحظه انگشتر را در آوردن به سائل دادن؟ اينها با هم قابل مقايسه نيستند. اين در صحيح مسلم است و احتياجي هم به سند ندارد. روايت ديگري داريم در مسند احمد از ابوهريره که مي‌گويد: وقتي پيامبر اکرم صلي الله عليه و سلم نماز مي‌خواند، حسن و حسين مي‌آمدند بر پشت حضرت سوار مي‌شدند و وقتي حضرت مي‌خواست از سجده بلند شود، خيلي آرام، حسن و حسين را مي‌گرفت و بر زمين مي‌گذاشت و از زمين بلند مي‌شد و دوباره وقتي به سجده مي‌رفت، اين دو بر پشت حضرت سوار مي‌شدند و دوباره حضرت با آرامي، اين دو را روي زمين مي‌گذاشت. وقتي که حضرت از دو سجده بلند مي‌شد، اين دو را روي زانوي خودش قرار داد. مسند احمد، ج2، ص513 ـ فضائل الصحابة للنسائي، ص20 ـ السنن الكبرى للنسائي ، ج5، ص50 ـ مستدرک الصحيحين للحاکم النيشابوري، ج3، ص167 ـ البداية و النهاية لإبن كثير، ج6، ص168 ـ المعجم الكبير للطبراني، ج3، ص52 اين همه کار از نبي مکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در طول نماز اتفاق مي‌افتد. آيا در آنجا، اين کار، موجب بطلان نماز نيست؟ شبهه 6 : اينكه سياق آيه و قبل و بعد آنرا ملاحظه كنيد بهم مربوط است. و اكثر مفسرين اين آيه را مربوط به آيات قبل و بعد دانسته اند، و آيات قبل و بعد در نهي موالات و دوستي و هم رازي با كفار و يهود و نصاري است، و هر كس نظركند ميفهمد. زيرا خدا جل جلاله در آيه ي 51 و 52 فرموده: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّه لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ) كه نهي و مذمت كرده از اينكه مؤمنين با كفار همدل و هم راز و دوست گردند تا اينكه ميرسد به آيه ي 55 كه ميفرمايد: ((همانا دوست و ياور شما فقط خدا و رسول و مؤمنين هستند كه نماز بپا ميدارند و در حال تواضع و افتادگي و بدون كبر و منت زكات ميدهند. پاسخ :براي رد دلالت اين حديث بر ولايت علي بن ابيطالب، به وحدت سياق اين آيات با آيات قبل و بعد استناد کرده اند که نهي از ولايت اهل کتاب است در حالي که اين وحدت سياق به شرط آن است که ثابت کنيم اين آيات همه با هم نازل شده اند ولي روايات حاکي از آن است که اين دو آيه جداگانه نازل شده اند. و در ضمن اولا: سياق و سباق در جائي است که در يک آيه استعمال شده باشد يا در دو آيه پشت سر هم باشد. ميان آيه ولايت و اين آيه، 4 آيه فاصله است. ثانيا: در همانجا هم مي‌گوييم که ولي به معناي أولي الأمر است. قرآن مي‌گويد از يهود و نصاري، کسي را به عنوان ولي أمر خود قرار ندهيد. چون آنها موحد نيستند و مشرک هستند و دشمني سختي با مؤمنين دارند و متّصف به عداوت با مؤمنين هستند و شايستگي ولايت أمري را ندارند و اگر خواستيد در جامعه، کسي را به عنوان ولي أمر انتخاب کنيد، نبايد اين ولي أمر، غير مسلمان باشد. چون، ولايت از آن خداست و به پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) داده است و پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) هم به علي بن أبي طالب (عليه السلام) داده است. پس اگر اين آيه را قرينه آيه ولايت قرار دهيم، هيچ منافاتي با هم ندارد. يا در خود صحيح مسلم صراحت دارد که عمر، خطاب به علي و عباس گفت: لما توفّي ابو بکر فقلت أنا وَلِيّ رسول الله و وَلِيّ أبي بکر. وقتي ابوبکر از دنيا رفت، من گفتم: من، ولي و جانشين انتخاب شده پيامبر اکرم صلي الله عليه و سلم و ابوبکر هستم. صحيح مسلم، ج5، ص152 در اينجا ولي به چه معناست؟ همين معنا را در آيه ولايت هم داشته باشيد. چرا يک بام و دو هوا صحبت مي‌کنيد؟ شبهه 7 : بر مردي مدح نمي شود مگر به كاري پسنديده و زكات دادن در ركوع مستحب و محمود نيست، و اگر مستحب بود بايد رسول خدا اين كار را كرده باشد و بر آن ترغيب نموده باشد علي و ديگران همه مكرر انجام دهند پاسخ : در اين آيه دادن زکات و صدقه در حال رکوع مدح نشده بلکه واقعه خارجي دادن زکات در حال رکوع به عنوان نشانه ذکر شده است. شبهه 8 : نماز خود شغلي است كه نبايد شغل ديگري در آن باشد پس چگونه ممكن است كه خداوند بگويد ولي براي شما نيست جز آناني كه در حال ركوع نماز صدقه و زكات بدهند سپس فرموده ي خداوند: (وَيُؤْتُونَ الزَّكَاة) دلالت بر وجوب زكات مي كند. پاسخ : انسان بايد در نماز حضور قلب داشته باشد و از غير خدا منقطع گردد ولي طبيعي است که اين انقطاع در همه نماز ها و در همه مکا ن ها يکسان حاصل نمي شود . معمولا در مناجات ها و در نماز هاي شب و نمازهايي که اولياي خدا در خلوت هاي خود مي خوانند ، انقطاع هايي به طور کامل حاصل مي شود اما در نماز هاي جماعت و نماز هايي که در مسجد و در ملاء عام مي خوانند ، شرايط براي پيدا شدن چنين انقطاع هايي مهيا نيست . توجه اجمالي به اطراف و با خبر شدن از اتفاقات پيرامون با توجه به نماز و حضور قلب، منافات ندارد . اگر امام در مسجد نماز مستحب يا واجب مي خواند و نيازمندي مراجعه و تقاضا مي کند و اجابت نمي شود و امام متوجه شده و به او در حال نماز و رکوع کمک مي کند ، با توجه به عبادت منافات ندارد بلکه خودش عبادتي است که در ضمن عبادت ديگر واقع شده و نشان از توجه انجام دهنده به کسب رضاي خدا دارد. شبهه 9 : اميرالمؤمنين (عليه السلام)، ثروت نداشته است. شما شيعيان در تاريخ نوشته‌ايد که اميرالمؤمنين (عليه السلام) از مال دنيا، چيزي را نداشته است. کسي که زکات نقره مي‌دهد، بايد ثروت کلاني از نقره داشته باشد تا بتواند از آن زکات بدهد. خود نقره، حتما بايد به نصاب برسد و از حد نصاب هم سال بگذرد تا بر آن، زکات واجب شود. اميرالمؤمنين (عليه السلام) اينچنين نبوده است. پاسخ : کلمه زکات که در اينجا آمده است، همان معناي مصطلح نيست. اول شما ثابت کنيد که به همان معناي مصطلح است، سپس اشکال کنيد. مراد از زکات، معناي لغوي آن است که به معناي طهارت و نمو و برکت و مدح است. در قرآن هم از اين تعابير، زياد به کار رفته است. در رابطه با حضرت ابراهيم و اسحاق و يعقوب (عليهم السلام) آمده است: وَ أَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَ إِقَامَ الصَّلَاةِ وَ إِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَ كَانُوا لَنَا عَابِدِينَ (سوره أنبياء/آيه73( در مورد حضرت اسماعيل (عليه السلام) آمده است: وَ كَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ كَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا (سوره مريم/آيه55( خيلي واضح و روشن است که زکات در شرايع گذشته، به اين شکلي که ما داريم نبوده است؛ يعني کسي که گندم و جو و طلا و نقره‌اش به حد نصاب برسد. بلکه مراد از زکات، همان معناي لُغَوي است که اينها پاک مي‌ساختند و نمو مي‌دادند و برکت مي‌آوردند. همان‌طوري که نمازهاي آنها هم مانند نمازهاي ما نبوده است و شايد نماز در آنها، به معناي دعا و نيايش باشد. همچنين در اين آيه: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى ـ وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى (سوره أعلى/آيات14ـ15) آيا در اينجا هم منظور کسي که زکات مالش را بيرون آورد؟ يا کسي که خودش را پاک و تزکيه کرد؟ در اين آيه چطور: الَّذِي يُؤْتِي مَالَهُ يَتَزَكَّى (سوره ليل/آيه18) پس، کلمه زکات در اينجا، ثابت نيست که به معناي زکات مصطلح و اخراج مال معين از اموالي که به حد نصاب رسيده است، باشد. شما از کجا مي‌گوييد که علي بن أبي طالب (عليه السلام) در اين حد، اموال نداشت؟ آقا اميرالمؤمنين (عليه السلام) در زمان نبي مکرم (صلي الله عليه و آله و سلم)، همانند ديگر مجاهدين در جنگ‌ها شرکت مي‌کردند و پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) هم غنائم جنگي را بين همه توزيع مي‌کرد و از جمله آنها، اميرالمؤمنين (عليه السلام) بود که از اين غنائم مي‌گرفت. شايد در بعضي از اين موارد، چندين برابر حد نصاب، در اختيار اميرالمؤمنين (عليه السلام) قرار مي‌گرفت. شايد اميرالمؤمنين (عليه السلام) به خاطر اين‌که آن اموال در اختيارش بود، زکات متعلق به آن اموال را داده است، چون در غنائم، لازم نيست که سال بر آن بگذرد. مانند خمس در أرباح مکاسب که مستحب است کسي که ربح مي‌کند، خمس خود را در همان روز بدهد. در زکات نقدين، اميرالمؤمنين (عليه السلام) منتظر اين نبود که سال بر آن بگذرد، در همان لحظه، زکات آن را حساب کرده و به سائل داده است. اينها همه بهانه‌هاي بني‌اسرائيلي است. اين‌که اميرالمؤمنين (عليه السلام) فقير بوده، نه، اميرالمؤمنين (عليه السلام) نمي‌خواست مالي بر مال انباشته کند. خود حضرت در نامه 45 نهج البلاغه که به عثمان بن حنيف مي‌نويسد، مي‌گويد: قسم به خدا! اگر بخواهم از بهترين و لذيذتري غذاها بخورم و بهترين و گران‌قيمت‌ترين لباس‌ها را بپوشم، مي‌پوشيدم و مانعي ندارم. ولي هيهات که فرزند أبي طالب اسير دنيا شود و مالي را بر مالي اضافه کند، حال آنکه در کشور اسلامي، افرادي هستند که نان سير خوردن را به ياد ندارند و لباس کافي که خود را بپوشانند، در اختيار ندارند. مرضي بالاتر از اين نيست که يک نفر شب را با شکم سير بخوابد، ولي در اطراف او، افرادي باشند که از گرسنگي، خواب به چشم‌شان نمي‌رود. شبهه 10 : بيشتر فقهاي گفته اند انگشتر دادن كفايت از زكات نمينمايد و تكليف زكات را ساقط نمينمايد، مگر آنكه كسي بگويد در حلي و زينت آلات نيز زكات واجب است، و اما كسي كه قيمت را شرط ميداند، پس در نماز نميتوان تعيين بهاء و قيمت يابي نمود. پاسخ : زکات در قرآن به زکات واجب و صدقه مستحب اطلاق مي شود . اطلاق زکات به زکات واجب اصطلاح متشرعه است که با توجه به کثرت استعمال، بعدها پيدا شده اما در قرآن زکات به معناي عام يعني صدقه واجب و مستحب اطلاق مي گردد که نمونه هاي آن بسيار است. در اين آيه هم صدقه مستحب منظور است ،نه صدقه واجب . بحث از اين که قيمت کافي نيست و يا امام چگونه در نماز محاسبه کرد و... ، همه بحث هاي بي جا است. نيازمندي تقاضاي کمک کرده و اجابت نشده و امام تنها دارايي اش در آن حال يعني انگشتر اش را به او بخشيده است. شبهه 11 : اين آيه مانند آيات ديگري كه درباره ي زكات نازل شده ميباشد از جمله آيه ي 43 سوره ي بقره كه مي فرمايد: (وَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ) و كسي احتمال نداده كه فقط درباره يك نفر باشد پاسخ : اين آيه توصيف فردي است که در جنب خدا و رسول ولايت دارد و در مقام اين نيست که بگويد نماز و زکات واجب است و بايد اقامه و پرداخت شود ؛ ولي آيه "اقيموا الصلاة و آتوا الزکاة و ارکعوا مع الراکعين " با صيغه امر بيان سه تکليف واجب است که عبارتند از اقامه نماز و دادن زکات ورکوع و همراهي کردن با رکوع کنندگان. اين دو آيه دو مطلب جداگانه اند و تشابهي با هم ندارند. شبهه 12 : آنكه در حديث ثعلبي الفاظي است كه با توجه به آنها روشن ميشود كه پيامبر چنين نفرمود: زيرا علي قائد تمام نيكوكاران و برره، و قاتل تمام كفار و كفره نبوده است بلكه براي اين امت خدا محمدr را رسول قرار داده، و همچنين قتل كفار همه بدست علي نبوده بلكه بعضي را علي و بعضي را ساير مجاهديني كه قتال كردند به قتل رساندند و همچنين است جملات ديگر حديث ((مانند منصور من نصره و مخذول من خذله)) يعني منصور كسي است كه علي را ياري كند و مخذول و خوار كسي است كه علي را خوار كند و اگر اين حق و صحيح بود بايد تمام خلفاء و اصحاب رسولr كه به قول شما او را مخذول كرده و حق او را گرفتند و ياريش نكردند مخذول باشند و شما منصور و حال آنكه آنان منصور بودند و بلاد كفار از فارس و روم و مصر و غيره را فتح كردند، شيعه ميگويد امت او را مخذول كردند تا آنكه عثمان كشته شد و معلوم است كه امت قبل از كشته شدن عثمان همه منصور و مؤيد و سربلند بودند و چون عثمان كشته شد امت متفرق و مخذول گرديد، حزبي با علي، و حزبي عليه علي، و حزبي گوشه گير نه طرفدار و نه مخالف علي شدند، و نيز معلوم است كه ايمان مردم و اطاعتشان بخاطر علي نبود تا كمر رسول خداr به واسطه ي علي محكم شده باشد خدا رسول خود را به ياري خود و مؤمنين عزيز نمود، و چنين نبود كه فقط علي به ياري پيغمبرr اختصاص داشته و ديگران او را ياري نكرده باشند. و همچنين ايمان مردم به پيامبرr بخاطر علي و دعوت او نبود. ولي بني اسراييل هارون را دوست مي داشتند و از موسي هراس داشتند و به واسطه ي، هارون به موسي نزديك مي شدند، و بين دلهايشان الفت ميگرفت، پس علي را نميتوان به هارون تشبيه نمود، در حاليكه شيعيان ميگويند كه مسلمين علي را دشمن داشتند و بخاطر بغض با او بيعت نكردند و نص رسولr را كتمان كردند، بنابراين رسول خداr محتاج به علي نبود آن چنانكه موسي به هارون احتياج داشت، پس چگونه رسول خدا جل جلاله گفت به واسطه ي علي كمرم را محكم كن، و اين ابوبكر است كه بدست او پنج نفر از عشره ي مبشره كه از بزرگان و ياوران رسولr بودند ايمان آوردند، يعني عثمان و طلحه و سعد بن ابي وقاص و ابوعبيده و عبدالرحمن بن عوف به راهنمايي ابوبكر مسلمان شدند و كسي از سابقين را ما نديديم كه بدست علي مسلمان شده باشد. و اين مصعب بن عمير از سابقين است كه بدست او اسيد بن حضير و سعد بن معاذ و ببركت او بزرگان انصار مسلمان شدند. پاسخ : ثعلبي مي گويد که پيامبر علي را به عنوان "قائد البرره و قاتل الکفره و منصور من نصره و مخذول من خذله" معرفي کرده و حال آنکه اين اوصاف حاصل نشده است. اولا پيامبر در غدير و در جاهاي ديگر اين مطالب را با الفاظ تقاضا از خدا خواست .خدا هم قطعا دعاي پيامبرش را اجابت مي کند . با توجه به اجابت خدا ،پيامبر اين خبر ها را داده ؛گيرم پيامبر دروغ بگويد اما آن که اين ها را واقع شده نمي داند ، آيا انکار دارد که علي پيشواي نيکوکاران است ؟ اگر کساني علي را به پيشوايي نگرفته باشند ، مي توانند ادعاي نيک بودن کنند؟ آيا قاتل کافران بودن علي را انکار مي کند؟ اگر گفتيم علي قاتل کافران است معنايش اين است که همه کافران فقط به دست علي کشته شده باشند ؟ آيا معنايش اين است که جز علي کسي ديگر قاتل کافران نيست ؟ اين اشکال ها آيا جز دليل بي سوادي يا غرض ورزي است؟ آيا اينکه ياور علي ياري شده خدايي است ،معنايش اين است که ياوران علي حاکم و مسلط و پيروز در دنيا باشند يا همين که در آخرت مورد ياري خدايند و در دنيا هم خدا آنان را به پايداري بر اين صراط کمک کرده ، کافي است ؟ آيا اگر دشمنان علي در دنيا مسلط بودند، نشانه آن است که مخذول خدايي نمي باشند؟ اگر اين گونه باشد که همه پيامبران مورد خذلان خدا و همه کافران و نمرود ها و فرعون ها ياري شده خدايي بوده اند چون پيامبران در دنيا مغلوب و کافران در دنيا به ظاهر پيروز بوده اند. اما اينکه ميگويد رسول خدا محتاج به علي نبود ولي موسي به هارون محتاج بود؟ واقعا اين مردکي که خدا او را کور و کر کرده متوجه معناي کلامش هست؟ آيا اگر موسي تقاضاي همراهي برادرش را از خدا دارد، براي رفع نياز خودش است يا براي اين که در اداي رسالت قوي تر باشد؟ مگر اين تقاضاي موسي به بيان قرآن نيست: اجعل لي وزيرا من اهلي هارون اخي اشدد به ازري و اشرکه في امري کي نسبحک کثيرا و نذکرک کثيرا (2( رب اني قتلت منهم نفسا فاخاف ان يقتلون و اخي هارون هو افصح مني لسانا فارسله معي رداّ يصدقني اني اخاف ان يکذبون(3) کجا سخن از اين است که بني اسرائيل از موسي مي ترسيدند و.. شبهه 13 : ايشان ولي و مولي را در اين خبر بمعني متصرف در امور و زعامت گرفته در حاليكه اين بر خلاف واقع است، خداي تعالي در سوره ي تحريم آيه ي 4 فرموده: (فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ) كه بيان نموده خدا و جبريل و صالح مؤمنين مولاي رسولند در حاليكه صالح مؤمنين كه مولاي پيامبر بردند چنين نبود كه بر رسول خدا زعامت و ولايت بمعني امارت داشته و متصرف در رسول خداباشند، و خداي تعالي هر جا وصف ولايت را براي بندگان مومن نسبت به يكديگر آورده او از ايشان مدح نموده، به معني دوستي و ياوري ايشان نسبت به يكديگر است چنانكه در سوره ي توبه آيه ي 71 فرموده: (وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر) پس هر مؤمني ياور و ولي مؤمنان ديگر است. و همچنين هر مؤمن با تقوايي ولي خدا و خدا ولي اوست چنانكه در سوره ي يونس فرموده (أَلا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ) و در آيات قرآني جايي نيامده كه در آن كلمه ((ولي)) و ((مولي)) به معني متصرف در امور و كسي متولي بر ديگري باشد، پس امير را والي گويند، اما ولي ناميده نمي شود، و لذا اختلاف شده كه در نماز بر جنازه ي ميت هرگاه والي و ولي جمع شدند كداميك مقدم اند؟ پس ولي در آيات ضد عداوت است و موالات ضد معادات ميباشد. پاسخ : در اين که "ولي" در اين آيه و آيات و احاديث مشابه از جمله حديث غدير فقط به معناي سرپرست است ، به کتب تفاسير مراجعه کنيد- . اين که خدا و رسول و مومنان را دوست بداريد که چيز جديدي نيست تا خدا آن را با لفظ فقط بيان کند و پيامبر براي اعلامش در گرماي نيمروز هزاران نفر را در گرماي بيابان نگه دارد و نگران از بيان آن باشد و ... اگر اين لفظ که چند معنا دارد، در آيه اي به معناي دوست و ياور و... آمده ، دليل نيست که در اين آيه هم بدان معنا باشد . بايد به قراين حالي و مقالي مراجعه کرد و معنا را روشن نمود. براي روشن شدن بيشتر بي اساسي اشکال ها به ترجمه الميزان ،ج5،ص635-642 و رهبري امام علي ...، ص282-287 و ديگر کتب تفسير مراجعه کنيد. شبهه 14 : ثعلبي يکي از علماي اهل سنت که ايه ولايت را در حق حضرت علي عليه السلام ميداند ، حاطب ليل ( هيزم جمع کن : يعني دقت نميکرده و حديث درست و اشتباه را گرد اوري ميکرده است) بوده است. پاسخ : ابواسحاق ثعلبي، از بزرگان اهل سنت و صاحب تفسير معروف الكشف والبيان‌، يكى از كسانى است كه حاطب ليل لقب گرفته است. ابن تيميه حرانى در منهاج السنة در باره او مى‌گويد: تمام دانشمندان اتفاق نظر دارند كه ثعلبى وامثال او، هم روايات صحيح نقل كرده‌اند و هم ضعيف، و نيز پذيرش هر روايتى را كه ثعلبى نقل كرده، لازم نمى‌دانند؛ از اين رو به ثعلبى و افرادى همانند او، حاطب ليل گفته‌اند؛ چون هرچه يافته و ديده‌اند؛ چه صحيح و يا غير صحيح نقل و روايت كرده‌اند؛ اگرچه بيشتر رواياتشان صحيح است؛ ولى در بين آن به اتفاق علما اخبار دروغ هم وجود دارد. الحراني، أحمد بن عبد الحليم بن تيمية أبو العباس (متوفاي728هـ)، منهاج السنة النبوية، ج 7، ص 90، تحقيق د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ. در حالى كه ذهبى از او تجليل فراوان كرده و مى‌نويسد: (أحمد بن محمد بن إبراهيم) أبو إسحاق النيسابوري الثعلبي، صاحب التفسير. كان أوحد زمانه في علم القرآن... كان واعظا حافظا عالما، بارعا في العربي، موثقا. أخذ عنه: أبو الحسن الواحدي. وقد جاء عن أبي القاسم القشيري قال: رأيت رب العزة في المنام وهو يخاطبني وأخاطبه، فكان في أثناء ذلك أن قال الرب جل اسمه: أقبل الرجل الصالح. فالتفت فإذا أحمد الثعلبي مقبل. ثعلبى صاحب تفسير، يگانه دورانش در علوم و دانش‌هاى قرآن... واعظ، دانشمند و حافظ وسرآمد دردانش عربى و مورد اعتماد بود كه ابوالحسن واحدى از وى حديث نقل مى‌كرده است. از ابوالقاسم قشيرى نقل است كه گفت: خداوند بزرگ مرتبه را درخواب ديدم كه با من سخن مى‌گفت و من با او سخن مى‌گفتم، در اين بين خداوند فرمود: اين مرد صالح را درياب، نگاه كردم ديدم احمد ثعلبى است. الذهبي، شمس الدين محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفاي748هـ)، تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، ج 29، ص 186، تحقيق د. عمر عبد السلام تدمرى، ناشر: دار الكتاب العربي - لبنان/ بيروت، الطبعة: الأولى، 1407هـ - 1987م. در تذكرة‌ الحفاظ به او لقب «علامه» داده و مى‌نويسد: ومات في سنة سبع [وعشرين وأربع مائة] العلامة أبو إسحاق أحمد بن محمد بن إبراهيم النيسابوري الثعلبي المفسر في المحرم. علامه ابواسحاق احمد بن محمد بن ابراهيم نيسابورى ثعلبي، مفسر قرآن، در محرم سال 427هـ از دنيا رفت. الذهبي، شمس الدين محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفاي748هـ)، تذكرة الحفاظ، ج 3، ص 1090، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة: الأولى. ابن خلكان مى‌نويسد: الثعلبي أبو إسحاق أحمد بن محمد بن إبراهيم الثعلبي النيسابوري المفسر المشهور كان أوحد زمانه في علم التفسير وصنف التفسير الكبير الذي فاق غيره من التفاسير. ثعلبى صاحب تفسير مشهور، در دانش تفسير يگانه زمانش بود، او تفسير كبيرش را نوشت كه بر تمام تفاسير برترى يافت. إبن خلكان، أبو العباس شمس الدين أحمد بن محمد بن أبي بكر (متوفاي681هـ)، وفيات الأعيان و انباء أبناء الزمان، ج 1، ص 79، تحقيق احسان عباس، ناشر: دار الثقافة - لبنان. شبيه همين سخن را صفدى در الوافى بالوفيات، ج7، ص201 گفته است. جلال الدين سيوطى در طبقات المفسرين مى‌نويسد: أحمد ابن محمد بن إبراهيم أبو إسحاق النيسابوري الثعلبي صاحب التفسير المشهور والعرائس في قصص الأنبياء كان أوحد زمانه في علم القرآن عالما بارعا في العربية حافظا موثقا. ثعلبى صاحب تفسير مشهور و كتاب عرائس پيرامون قصص پيامبران، در دانش قرآن يگانه زمان، دانشمندى عميق در علوم عربى و حافظ و مورد اعتماد بود. السيوطي، عبد الرحمن بن أبي بكر (متوفاي911هـ)، طبقات المفسرين، ج 1، ص 28، تحقيق: علي محمد عمر، ناشر: مكتبة وهبة - القاهرة - 1396، الطبعة: الأولى. حال بررسي کنيم که ايا خود ابن تيميه گه به قول بزرگان اهل سنت خدا او را کور و کر (باطني) کرده است هيزم جمع کن شب بوده است يا نه ؟ ابن تيميه حراني، مؤسس و تئوريسين فكرى وهابيت نيز از كسانى است كه «حاطب ليل» لقب گرفته است و اين افتخار نصيب ايشان نيز شده است. تقى الدين حصنى دمشقى در دفع شبه من شبه مى‌نويسد: كلام إبن تيمية في الإستواء ووثوب الناس عليه: ابوالحسن علي دمشقي، در صحن مسجد جامع اموى از پدرش نقل كرد كه گفت: ما در مجلس ابن تيميه بوديم كه سخن از نشستن خدا بر عرش به ميان آمد، گفت: خداوند همانگونه كه من اين‌جا نشسته‌ام، نشسته است، مردم به وى حمله ور شدند و او را از منبر به زير آوردند و با مشت و لگد به جانش افتادند و نزد قاضى بردند. دانشمندان گردآمدند و از وى پرسيدند كه به چه دليل اين سخن را گفته‌اى؟ گفت: به دليل سخن خداوند «الرحمن علي العرش استوي» همه خنديدند و فهميدند كه فردى نادان است، بعضى گفتند كه او «حاطب ليل» است. الحصني الدمشقي، تقي الدين أبي بكر (متوفاي: 829هـ)، دفع شبه من شبه وتمرد، ج 1، ص 41، ناشر: المكتبة الأزهرية للتراث – مصر. پي نوشت: 1.رهبري امام علي در قرآن و سنت،ص283-287. 2. طه(20)،آيه 29-35. 3. قصص(28)،آيه 33-34. منبع: http://shiaanswering.blogfa.com/post-67.aspx http://www.iranmazhabi7.blogfa.com/ اللهم عجل لوليك الفرج ياحق
11 | از اهل البيت دفاع كنيم. | Iran - Semnan | ١٧:٥٠ - ٢٧ اسفند ١٣٨٩ |
برخي از مناعدين اسلام مي گويند: اسلام متعلق به 1400 سال پيش است و نبايد در دانشگاه ها از آن صحبت شود. ما مي گوييم: خيلي چيزها قديمي هست و امروزه در دانشگاه ها از آنها حرف زده مي شه. کهکشان ها ، زمين ، انسان ، چهار عمل اصلي رياضي و .................... مگر اينها قديمي نيستند؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ پس چرا در مراکز علمي دنيا در مورد آنها صحبت مي شود؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ دليلش مشخص است، چون به پيشرفت بشر کمک مي کنه. پس چرا ما نبايد در مورد اسلام _ ديني که از طرف خالق ما براي سعادت بشر فرستاده شده _ حرفي نزنيم؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ اگر بشر به تعاليم ناب اسلام عمل مي کرد اين همه شاهد مصيبت در جهان نبوديم. مگر اسلام چه مي گويد؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ اسلام ميگه : اي زن و مرد بر تو واجب است که علم بياموزي. نظافت را رعايت کنيد. مسواک بزنيد. دزدي نکنيد. به حقوق ديگران احترام بگذاريد. به ديگران توهين نکنيد. ( حتي به بت هاي بت پرستان ) ظلم نکنيد و به کسي اجازه ندهيد که به شما ظلم کند. به اسير ظلم نکنيد. و ........................... اگر غربي ها به دستورات اسلام عمل مي کردند اين همه دچار بيماري هاي روحي و جسمي و آسيب هاي اجتماعي نبودند. اينها مشکلاتي است که طرفداران فرهنگ غرب هم در داخل با آن مواجه هستند. دشمنان اسلام چون مي دانند که تعاليم اسلام جواب قانع کننده در مقابل اديان تحريف شده و مکتب هاي ساختگي دارد، با بودن تعاليم ناب اسلامي در دانشگاه ها مخالفند. لطفا نسبت به نشر اين مطلب در جامعه اقدام کنيد. http://www.iranmazhabi7.blogfa.com/ اللهم عجل لوليك الفرج ياحق

پاسخ:

12 | حسين | Iran - Kermanshah | ٢٠:٥٠ - ٠٢ ارديبهشت ١٣٩١ |
غير از وهابي بقيه مسلمانان قبول دارند
13 | HKH | Iran - Susa | ١٨:٣٥ - ٢٨ مرداد ١٣٩١ |
با سلام؛ مي خواستم بدانم فتواي مراجع شيعه درباره منکر احاديث متواتر چيست؟

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
آيت الله مكارم مي فرمايند: منكر ضرورى دين كافر است. (كتاب نكاح ج5ص248)اگر انكار متواتر به انكار ضروري دين برگردد منجر به كفر فرد مي شود البته بايد از روي توجه باشد.
موفق باشيد
گروه اسخ به شيهات
(1)
14 | محمد رضا خاكسار | Iran - Zarrīn Shahr | ٠٣:٠٢ - ٢٩ مرداد ١٣٩١ |
بخاري به سند خود از پيامبر نقل ميکند که فرمود: المهدي حق و هو من ولد فاطمه (س) : مهدي حق است و او از اولاد فاطمه است. (تاريخ بخاري - جلد 3 - صفحه 346) ( سنن ابي داوود - جلد 4 - صفحه 107)
15 | حسين | Iran - Kermanshah | ١٢:٢٨ - ٠٥ شهریور ١٣٩١ |
لعنت خدا بر وهابي ازخدا بي خبر که همه چيز را انکار ميکنه ظهور مهدي از محتومات است که در قران مجيد به ان اشاراتي شده است بقيه الله خير لکم ان کنتم مومنين والذين يومنون بلغيب ....... وامثال اينها دلالت بر وجود حضرت مهدي است که بيش از 200 ايه در قران اشاره شده است
16 | حسين | Iran - Kermanshah | ١٧:٥٠ - ١٤ شهریور ١٣٩١ |
مهدي موعود را کسي منکر نيست غير ازنواصب وخوارج ووهابي ملعون خدمتي وهاشمي وحسيني ازشبکه کلمه هر جا هستيد خدا لعنتتان کند
17 | محب زهرا سلام الله | Iran - Tehran | ١٣:٥١ - ٠٨ خرداد ١٣٩٥ |
سلام. علمای عامه گفتن اگر دو راوی ثقه از راوی مجهولی روایت نقل کنند.. راوی توثیق پیدا میکنه... میشه این عبارت رو بیارید؟؟؟ ممنون

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
سخاوي در اين خصوص چنين نقل مي کند:
وعبارة الدارقطني من روى عنه ثقتان فقد ارتفعت جهالته وثبتت عدالته
فتح المغيث شرح ألفية الحديث ، شمس الدين محمد بن عبد الرحمن السخاوي الوفاة: 902هـ ، دار النشر : دار الكتب العلمية - لبنان - 1403هـ ، الطبعة : الأولى ج 1 ص 322
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
18 | عثمان | Iran - Herīs | ١٤:١٩ - ٠٩ خرداد ١٣٩٥ |
سلام
اولا قضیه مهدویت با مهدی زنده شیعه خیلی فرق داره ما معتقدیم مهدی در اخر الزمان می اید و منکرانش کافرهست
دوم خب چون امامان معصوم شما در همین اصل امامت و معصوم بودن و مقام الهی داشتنشون شکه بین ما اهل سنت ثانیا بین ما اهل سنت مقام نبوت بالا تر از امامت هست ثالثا عزیز دلم برای اون قضیه ی حضرت عیسی که قران میگه چیزی از گل خلق میکنه نص داریم ولی برای این قضیه ی ائمه ی شما نصی نداریم.
ضمنا شما ثابت کنید مادر امام زمان اسلام داشتن بعدا حکم کفر عایشه بدید.

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
اگر در روايات و منابع و اقوال بزرگان خودتان کمي دقت کنيد، متوجه مي شويد که همه گواه بر اين است که حضرت مهدي علي السلام زنده است از جمله حديث ثقلين است که وجود اهل بيت را تا قيام قيامت ثابت مي کند
مناوى از علماى اهل سنت كلام علامه سمهودى را از كتاب جواهر العقدين درباره دلالت حديث ثقلين بر اينکه تا روز قيامت اهل بيت پيامبر صلي الله عليه و آله وجود دارد، اين گونه حكايت كرده است:
إنَّ ذلك يفهم وجود من يكون أهلاً للتمسك من أهل البيت والعترة الطاهرة في كلِّ زمان وجدوا فيه إلى قيام الساعة حتَّى يتوجَّه الحثُّ المذكور إلى التمسك به، كما أنَّ الكتاب العزيز كذلك، ولهذا كانوا كما سيأتي أمانًا لأهل الأرض، فإذا ذهبوا ذهب أهل الأرض.
از اين حديث استفاده مى‌شود كه در هر زمان بايد فردى اهل بيت و عترت پاك من كه سزاوار تمسك است، تا روز قيامت موجود باشد، تا امر به تمسك در اين حديث معنا پيدا كند؛‌ همان‌گونه كه كتاب عزيز چنين است. و لذا اهل بيت در رواياتى كه بعداً‌ مى‌آيد، امان زمين معرفى شده اند كه هرگاه از روى زمين بروند، اهل زمين نيز نابود خواهند شد.
المناوي، محمد عبد الرؤوف بن علي بن زين العابدين (متوفاى 1031هـ)، فيض القدير شرح الجامع الصغير، ج3، ص15، ناشر: المكتبة التجارية - مصر، الطبعة: الأولى، 1356هـ
ابن حجر نيز گويد زمين هيچگاه از حجت خدا خالي نيست وي حضرت مهدي را حجت خدا در زمين مي‌داند
ابن حجر ميگويد:
وفي صلاة عيسى خلف رجل من هذه الأمّة مع كونه في آخر الزمان وقرب قيام الساعة دلالة للصحيح من الأقوال أنّ الأرض لا تخلو عن قائم للّه بحجّة.
و در نماز خواندن حضرت عیسی پشت سر مردی از این امت با اینکه نزدیک به قیامت و آخر الزمان است دلالت میکند که اقوال صحیح که زمین از حجت خدا خالی نیست.
فتح الباري، ج 6، ص 358.
حتي بزرگان شما نيز به ولادت حضرت مهدي عليه السلام اعتراف کرده اند
اما در خصوص اينکه گفتيد اصل امامت در اهل سنت مورد شک هست، اين برخلاف آن چيزي است که علماي شما گفته اند که امامت از اصول و رکن اسلام است
در ضمن وقتي آيه تطهر عصمت اهل بيت را ثابت مي کند ديگر اين حرف جا ندارد که بياييد و بگوييد اهل سنت عصمت ائمه را قبول ندارند مگر اينکه بگوييد قران آنها فرق دارد!!
در ضمن چرا به اهل بيت که مي رسيد زنده کردن مردگان را قبول نمي کنيد اما به خودتان مي رسد اشکال ندارد!!
ابن تيميه در خصوص شخصي که مرکب سواري را زنده کرد چنين مي نويسد:
ورجل من ( النخع ( كان له حمار فمات في الطريق فقال له اصحابه هلم نتوزع
متاعك على رحالنا فقال لهم أمهلونى هنيهة ثم توضأ فأحسن الوضوء وصلى ركعتين ودعا الله تعالى فأحيا له حماره فحمل عليه متاعه
مجموع الفتاوى ج 11 ص 281
البته در خصوص دجال نيز نقل شده است که مرده را زنده مي کند پس چطور شما زنده کردن مردگان را در انبياء فقط منحصر مي کنيد ؟!!!
گفيتد امر امامت الهي نيست در حالي که روايات شما خلاف اين را مي گويد:
عن ابن عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قال قَدِمَ مُسَيْلِمَةُ الْكَذَّابُ على عَهْدِ رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَجَعَلَ يقول: إن جَعَلَ لي مُحَمَّدٌ الْأَمْرَ من بَعْدِهِ تَبِعْتُهُ وَقَدِمَهَا في بَشَرٍ كَثِيرٍ من قَوْمِهِ. فَأَقْبَلَ إليه رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَمَعَهُ ثَابِتُ بن قَيْسِ بن شَمَّاسٍ وفي يَدِ رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قِطْعَةُ جَرِيدٍ حتى وَقَفَ على مُسَيْلِمَةَ في أَصْحَابِهِ فقال: لو سَأَلْتَنِي هذه الْقِطْعَةَ ما أَعْطَيْتُكَهَا وَلَنْ تَعْدُوَ أَمْرَ اللَّهِ فِيكَ وَلَئِنْ أَدْبَرْتَ ليَعْقِرَنَّكَ الله وَإِنِّي لَأَرَاكَ الذي أُرِيتُ فِيكَ ما رأيت
ابن عَبَّاسٍ رضى الله عنهما گفت: مُسَيْلِمَه ْكَذَّاب در زمان رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مى‌گفت: اگر محمد امارت بعد از خودش را براى من قرار دهد از او پيروى مى‌كنم، او با افراد فراوان از قبيله‌اش به سمت آن حضرت آمد و رسول خدا صلى الله عليه وسلم به همراه ثابت بن قيس به او رو كرد و در حالى كه در دستشان تكه چوبى بود به نزد او رفت و در مقابلش ايستاد و فرمود: اگر اين تكه چوب را از من بخواهى، به تو نخواهم داد وَ هرگز امر الله را در خود نخواهى ديد و اگر پشت كنى (و اسلام نياوري) قطعا خداوند تو را خوار خواهد كرد و من عاقبت تو را شوم مى‌بينم. صحيح البخاري - کتاب المناقب - باب علاماة النبوة في الإسلام - ح 3374
صحيح البخاري - كتاب الأحكام - باب الإستخلاف - ح 6705
اين روايت خلافت را امر الهي مي داند نه شواريي. خوب است به اين روايت توجه کنيد!!!
اما اينکه گفتيد در بين ما اهل سنت نبوت از امامت بالاتر است اي کاش اين را مقداري تحقيق مي کرديد بعد مي گفتيد چون از نظر شما برخي از افراد مقامشان از انبياء برتز است
حدثنا عبد الرحمن بن صالح الأزدي حدثنا محمد بن فضيل عن عمارة عن أبي زرعة عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إن من عباد الله عبادا يغبطهم الأنبياء والشهداء
مسند أبي يعلى ج 10 ص 495
اين بندگان به مقامي رسيده اند که انبياء به جايگاه آنان غبطه مي خورند حال وقتي ما امامان را از انبياء برتر مي دانيم اشکال دارد اما از نظر شما نه!!!!
البته در روايات شما آمده است که اهل بيت از انبياء افضل هستند
در احاديث ذکر شده است که عيسي بعد از نزول بر زمين، بر امام مهدي اقتدا خواهد کرد . بخاري از رسول خدا(ص) در اين‌باره چنين نقل کرده است:
«کَيْفَ أَنْتُمْ إذا نَزَلَ بن مَرْيَمَ فِيكُمْ وَإِمَامُكُمْ مِنْكُمْ»
صحيح البخاري» ج 3 ، ص 1272
اما در خصوص مادر امام زمان عليه السلام اگر ايشان کافر بودن پس چرا امام معصوم با او ازدواج کرد؟!! در ضمن شما اول از اهانتهايي که در منابع شما در خصوص عايشه زن پيامبر صلي الله عليه و آله وجود دارد پاسخ بدهيد بعد بياييد و بگوييد شيعه عايشه را کافر مي داند!!!
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
19 | ماه رمضان ماه خداست .. | Iran - Tehran | ١٠:٣٠ - ١٨ خرداد ١٣٩٥ |
سلام طاعات عباداتتون مقبول خداوند .. ابن عباس در نقل روایت زیر چند سالش بوده ؟؟ چون مخالفین منکر شدن و میگن ابن عباس اون موقع به دنیا نیامده بود با این که ذهبی و هیثمی تصحیح کردن با منکر روایت میشن..
وعن ابن عباس: أن عليا كان يقول في حياة رسول الله - صلى الله عليه وسلم -: إن الله - عز وجل - يقول: {أفإن مات أو قتل انقلبتم على أعقابكم} [آل عمران: 144] والله لا ننقلب على أعقابنا بعد إذ هدانا الله تعالى، والله لئن مات أو قتل لأقاتلن على ما قاتل عليه حتى أموت، والله إني لأخوه ووليه وابن عمه ووارثه، فمن أحق به مني.

پاسخ:
باسلام
دوست گرامي
مثل اين اشکال را برخي براي زير سوال بردن حديث قرطاس کرده اند ، اين در حالي است که ابن عباس در زمان پيامبر صلي الله عليه و آله 15 يا 10 يا سيزده سال داشت و روايات فراواني نيز از او نقل شده است حتي جبرائيل در نزد پيامبر (ص) او را حبر الأمة دانسته است
جهت اطلاع به اين آدرس رجوع کنيد
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
20 | ماه رمضان ماه خداست .. | Iran - Tehran | ١١:٥٤ - ١٩ خرداد ١٣٩٥ |
سلام .. شرح حال و جایگاه جناب
محمد بن أحمد بن أبي سهل شمس الأئمة السرخسي (المتوفى: 483هـ)
مولف کتاب المبسوط رو میخواستم. .. ممنون
و اینکه کتابش چقدر اعتبار داره

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
سرخسي از بزرگترين علماي اهل سنت بشمار مي رود که از او به شمسن الائمه و امام ياد مي کنند
الإمام الزاهد أبا بكر محمد بن أبي سهل السرخسي
بغية الطلب في تاريخ حلب ج 10 ص 4341
شمس الأئمة أبو بكر محمد بن أبي سهل السرخسي الحنفي في كتابه المبسوط وإذا أقر بالسرقة ثم هرب لم يطلب وإن كان في قدره ذلك لأن هربه دليل رجوعه ولو رجع عن الإقرار لم يقطع فكذا إذا هرب
فتاوى السبكي ج 2 ص 335
کتاب وي نيز از معتبرترين کتب فقهي بشمار مي رود تا آنجا که ابن عابدين کتاب او را از کتب مذهب دانسته و شمرده است
هدون في المذهب . ولم يجدوا فيها نصا فأفتوا فيها تخريجا ، وقد نظمت ذلك فقلت : وكتب ظاهر الرواية أتت * ستا لكل ثابت عنهم حوت صنفها محمد الشيباني * حرر فيها المذهب النعماني الجامع الصغير والكبير * والسير الكبير والصغير ثم الزيادات مع المبسوط * تواترت بالسند المضبوط كذا له مسائل النوادر * إسنادها في الكتب غير ظاهر وبعدها مسائل النوازل * خرجها الأشياخ بالدلائل وسيأتي بسط ذلك آخر المقدمة
حاشية رد المحتار، ابن عابدين، ج1 ص 54
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
21 | علی | Iran - Babol | ٠١:٥٧ - ٢٣ خرداد ١٣٩٥ |
باسلام.دریکی از شبکه های وهابی داعشی این روایت از کافی {{ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِى يَحْيَى الْوَاسِطِيِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبـِى عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ إِنَّ اللَّهَ خـَلَقـَنـَا مـِنْ عِلِّيِّينَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَنَا مِنْ فَوْقِ ذَلِكَ وَ خَلَقَ أَرْوَاحَ شـِيعَتِنَا مِنْ عِلِّيِّينَ وَ خَلَقَ أَجْسَادَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِكَ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِكَ الْقَرَابَةُ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ تَحِنُّ إِلَيْنَا
اصول كافى جلد 2 صفحه 232}}{{امـام صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: خـدا مـا را از عـليـين آفريد و ارواح ما را از بالاتر آن آفـريـد و ارواح شيعيان ما را از عليين آفريد و پيكرشان را پائين آن آفريد، پس قرابت ميان ما و آنها از اين جهت است و دلهاى ايشان مشتاق ماست .}}را نمایش میداد و به دنبال آن سوالاتی را مطرح میکرد که اگر اینگونه است..و شیعیان روحشان از علیین ساخته شده است..پس تکلیف کسانی که شیعه بودند و سنی شدند چه میشود؟(یعنی تا الان از علیین ساخته شده بودند بعد الان از علیین خلق نشده اند؟)یا کسانی که قبلا سنی بودن اند..والان شیعه شده اند..(از علیین خلق نشده اند..و بعد از اینکه در میانه عمر شیعه شده اند ناگهان از علیین خلق شده اند؟؟؟)
لطفا این روایت را از نظر سند و دلا لت بررسی بفرمائید...و پاسخ هایی که میشود به این شبهه داد را دقیق ذکر نمایید..البته چندی قبل در قسمت نظرات این سوال را پرسیدم..که یا شما سرتان شلوغ بوده و ندیدید یا من جواب را پیدا نکردم...خداوند حافظ و نگهدار شما باشد **یاعلی**

پاسخ:
با سلام
دوست گرامي
طينت به معناي سرشت و خمير مايه اوليه انسان است. همان چيزي که از آن با عنوان ذات افراد ياد مي‌کنيم. خداوند در ابتداي خلقت، انسانها را با استفاده از اين ماده اوليه آفريد. احاديث طينت حجم قابل توجهي از مجموعه حديثي را به خود اختصاص داده است. از باب نمونه به مي توانيد به جلد اول از اصول کافي " بَابُ طِينَةِ الْمُؤْمِنِ وَ الْكَافِر" مراجعه کنيد. ظاهر و مدلول اوليه اين احاديث پيام آور تفاوت سرشت خوبان و بدان است. ظاهر اين روايات يا لااقل دسته آي از آنها، نشان مي دهدکه اين نوع خلقت و طينت مخصوص، تغييرناپذير است. تأثير آن به حدي است که سرنوشت افراد بر پايه آن تعيين مي‌شود. و بالاخره سرنوشت هر انساني از پيش تعيين شده است.
چنين مسأله اي با ظاهر آيات قرآن کريم از جمله آيه ميثاق و فطرت، همچنين رواياتي که بر فطرت توحيدي انسانها دلالت دارد، متعارض به نظر مي آيد. چنانچه با ظاهر آيات و رواياتي که عاقبت هرکسي را ساخته دست خود مي داند ناسازگار است. نيز با اختيار انسان و مجبور نبودن او يا همان احاديث "أمر بين الامرين" که تفسير معقولي از اختيار آدمي دارد در تنافي است. مطابق اين روايات، فرستادن کتاب هاي آسماني و ارسال پيامبران بي فايده است. اتمام حجت بر بندگان معنا نخواهد داشت. هيچ انسان سعادتمندي قابل ستايش نيست و هيچ شقاوتمندي را جاي سرزنش نيست.
پيش از آنکه به حلّ احاديث طينت بپردازيم لازم است بدانيم بحث طينت بحثي پيچيده و گسترده است. تبيين مستوفاي اينگونه مباحث و حلّ غموضات آن مجال ديگري مي طلبد. آنچه در اينجا مي آيد چکيده¬اي از آراء دانشمندان پيرامون اين احاديث است. در ادامه 5 ديدگاه ارائه مي گردد:
همانگونه که ديديم مدلول پاره اي از احاديث طينت، لازمه هاي غير قابل پذيرشي را به دنبال دارد. به دليل اين ايرادات برخي از حديث پژوهان، به طور کلي احاديت طينت را مردود و غير قابل قبول دانستند. اما با توجه به حجم گسترده احاديث طينت، نمي توان آن را ناديده گرفت به همين دليل گروهي از دانشمندان ضمن پذيرش اصل صدور اين دسته از اَخبار، از فهم مقصود آن درماندند و گفتند عقول محدود بشري از دستيابي به حقيقت آن عاجز است بنا براين بايد علم و فهم آن را به پيشوايان دين واگذار نمود.
عده¬اي از متفکران بعد از قبول اين احاديث در صدد تحليل و تبيين مقصود آن برآمدند. برخي از آنان گفتند خداوند با توجه به علمي که نسبت به شايستگي عده¬اي از انسانها دارد آنان را از طينت ارزشمندي خلق مي کند و با توجه به گرايشي که کافران و منکران به کفر و ظلم نشان خواهند داد آنان را از طينتي ديگر خلق مي کند. بنا بر اين اين ها متناسب با انتخاب و اختيار خود آنهاست. برخي هم گفتند توجيه منطقي احاديث طينت، بازگرداندن اين تفاوت‌ها به انتخاب‌ها و جرياناتي است که در عوالم پيشين [عالم ذر و ...] واقع شده است. خداوند بر‌اساس اختيار انسان در عوالم پيشين طينت او را مشخص نمود. آخرين تحليل در اين باره عبارت است از تأثيرگذاري طينت بر سرنوشت انسان به گونه اقتضايي و نه عليت تامه.
در تبيين اين تحليل بايد گفت: تعدادي از عالمان بر اين باورند که هيچگونه مشکلي براي پذيرش احاديث طينت وجود ندارد. اين طيف احاديث در حد اقتضاء وعلت ناقصه است نه علت تامه تا جبر پيش آيد. به عبارت ديگر: اين روايات در مقام اثبات سعادت و شقاوت ذاتي نيستند و آنچه را براي انسان اثبات مي کنند از قبيل ثبوت زوجيت براي عدد چهار نيست بلکه در حد يک زمينه است و نهايتا سعادت و شقاوت انسان با اعمال اختياري او رقم مي خورد. اين دسته عالمان، شواهد و قرائني براي مدعايشان اقامه مي کنند که در اين مختصر نمي گنجد.
توضيح مطلب: کساني که خلق شده‌اند، طينت برخي ميل به بدي و گناه دارد و طينت برخي، گرايش به خير دارد؛ مانند فرزندي که از پدر صالح به‌وجود آمده است، در برابر نوزادي که از زنا متولد شده است که در يکي اقتضاي گناه بيشتر است ولي در هيچ‌يک به حد جبر نمي‌رسد. طينت علييني و سجيني هر دو به صورت «زمينه» است و شخص مي‌تواند با اراده خود، آن زمينه را تقويت کند يا بر آن غلبه نمايد. بنابراين هرگز با اختيار انسان منافات ندارد. عوامل ديگرى هم هست كه موجب تعديل او شود. ممكن است زمانى اين " قوه" در اثر تقويت و گرايش به همان سو، به "فعليت" تبديل شود و همان مي تواند در جهت ديگر تقويت وبه فعليت رسد.
بنابراين طبق اين توضيحات، در خصوص انتخاب مذهب و يا برگشتن از مذهب، جبري پيش نمي آيد چه بسا شيعه ي که با تحت تاثير گرفتن از دوستان و يا محيط از دين برگردد و مذهب و يا دين ديگري را انتخاب کند که اين نشان مي دهد طبق روايات طينت جبري در کار نبوده است چون اگر جبري در کار بود نبايد شيعه از دين خود برگردد پس آنچه از روايات طينت استفاده مي شود مسئله اقتضاء مي باشد
براي دريافت اطلاعات بيشتر مي توانيد به منابع ذيل مراجعه نمايدد:
1: شرح احاديث طينت آقا جمال خوانساري
2: الميزان علامه ذيل آيات 29 و 30 اعراف و 127 بقره و برخي آيات ديگر
3: تعليقه مرحوم شعراني بر شرح ملا صالح مازندراني
4: سيد عبد الله شبر كتاب مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار
5: توحيد الاماميه ملکي ميانجي
موفق باشيد
گروه پاسخ به شبهات
22 | حسین | Iran - Tehran | ٠١:٥٧ - ٢٥ خرداد ١٣٩٥ |
با سلام
لطفا در خصوص شبهات کانال تلگرامی نقد اسلام که متاسفانه به هتاکی علیه بزرگان شیعه می پردازد هم مطلبی بنویسید.
در خصوص حدیث صحیح از مهدی موعود ع در کتب شیعه شبهه پراکنی می کند و روایات شیخ صدوق را نمی پذیرد به اتهام دروغگو بودن و جعل و تحریف کننده بودن ایشان.
خواهشمندم در خصوص شبهات وارده به شیخ صدوق در مورد تحریف روایات و ... جواب کافی بدیهد.

ممنون

پاسخ:
باسلام
دوست گرامی
در خصوص ولادت حضرت مهدی علیه السلام روایات معتبر فراوان وجود دارد جهت اطلاع به این آدرس رجوع کنید
اما آنچیزی که درباره تحریف قرآن از نظر شیخ صدوق، برخی مانند احسان الهی ظهیر نقل کرده است، حرف بی اساسی است
خود شیخ صدوق در رساله‏ اى كه براى بيان عقايد شيعه نگاشته است، با صراحت نظر خود درباره ‏ى عدم تحريف قرآن را چنين ابراز مى ‏كند:
«اعتقاد ما اين است: قرآنى كه خداوند بر پيامبرش (محمد صلّى اللّه عليه و اله) نازل كرده همين قرآن است
اعتقادنا أنّ القرآن الذي أنزله اللّه تعالى على نبيّه محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم هو ما بين الدفّتين، و هو ما في أيدي الناس، ليس بأكثر من ذلك، و مبلغ سوره عند الناس مائة و أربع عشرة سورة. و عندنا أنّ الضحى و ألم نشرح سورة واحدة، و لإيلاف و أ لم تر كيف سورة واحدة.و من نسب إلينا أنّا نقول إنّه أكثر من ذلك فهو كاذب.
اعتقاد ما اين است: قرآنى كه خداوند بر پيامبرش (محمد صلّى اللّه عليه و اله) نازل كرده همين قرآن بين دو جلد مرسوم در بين مردم است و [آياتش‏] بيش از اين نيست
الصدوق، الاعتقادات، ص84،
در خصوص برخی روایات که عده ای اشکال می کنند که تحریف را در کتب شیخ ثابت می کند، خودش گفته است:
«بل نقول: إنّه قد نزل الوحي الذي ليس بقرآن، ما لو جمع إلى القرآن لكان‏ مبلغه مقدار سبعة عشر ألف آية.و ذلك مثل‏: قَوْلِ جَبْرَئِيلَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ لَكَ: يَا مُحَمَّدُ، دَارِ خَلْقِي»و ...».ر پاسخ به این اشکال می گوئیم که شیخ صدوق(ره) خود در کتاب اعتقادات در مورد این روایات می گوید:
هرچه در اخبار تحريف نما آمده و در قرآن نيست، از سنخ وحى قرآن نيست؛ بلكه مانند احاديث قدسى، وحى غير قرآنى است
ابو جعفر صدوق، الاعتقادات، ص 85.
موفق باشید
گروه پاسخ به شبهات
23 | پیمان | Iran - Tehran | ١٩:١٠ - ٢٦ تير ١٣٩٥ |
كتابى كه امروز به شما معرفى مى‌كنم نامش قرآن است. به اعتقاد مسلمانان نويسنده‌ى اين كتاب موجودى فرازمينى به نام الله مى‌باشد. اين موجود فرازمينى از طريق شخصى به نام محمد فرزند عبدالله و به صورت تدريجى ١١٤ بخش يا سوره را به ٥٠ نفر ديگر منتقل كرد. اين افراد با تلاش براى حفظ اين بخشها و پس از مرگ محمد و در طول حكومت جانشينانش آنها را به صورت يك كتاب جمع‌آورى كردند. مسلمانان قرآن را يك معجزه ميدانند. به عقیده‌ی مومنان به قرآن ، انسان می‌تواند بدون نیاز به خواندن و فهمیدن کامل قرآن به آن ایمان بیاورد و اینرا یکی از بزرگترین معجزات قرآن می‌دانند. به عقیده‌ی آنها، فرامین قرآن جهانشمول و فرامکانی وفرازمانی‌ست، يعنى انسانها از صحراى عربستان تا قلب قطب شمال مى‌توانند با اجرای فرامين قرآن زندگى درست و مناسبی داشته باشند. قرآن برخلاف بسيارى از كتابهای موجود
رشد فكرى، بلوغ ذهنى، ترویج صلح‌طلبى، انساندوستى، رعايت حقوق زنان، رعايت حقوق، حيوانات، حل تمامى مشكلات اجتماعى وسیاسی، حل بحران فقر، اعتلای ازادی، اجرای عدالت اجتماعی، حل و رفع تمامی تضادهاى فلسفى و منطقی و در نهايت سعادت و خوشبختى کامل زندگى انسانها در هرجا و هرزمان و به هر شكلى را موجب‌ می‌شود.
هیچ کتابی زیبایی و شیوایی و فصاحت و بلاغت و کمال قرآن را ندارد.
با این توصیفات شاید لازم باشد که هر انسان عاقلی حتی برای یکبار هم که شده این معجزه را مطالعه کند، اما پیش از مطالعه و فهم آن باید به آن ایمان بیاورید. یعنی در ابتدا نیازی به مغزتان نخواهید داشت. وقتی ایمان آوردید و آن را با ایمان‌تان خواندید، می‌توانید مغزتان را آرام فعال کنید تا آنچه را که غیرقابل فهم است به دیگران بفهمانید، حتی پیش ازاینکه آنرا خود فهمیده باشید!. قرآن در این زمینه یعنی فهماندن قرآن به بی‌ایمان‌ها یا همان کافران روش‌های جالبی را پیشنهاد می‌دهد که هم در نص صریح آن موجود است و هم خود شخص محمدبن‌عبدالله در زمان حیاتش از این روش‌ها استفاده‌های لازم را کرده است.
باشد تا همگی رستگار شوید

فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّىٰ إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّىٰ تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ۚ ذَٰلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَٰكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ ۗ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ
چون با کافران روبرو شديد، گردنشان را بزنید. و چون آنها را سخت فرو فکنديد، اسيرشان کنيد و سخت ببنديد. آنگاه يا به منت آزاد کنيد یا به فدیه. تا آنگاه که جنگ به پايان آيد. و اين است حکم خدا. و اگر خدا ميخواست از آنان انتقام ميگرفت، ولی خواست تا شمارا به یکدیگر بیازماید. و آنان که در راه خدا کشته شده اند اعمالشان را باطل نميکند.

سوریه ممد ایه 4
   
* نام:
* پست الکترونیکی:
* متن نظر :
  

آخرین مطالب
پربحث ترین ها
پربازدیدترین ها